Liturgie middagdienst 23 februari Vecht en Angstelkerk
Thema: ‘Ik wens jou…Feedback geven en ontvangen’
We belijden ons vertrouwen in God – amen
Groet namens God – amen
Zingen: Ps. 139: 1,8 DNP
1. HEER, U doorgrondt mij, U ontwart
al de geheimen van mijn hart.
U ziet mij thuis en onderweg,
terwijl U opvangt wat ik zeg.
Ja, zelfs onuitgesproken zinnen
neemt U al waar bij mij vanbinnen.
2. Mijn hartsgeheimen leg ik, HEER,
volkomen eerlijk voor U neer.
Peil alles wat ik denk of zeg;
neem het verkeerde in mij weg.
Doorgrond mij God, en toets mijn leven;
wil mij voor eeuwig richting geven.
Gebed
———————————————————————————————————
Inleiding:
Elk jaar op 1 maart is het ‘Nationale Complimentendag’ dia 1
Dit jaar valt 1 maart op een zondag, dat is dus volgende week zondag.
Je kunt je afvragen wat dat nou weer is en waarom zo’n dag is ingesteld. Daarover staat het een en ander op de speciale website over die dag:
Waarom deze dag?
Het klinkt zo vanzelfsprekend…
…..een complimentje geven als iets goed gaat! Tóch doen we het in de praktijk maar bitter weinig. Dat komt omdat het geven van complimenten helaas (nog) niet echt in de volksaard van de Nederlanders zit. We zien wel vaak wat fout gaat, maar veel minder wat er goed gaat. Jammer, want juist in deze uitdagende tijden kunnen we wel wat extra positivisme gebruiken!
Helaas speelt sterk mee dat i.p.v. complimenten geven mensen vaak elkaar negatief bejegenen, zowel in het persoonlijk meer als – nog meer en vaker – via social media die meer dan eens meer lijken op asociale media – vreselijk wat soms langskomt.
Wat wij denk ik niet zo gauw zullen doen – toch? – maar ons er wel aan herinnert hoe gauw het tussen mensen mis kan gaan en hoeveel impact het voor lang kan hebben – en dan moeten we maar niet te gauw denken dat het in onze gezinnen en families en in de kerk natuurlijk wel goed gaat, want er zijn ook subtieler vormen van negatief en schadelijk gedrag zoals negeren, oordelen, alleen achter iemands rug om over hem of haar praten en niet met de persoon zelf , gebrek aan waardering, elkaars grenzen niet respecteren, woorden met een verborgen boodschap of een dubbele agenda – wat ook zomaar kan als je iemand een compliment geeft: wat ben jij daar goed in, dat lijkt me echt iets voor jou…met de verborgen boodschap dat je dat dan maar wel moet gaan doen want wie anders….
Er zit nog een adder onder het gras: maar als je nou vindt dat die ander…iets niet goed doet, zichzelf en anderen in de weg zit, dingen zegt of doet waar je moeite mee hebt of je aan ergert…..wat doe je dan: het maar zo laten uit angst voor een conflict of verwijdering, er niet met hem of haar over praten want dat is eng maar wel het met anderen bespreken….of je gooit het er ineens keihard uit: ja maar jij, weet je wel dat.. Dat komt allemaal mee in wat heet ‘feedback’: hoe geef je die én….ontvang je die? Wat ook in de Bijbel gebeurt, kijk naar Spreuken, luister naar Jezus, lees Paulus.
Ik wil met jullie luisteren naar wat in de Bijbel ‘zegenen’ heet, wat eigenlijk is: goede woorden meegeven aan elkaar, elkaar het goede wensen, complimenten geven, en vanuit een positieve liefdevolle houding ook elkaar durven en willen corrigeren, vanuit de grondregel dat we onze naasten mogen leren liefhebben als onszelf.
