“Door de liefde verdraag je alles wat er met je gebeurt.
Door de liefde blijf je geloven en vertrouwen.
Door de liefde blijf je altijd volhouden” 1 Kor. 13: 7 (BGT)
Gemeente van Christus, u en jij, iedereen die nu of later meekijkt en meeluistert.
‘Houd moed heb lief’ .
Deze slogan kun je op steeds meer plekken in ons land tegenkomen.
Niet alleen als een vlag aan een kerk – meestal van de PKN – maar ook als poster aan een raam of op een winkelruit of als banner, of als een kaart om te versturen.
Het is begonnen in Heerenveen, op initiatief van de predikant van de Protestantse Gemeente daar, ds. Anne-Meta Kobes, met bedoeling – volgens de website van die kerk, Om “onze samenleving te ondersteunen in deze turbulente tijd”. Of zoals dominee Kobes het in een kranteninterview onder woorden bracht: “Ik hoop dat mensen deze tekst lezen als ze er langs fietsen, en dat ze er dan door geraakt worden. Het is bedoeld als teken van bemoediging. ”Het initiatief kreeg veel weerklank, met steun van de landelijke PKN, en de vlaggen en banners en posters vlogen in grote aantallen eruit, het hele land door, en er zijn zelfs mondkapjes met de tekst ‘houd moed heb lief’. dia 2
‘Houd moed heb lief’. Het is niet een letterlijke Bijbeltekst maar het zijn wel woorden die ontleend zijn aan een tekst uit de Bijbel, en wel 1 Korintiërs 13: 7, volgens de Bijbel in Gewone Taal, waar staat: “Door de liefde verdraag je alles wat er met je gebeurt. Door de liefde blijf je geloven en vertrouwen. Door de liefde blijf je altijd volhouden”. Sterke woorden die een bemoediging zijn maar ook een opdracht zijn.
Ik wil met jullie daarover nadenken en proberen dat wat handen en voeten te geven.
Bijzonder is wat Paulus in dat zevende vers schrijft over wat liefde kan betekenen en uitwerken, namelijk dat de oproep om de moed erin te houden wordt verbonden met elkaar liefhebben, ds. Kobes zegt het zo: ‘Het is de liefde, die ons moed geeft.’
In een omgeving waar aandacht is voor elkaar, oog voor elkaar, en een luisterend oor, met begrip voor elkaars moeiten, zorgen, angst, pijn, verdriet, daar kun je het veel langer volhouden, ook in moeilijke omstandigheden, meer dan als iedereen vooral zichzelf probeert neer te zetten en waar te maken en overeind te houden. Met meestal als gevolg dat de stress toeneemt en het letten op elkaar en vergelijken met elkaar….zomaar wordt het zij tegen ons en wij tegen hen…tot zelfs agressie toe van allemaal lange tenen en korte lontjes, zeker als je niet om elkaar heen kunt en dag in dag uit op elkaars lip zit, met weinig mogelijkheden om je energie kwijt te kunnen.
Dat is altijd al zo maar zeker in moeilijke en onzekere tijden zoals we die nu beleven. Des te meer komt het erop aan invulling te geven aan wat geloven en christen-zijn is.
Eerder in deze dienst hoorden we uit Jezus’ mond wat de grondregel is van een leven als zijn volgeling en kind van God en wat nog steeds de kernbelijdenis is van het volk Israël: dat we de Heer onze God zullen liefhebben met ons hart – de kern van ons bestaan, het centrum van waaruit we de koers uitzetten van ons leven – en onze ziel – dat zijn ons gevoel, onze emoties – en ons verstand – dat is ons denken en begrijpen en overleggen – en ook nog al onze krachten – dat is wat we doen en laten en presteren – dus als compleet mens-uit-één-stuk gericht zijn op God.
En dan als tweede en net zo belangrijk: dat we onze naaste liefhebben als onszelf.
Jezus zegt: het tweede gebod is aan het eerste gelijk, geen rangorde dus en niet die twee tegen elkaar uitspelen – en dan volgt dat deze twee geboden samen de grondslag zijn van alles wat in de wet en de profeten staat – hier draait het om dus in de Bijbel en in het geloof en hier moet het dus ook ons om gaan in ons leven. Zoals ik las: “Jezus verbindt de liefde tot God wezenlijk met de liefde voor de naaste”.
Jezus heeft ons geleerd en heeft laten zien in de praktijk hoe je God kunt liefhebben, niet maar met woorden maar vooral door daden, ieder in zijn of haar dagelijkse leven.
Waarmee we weer bij dat zogenaamde ‘dubbelgebod van de liefde’ zijn, waarin het liefhebben van God is vastgekoppeld aan en concreet wordt in het elkaar liefhebben, en – ook dat leert Jezus ons meer dan eens – zelfs, hoe moeilijk dat ook is en hoe vaak dat ook niet lukt en hoeveel dat ook kan kosten – het liefhebben van je vijanden. Diezelfde Johannes is daar in zijn eerste brief messcherp over en zonder escape- routes, als hij b. v schrijft dat wie niet liefheeft, God niet kent, “want God is liefde.”, en: “Als iemand zegt: ‘Ik heb God lief’, maar hij haat zijn broeder of zuster, is hij een leugenaar. Want iemand kan onmogelijk God, die hij niet gezien heeft, liefhebben als hij de ander, die hij wel ziet, niet liefheeft.” En wie dan denkt: maar ik haat niemand, ik heb geen vijanden, dus hier kom ik wel mee weg, krijgt nog een doordenkertje mee van de apostel: dia 3 “Hoe kan Gods liefde in iemand blijven die meer dan genoeg heeft om van te bestaan, maar zijn hart sluit voor een broeder of zuster die hij gebrek ziet lijden?”. O, dus niets doen, niets geven, wegkijken, is ook liefdeloos, is ook een streep door onze rekening van zeggen God lief te hebben en te geloven….schrikken! Het zet vooral aan het denken en aan het doen: hoe kunnen we Gods liefde voor ons en alle mensen laten doorwerken in ons eigen leven en doorgeven aan die anderen?
Een vraag die dan opkomt en erg belangrijk is, is deze vraag: wat is die liefde eigenlijk, en is dan niet heel vaag en soft en ook onbereikbaar: iedereen liefhebben, zelfs wie je niet mag, die buren met wie ik niks heb, die irritante collega, die weinig invoelende en veeleisende leidinggevende, dat opdringerige familielid…die….die…
Liefhebben wordt ook gauw ingevuld als aardig vinden, altijd aardig zijn, lief zijn voor iedereen, wat niet goed gaat of naar voelt of slecht is maar met ‘de mantel der liefde bedekken, nooit boos worden maar altijd blijven lachen en niet op je strepen staan.. Maar dat is niet het allemaal niet, kijk maar naar Jezus die heel scherp kon zijn en onrecht en zonde zonder goed te praten benoemde en aanpakte, en die door heel veel mensen daarom niet aardig werd gevonden maar werd gehaat en zelfs gedood.
Jezus waarschuwde ook voor wat je kan overkomen als je Hem volgt: de wereld heeft Mij gehaat en zal jullie ook haten zoals wie voor het donker kiezen een hekel
hebben aan het licht – en toch zal echte liefde het winnen, is die sterker dan de haat.
Liefde is allesbehalve lievigheid, omdat wie het goede liefheeft wat slecht is haat. En dat kan je komen te staan op onbegrip, irritatie, weerstand, verzet zelfs tegen God/
We lazen dat net nog in wat vaak het hooglied van de liefde genoemd wordt, 1 Kor. 13: “de liefde verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid”.
Dus weer die vraag wat dat nou wel is: echte liefde, elkaar en anderen liefhebben?
Enkele jaren geleden is een boek verschenen van de Tsjechische priester Tomas Halik ‘Over de God van liefde’, met als titel: ‘Ik wil dat jij bent’. dia 4 Een best pittig boek maar met heel veel stof tot nadenken en stimulerend voor wat die liefde nou is.