We gaan daarvoor allereerst naar het begin van de brief van Paulus aan christenen in Rome, laten we Romeinen 1: 1-15 lezen
Preek: ‘Ik wens jou… feedback geven en ontvangen (Rom. 1: 7b)
Beste mensen, zusters, broeders, gemeente,
Het is een veelbelovend begin van de brief die Paulus aan christenen in Rome schreef “Ik wens jullie toe dat God, onze Vader, en de Heer Jezus Christus goed voor jullie zijn en jullie vrede geven”. Bijna aan het eind van zijn brief herhaalt hij het: “Ik wens jullie toe dat onze Heer Jezus goed voor jullie is”. De BGT geeft zo kernachtig en goed weer wat in de NBV wat letterlijker en plechtiger staat: “Genade zij u en vrede van God, onze Vader, en van de Heer Jezus Christus”. Ook al zijn andere brieven begint en eindigt Paulus op die manier: ik wens jullie alle goeds, Gods goedheid en liefde, het ga jullie goed met de vrede van Christus en onder de zegen van God. Je zou ook kunnen zeggen: complimenten, van Paulus, namens God. Want met nadruk introduceert Paulus zich als dienaar van zijn Heer Jezus Christus.
Je denkt misschien: logisch, zo ging dat als je brief schreef, net zoals wij een brief of mail afsluiten met: hartelijke groeten, of woorden die op datzelfde neerkomen….
Je proeft bij Paulus dat hij het echt meent, dat het uit zijn hart komt, zelfs als hij een brief schrijft – wat vaak gebeurde – met pittige kritiek en soms best harde woorden. Ik las: “Of hij de mensen die hij schrijft wil vermanen of bemoedigen, of hij ze kent of niet, zijn zegenwens is er altijd”. Voorbeeld zijn de twee brieven aan de kerk van Korinte – maar juist dan lezen we dat Paulus al schrijvend zijn hart laat spreken: ik houd van jullie, ik draag jullie op mijn hart, ik moet erom huilen dat het zo moeizaam gaat tussen ons…en ook die brieven lopen uit op een welgemeend: “Ik wens jullie toe dat de Heer Jezus goed voor jullie is. Ik houd van jullie, want wij horen allemaal bij Jezus Christus” (1Kor.16.23); ”Ik wens jullie allemaal toe dat de Heer Jezus Christus goed voor jullie is, dat God jullie zijn liefde geeft, en dat de Heilige Geest een eenheid van jullie maakt” (2 Kor.13: 13). En die toon is de muziek die door heel de Bijbel heen klinkt, en die we als we eerlijk en goed willen lezen opvangen, en die ons hart wil raken, ook en zelfs als we harde woorden en heftige verhalen tegen- komen: hoor Gods liefde er achter en er doorheen, probeer die liefde door te geven en vooral voor te leven…wens elkaar alle goeds, en doe wat goed is voor de ander.
Dat is meteen een spiegel voor u en voor mij, een vraag op de man of vrouw af; wat wensen wij elkaar toe, met woorden, en in de praktijk? We leven in een tijd waarin er veel onvrede en chagrijn in de onderlinge omgang zit. En mensen elkaar keihard vreselijke ziekten toewensen en zelfs wie je niet bevalt of dingen geschreven of gedaan heeft met de dood bedreigen: journalisten, politici, voetbaltrainers, advocaten – en soms volgen op woorden zelfs dodelijke daden. Iemand schrijft: “Je hoeft maar tien minuten van je tijd te spenderen aan het lezen van comments op social media en je belandt spontaan in een spiraal van haat, frustratie en onbegrip. Vooral onder Facebook-posts over immigranten, zwarte piet en vluchtelingen gaan mensen tekeer. Het lijkt wel alsof iedereen zijn verstand verloren heeft in deze digitale wereld vol scheldpartijen.” En voor je het weet wordt het actie-reactie – hard tegen nog harder.