Halik geeft wat volgens hem de kern is in die titel aan: Ik wil dat jij bent. Liefde is dat je graag wilt dat die ander er is, recht van bestaan heeft, mag zijn wie hij of zij is. En dat begint dan met God van wie je niet het bestaan kunt bewijzen en hoeft bewijzen maar naar wie je verlangt en die je mag ervaren als er liefde is, zoals in een lied van Taizé dat we straks kunnen beluisteren: “Ubi caritas en amor, Deus ibi est” = waar liefde, daar is God. Want God is liefde. En wil je weten hoe, kijk maar naar Jezus. Halik waarschuwt ook dat als mensen niet willen dat er een God is, zomaar iets of iemand anders zich als god opwerpt of als god vereerd en gediend gaat worden. Precies daarmee ging het mis bij onze eerste voorouders die zich lieten wijsmaken dat ze zelf wel als god konden zijn, en daarmee gaat het nog steeds vaak mis, denk maar aan al die dictators maar ook aan allerlei vormen van verslaving en egoïsme. De les van deze crisis is ook dat we maar mensen zijn en dus beperkt, zelfs met al onze kennis en techniek en medische voorzieningen en allerlei vaccins en medicatie. Paulus wist het al, lees maar verderop van dit hoofdstuk: “ons kennen schiet tekort en ons profeteren is beperkt…..Nu kijken we nog in een wazige spiegel, maar straks staan we oog in oog. Nu is mijn kennen nog beperkt, maar straks zal ik volledig kennen, zoals ik zelf gekend ben”….Maar bovenal: “de liefde zal nooit vergaan.”
dia 5
Laten we het vooral toespitsen op de onderlinge liefde tussen mensen, en dat kan tussen de ene en de andere mens zijn, maar ook breder: tussen groepen mensen. “Ik wil dat jij bent”. Ja, en dan niet dat die ander moet zijn of worden zoals ik ben of in elk geval anders dan hij of zij nu is – en dat je hoogstens die ander in je buurt duldt… nee, echte liefde vraagt de ander te waarderen in zijn of haar anders zijn, en dat geldt ook van groepen mensen: je houdt rekening met elkaar en je wilt dienen.
Halik zegt het zo: “Mijn geliefde hoeft zich niet aan mij aan te passen of zich anders voor te doen en hoeft mijn liefde niet met prestaties te verdienen”. En dus vraagt het van mij een stapje of zelfs een flinke stap terug te doen om de ander voorrang te geven en de ruimte om zichzelf te zijn….en dat te ervaren als een verrijking. Halik weer: “Wat wij bereid zijn boven onszelf te stellen, hebben wij werkelijk lief. Liefhebben betekent de geliefde de eerste plaats geven”. Of zoals Paulus schrijft: “Wees steeds bescheiden, zachtmoedig en geduldig, en verdraag elkaar uit liefde” (Efeziërs 4: 2) . En in Filipp. 2: 3-5.“Handel niet uit geldingsdrang of eigenwaan, maar acht in alle bescheidenheid de ander belangrijker dan uzelf. Heb niet alleen uw eigen belangen voor ogen, maar ook die van de ander. Laat onder u de gezindheid heersen die Christus Jezus had”. Weer wordt Jezus ons tot voorbeeld gesteld, en dat is pittig want wie kan worden als Jezus was en is? Niemand natuurlijk, uit zichzelf, op eigen kracht en met nog zo goede voornemens. Maar daarom mogen we altijd op Jezus een beroep doen, en op Gods Heilige Geest. En mogen we ook elkaar erbij steunen en leren van anderen, en zo groeien in liefde, voor elkaar en voor God.
Hoe indrukwekkend is dan wat Paulus in dat geweldige 1 Korintiërs 13 schrijft over wat echte liefde is – en wat niet – en wat liefde voor krachten kan losmaken, ook en juist in moeilijke omstandigheden, in een tijd van crisis en onzekerheid, en lijden.
Luister nog even naar een paar kernverzen uit dit hoofdstuk, vanuit de BGT: dia 6 “Liefde is: geduldig en vriendelijk zijn. Liefde is: niet jaloers zijn, niet vertellen hoe goed je bent, jezelf niet belangrijker vinden dan een ander. Liefde is: een ander niet beledigen, niet alleen aan jezelf denken, geen ruzie maken en geen wraak willen nemen. Liefde is: blij worden van het goede, en een hekel hebben aan het kwaad”. Steeds weer: liefde is gericht op niet jezelf en je eigen belang, maar op de ander.
En dan komt het echt binnen, wat in ons tekstvers van vanmorgen gezegd wordt:
“Door de liefde verdraag je alles wat er met je gebeurt. Door de liefde blijf je geloven en vertrouwen. Door de liefde blijf je altijd volhouden”.
Een paar voorbeelden helpen misschien om concreter te maken hoe dat kan werken.
• Zoals van die collega die onlangs in een column in de krant iets vertelde over de twee weken dat hij en zijn gezin vanwege corona in quarantaine moest blijven, precies in de kerstvakantie, en wat dat met hem deed: “Het duurde twee weken, maar het was lang. Iemand typeerde deze tijd als dagen vol dwingende dofheid en dat herken ik.” Het isolement viel hem zwaar: geen denkkracht, geen zin om te lezen, irritatie, en macabere humor. Maar wat hielp was een vriend die zijn zorg toonde, iemand die ineens op de stoep stond met een fles port, een huisgenoot met een bemoediging uit de Bijbel.Moedgevend!
• Nog een voorbeeld, van een statushouder uit Syrië, Shadi. dia 7 Hij vertelt wat hem erdoor heen hielp toen zijn schoonouders uit Syrië net op bezoek waren en door corona in het ziekenhuis belandden terwijl hij zelf ziek thuis was met de kinderen: “ Een week lang had ik het echt heel moeilijk. Maar toen waren daar de gemeenteleden weer. Sommige mensen kookten voor ons en kwamen eten brengen, anderen deden boodschappen of gaven een cadeautje voor de kinderen.” Een enorme steun! Liefde die weer moed gaf.
• Een laatste voorbeeld, van een actie vanuit de kerken in Haarlem: Soep Support. dia 8 “Joris Obdam is vrijwilliger bij de Antonius gemeenschap en kookt wekelijks grote pannen soep om uit te delen in drie Haarlemse wijken. Joris: ‘Als organisatie zetten we ons op meerdere fronten in voor de kwetsbare mens. Samen met verschillende kerken in Haarlem zijn we dan ook vanaf het begin van de coronatijd actief om voor hen zorg te dragen. Iedereen heeft het op een of andere manier wel moeilijk in deze tijd. We wilden op een eenvoudige manier elkaar in de buurt een hart onder de riem steken. Zo ontstond Soep Support.’ “. Daadwerkelijk aandacht en liefde geeft moed.
Er zouden vast veel meer verhalen aan toe te voegen zijn, en zelf heb je er hopelijk ook ervaring mee hoe blijken van liefde en meeleven en steun helpen om het vol te houden onder moeilijke omstandigheden, en wat dan echte vriendschap betekent. En het is goed om ook zelf na te denken over hoe je voor anderen iets kunt betekenen.
Ja en dan begint het wel met dat eerste: houd moed, weet jezelf geliefd, geliefd door God….pas dan en alleen dan kun je ook de moed krijgen om liefde te geven, om voor anderen een steun te zijn, zoals Johannes erover schrijft: dia 9 “Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden. Geliefde broeders en zusters, als God ons zo heeft liefgehad, moeten wij ook elkaar liefhebben.” En ook: “Wij hebben lief, omdat God ons het eerst heeft liefgehad.”
Ik eindig met een oproep van de eerder genoemde ds Kobes uit Heerenveen waar de actie begonnen is: dia 10 Misschien helpen die woorden jou ook, om moed te houden…? Om lief te blijven, voor een ander en voor jezelf. Want zo geven we elkaar en onszelf een steuntje in de rug. Kom op, we kunnen het. Samen komen we deze tijd door. Laten we proberen met kleine of grote gebaren licht te brengen, deze tijd lichter te maken. ….. Houd moed heb lief.”
amen
Liturgie morgendienst
Welkom
Votum en groet
Gods leefregels: Matt. 22: 35-40
NLB 320 ‘Wie oren om te horen heeft
https://www.youtube.com/watch?v=BVQ8Qqvcc48
Bijbellezing: 1 Korintiërs 13
Leve de Liefde (naar 1 Korintiërs 13)
https://www.youtube.com/watch?v=_4pbOZCU70M
Preek over 1 Kor. 13: 7: Thema is: ‘Houd moed heb lief’ dia 1
Ubi caritas et amor = Daar waar liefde heerst
https://www.youtube.com/watch?v=9jRAoptZQb4
Gebed
collectemoment
NLB 905: 1-4 ‘Wie zich door God alleen laat leiden’
https://www.youtube.com/watch?v=Jf6qT8oaYtc
zegen