Kijk, maar ook hier wijst de Bijbel ons de weg en zijn de Heer Jezus en ook zijn volgeling Paulus – een man met een gewelddadig verleden -een lichtend voorbeeld. Paulus roept ons op om niet als we worden uitgescholden terug te schelden, en als ons onrecht worden aangedaan ons niet te wreken maar om onze vijanden lief te hebben. En dat zegt niet iemand die over zich liet lopen maar die tegenstanders confronteerde met zijn wangedrag en hem aan het denken zette. Zoals toen een Romeinse bestuurder hem wilde laten afranselen en Paulus tegen de commandant van de soldaten zei: “Mogen jullie een Romeinse burger geselen, en dan nog wel zonder vorm van proces?”. Waarop de schrik toesloeg en ze hem met rust lieten. Eerder was Paulus samen met Silas gegeseld en opgesloten en toen daarna de autoriteiten hen via een achterdeur wilden vrijlaten, accepteerde Paulus dat niet: ze hebben Romeinse burgers zonder vorm van proces stokslagen laten geven en in de gevangenis gegooid en nu zouden ze ons heimelijk laten gaan? Geen sprake van! Laten ze maar hier naar toe komen en zelf ons vrijlaten; en zo is het ook gebeurd.
En dat is helemaal in de lijn van zijn Heer Jezus. Toen Hij voor zijn rechters stond en iemand hem een klap in het gezicht gaf, reageerde Jezus met een vraag: als wat Ik heb gezegd niet goed was, zeg dan wat er verkeerd aan was, maar als het klopt wat Ik heb gezegd, waarom sla je me dan? Dat helpt om te begrijpen wat we met die lastige uitspraak van Jezus aan moeten dat als iemand ons op de ene wang slaat, we de andere wang hem moeten toekeren. Dat lijkt soft en slap, een slachtofferrol aannemen; het is juist sterk en confronterend: je slaat mij, je beledigt mij, je doet me onrecht, maar waarom is dat, waarom heb je dat nodig, zou dat niet anders kunnen? Je slaat niet terug maar je duikt ook niet weg, je kijkt de ander in de ogen en probeert wat gebeurt bespreekbaar te maken – en je staat open voor datzelfde naar jou toe. Met de bedoeling te doen wat Paulus ergens schrijft: zo stapel je vurige kolen op het hoofd van die ander, houd je hem of haar een spiegel voor; blijkt wat zwak lijkt sterk.
Ik denk dat we allemaal dat Bijbelse onderwijs heel goed kunnen gebruiken, want al zal het hopelijk onder ons niet zo heftig toegaan als soms op die sociale media en online platforms, ook tussen christenen vallen soms harde woorden, worden nare mails gewisseld, kan zomaar hard worden geoordeeld of subtiel worden geroddeld, en is elkaar met alle verschillen die er kunnen zijn serieus nemen en liefdevol niet vanzelfsprekend….en we zijn als kerkmensen niet immuun voor die vergroving van de sfeer in Nederland. Ja, en ook als je niet scheldt en niemand beledigt, kun je elkaar tekort doen, b.v. door langs elkaar heen te leven en de ander niet te zien zitten of staan. Ik las ergens van een jonge vrouw die merkte als ze iemand naast haar in de trein of in een supermarkt gewoon groette, iets van irritatie want die ander was verdiept in de berichten op de smartphone en die groet was helemaal niet welkom – en dezelfde vrouw signaleerde hoe bijna iedereen onderweg zich afsluit voor de medemens. Hoe doen wij dat, zijn we gewend te groeten, als je net samen de kerk in komt of naast elkaar in de kerkbank zit, en bij de kassa in de winkel, en zomaar op straat? Dat is toch het minste van contact: even groeten, een praatje maken, en als je elkaar wat beter kent vragen hoe het de ander gaat en dan echt aandacht voor wat die ander te melden heeft – en hopelijk wederzijds: en hoe is het nou bij jullie? Niet als een formaliteit of gewoonte maar uit echte interesse?
En: wat doet het goed als wat goed is wordt benoemd en gewaardeerd: als er elke zondag muziek is in de kerk, als er mensen zijn die de beamer bedienen, elke week een gemeentemail verzorgen of de bloemen in de kerk, koster zijn, penningmeester, boekhouder, ouderling of diaken…niet te vergeten de preekvoorziening, en ook als er trouw achter de schermen naar mensen wordt omgekeken, als er een gespreksgroep draait en de koffiemorgen en een filmhuis, te veel om op te noemen…..zeg je weleens: wat ging dat goed, wat was het mooi vanmorgen, wat fijn dat je daar tijd in wilt steken? Ik las: “In de Bijbel staan ook complimenten van God aan ons.
Bijvoorbeeld deze prachtige woorden: “Jij bent heel belangrijk voor mij, je bent heel veel waard. Ik houd zoveel van jou.” (Jesaja 43: 4). En we worden aangemoedigd om zelf complimenten uit te delen: “Zeg geen slechte, negatieve dingen over mensen. Maar zeg, als het nodig is, dingen die het geloof van anderen sterker maken. Zeg iets dat mensen goeddoet.” (Efeziërs 4: 29).” Doen we dat ook? Zonder verborgen boodschappen, en met oog voor wat juist hij of zij nodig heeft.
Kijk, en dan, en juist vanuit die stevige basis, kun je ook bespreekbaar maken wat niet goed gaat, waar jij tegenaan loopt bij die ander, en wat die ander lastig vindt bij jou, of gedrag waarvan je weet en merkt dat hij of zij zichzelf en anderen ermee in de weg zit of zelfs schade doet….dat is vaak best gevoelig en lastig, maar als het op een goede manier gebeurt en dat niet uit de hoogte of veroordelend, dan kan het verrijkend en helend werken, en dat twee kanten op: voor die ander en mijzelf. Nog eens: alleen als de basishouding is die van elkaar aanvaarden, de minste willen zijn, elkaar erkennen als voor God en in Christus gelijkwaardig, met ieders eigenheid. In hoofdstuk 15 van in brief zegt Paulus dat kernachtig; aanvaard elkaar, zoals Christus jullie allemaal, met alle verschillen, pluspunten en minpunten, aanvaard heeft. En even verder, in 15: 14 maakt hij dat concreet op het punt van elkaar aanspreken: “Broeders en zusters, ikzelf ben ervan overtuigd dat u inderdaad niets dan het goede wilt en dat het u niet aan kennis ontbreekt, zodat u ook in staat bent om elkaar terecht te wijzen”. Een gouden regel denk ik als het gaat om feedback geven en ontvangen, let op dat wederzijdse: elkaar terecht wijzen. En dat vanuit de wil om voor elkaar het goede te zoeken en samen verder te komen. Let wel: samen.
Ik ga afsluiten, met een tekst van de liedzanger Stef Bos, het heet ‘Ontmoeting’:
Je moet van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten
Je moet eigenlijk toevallig onderweg zijn.
Je moet geen doel voor ogen hebben
en je moet laten gebeuren waarvoor je bang bent.
Je moet niet alles willen verklaren
voor je het weet verklaar je elkaar de oorlog.
Je moet van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten.
Je moet je zelf in de ander durven zien
zonder in die ander te verdwijnen.
Het kan opeens, zomaar voor jou staan
het lijkt op iets om uit de weg te gaan.
Dat is het vreemde van geluk.
Je maakt het waar of je maakt het stuk.
het kan jou bedreigen
het kan je behoeden.
Je moet van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten.
Wat pas echt goed kan gaan als je elkaar wilt leren kennen en als je samen je verdiept in wie God voor je wil zijn en waar God met ons heen wil. Als je samen van je Heer wilt leren en steeds meer op Hem wilt gaan lijken. Onder de zegen van die Heer die tegen ons allemaal zegt: Ik wil graag dat het jullie goed gaat, jullie allemaal, u en jou, en al die anderen, samen..
amen
nagesprek
Zingen: Ps. 133: 1,2,3 ‘Kom, zie, hoe goed, hoe lieflijk is ’t als zonen’
Gebed
Collecte
Geloofsbelijdenis: Gz. 177: 1-4 GK ‘Heer, U bent mijn leven’
Zegen – amen