Liturgie toerustingsdienst zondag 2 oktober 2016
Welkom
Zingen: Ps. 147: 1,7
Stil gebed
votum en groet
zingen: Ps. 24: 1,2,3 GK
gebed
Schriftlezing: Exodus 19:17 – 20:1
zingen: Gz. 176a: 1 GK
Schriftlezing: Matt. 5: 1-20
zingen: Gz. 176a: 13 GK
verkondiging: zondag 34a ‘Geboden voor onderweg naar het nieuwe land’
zingen: Ps. 119: 1,15,24
geloofsbelijdenis
zingen: Ps. 72: 7 LB
gebed
collecte
slotzang: Gz. 481: 1,2,3,4
zegen
amen: NLB 425
———————————————————————————————————
Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Twee keer een berg. Twee keer geboden. Leefregels.
Het is allemaal te opvallend om toevallig te zijn, je ziet er Gods leiding in.
Natuurlijk, er zijn ook grote verschillen als je dat zo leest.
Tussen God die verscheen op de Sinai en vandaar zijn wetten gaf voor onderweg en voor Kanaän, en Jezus op die berg in noord-Galilea die grondregels gaf voor onderweg naar het rijk van God.
Toen, op Sinai was er rook en vuur, werden de mensen op veilige afstand gehouden.
En toen Gods stem schalde vanaf die berg, verging horen en zien het verzamelde volk:HEER, spreek alstublieft verder met Mozes, wij kunnen het niet aan…
Heel anders als Jezus zijn ‘bergrede’ houdt, met zijn leerlingen om hem heen
en andere mensen die Hem volgden in een grotere kring daar weer om heen.
Gewoon in alle rust luisteren, in de stralende zon, geen wolkje te zien.
Dat is ook precies het geweldige dat Jezus doet:
Hij overbrugt de afstand tussen God en ons, Hij is zelf God-met-ons.
Jezus die het evangelie brengt dat het rijk van Gods genade in Hem vlakbij is!
Maar nou wordt het wel oppassen geblazen!
Want vaak is er een tegenstelling van gemaakt: de strenge God van de Sinai met zijn wetten van dit mag niet en dat zul je doen…tegenover de liefelijke Jezus met zijn evangelie die de mensen zalig spreekt.
Gelukkig – wordt dan gezegd – dat we niet gebonden zijn aan al die wetten
maar mogen genieten van de vrijheid die de Here Jezus voor ons verdiend heeft.
Veel mensen zijn allergisch voor iets moeten, voor allerlei regels en verboden.
Veel christenen leggen alle nadruk op geloofservaring, en op persoonlijke vrijheid.
Wat zeker ook een begrijpelijke reactie is op een tijd die inderdaad met alle goede bedoelingen veel had van een regelcultuur, met sociale controle en krampachtigheid.
Nou is er niks mis mee als we geloofservaring, beleving, belangrijk vinden,en we afknappen op een christen-zijn dat opgaat in regeltjes: dit doen en dat nalaten.
Maar denk niet dat het er nu minder op aan komt, dat we onze eigen gang kunnen gaan en dat bij Jezus die meer is dan Mozes, er meer door kan dan bij Mozes.
Het is precies andersom: nu Gods rijk zo dichtbij is, luistert het nauwer dan ooit.
Geloven is – staat ook in de Bergrede: dat je de wil van je hemelse Vader gaat doen.
Dat wil leermeester ons leren als Hij met nog meer gezag dan Mozes, vanaf de berg zijn geboden geeft: “Ik ben niet gekomen om de wet van Mozes en de andere heilige boeken weg te doen. Ik ben juist gekomen om hun echte betekenis te laten zien”. En:
“Doe wat God van je vraagt, en doe dat beter dan de wetsleraren en de farizeeën. Want anders kom je helemaal niet in Gods nieuwe wereld”.
Het is goed op deze Israëlzondag niet te vergeten dat we aan Gods volk Israël veel te danken hebben, zoals Paulus erover schrijft: “De Israëlieten zijn Gods kinderen.
Ze vereren de ware God, die altijd bij hen is. Met hen maakte God zijn afspraken, en aan hen gaf God zijn wet. En God deed aan hen al zijn beloftes”(Rom. 9: 4 BGT).
We zongen met het oog daarop: “De HEER heeft Jakob uitverkoren om naar zijn heilig woord te horen. Aan Israël heeft Hij ten leven zijn rechten en zijn wet gegeven”.
Pas als we beseffen hoeveel we aan het Joodse volk te danken hebben en hoeveel ons met hen verbindt, kunnen we ook echt in gesprek gaan, ook over Jezus messias.
En dan beseffen we ook de blijvende waarde van zoveel dat al in het OT aangereikt
wordt, zoals die goede leefregels van de God van Israël als de Heer van de wereld.
Geboden die ook ons zijn geven voor ons leven met God en met elkaar, om onze
wereld leefbaar te laten zijn, en om ons op weg te houden naar Gods nieuwe wereld.
Geboden voor onderweg naar het nieuwe land:
1. Jezus wijst de weg naar het nieuwe land:
2. Hij loopt op die weg naar dat nieuwe land zelf voorop:
3. langs zijn weg bereik je echt dat nieuwe land.
1. Jezus wijst de weg naar het nieuwe land.
Eerst even: wat bedoel ik met dat ‘nieuwe land’?
Dat doet denken aan het volk net uit Egypte weg, onderweg naar Kanaän.
Dat volk was door de woestijn heen op weg naar heel nieuwe omstandigheden:
in een eigen land samenleven, als apart volk, met de opdracht de Here te dienen.
Nou, met het oog daarop liet de Here ze een tijd kamperen in het Sinai-gebergte,
om op adem te komen en nieuwe energie op te doen voor de reis door de woestijn,
maar vooral om een heel pakket leefregels mee te krijgen voor in dat nieuwe land.
In Ex.19:6 zegt God: jullie zullen een koninkrijk van priesters zijn en een heilig volk.
Anders gezegd: aan Mij zul je gewijd zijn, je zult Mij dienen als priesters, en Ik zal jullie koning zijn. En die koning gaat nu zijn onderdanen zijn wetten geven; en de tien geboden zou je de grondwet kunnen noemen van het rijk van God als Koning.
Zoals dat ook in Nederland is: de grondwet die de basis aangeeft en de grote lijnen vastlegt; een grondwet die dan verder wordt uitgewerkt in een heleboel wetten en leefregels voor allerlei heel concrete situaties als huwelijk en gezin, omgaan met je medemensen, het dienen van de Here in zijn tempel, omgaan met geld en bezit, bescherming van het leven, praten met elkaar en over elkaar, zorg voor het milieu,
en nog veel meer zaken die geregeld moeten worden voor leven en samenleven
Je kunt er in de wetten van Mozes en ook later. bij de profeten heel veel over vinden.
Natuurlijk zijn die wetten en regels niet bedoeld om mensen het leven zuur te maken.
Dat is wel zo in een dictatuur, zoals bijvoorbeeld de Israëlieten in Egypte werden onderdrukt; en zoals het helaas in veel landen in onze tijd toegaat: en ook zomaar
kan gebeuren als regels een doel in zichzelf worden en de menselijke maat uit het oog wordt verloren omdat regel nou eenmaal regel is – hoe vaak gaat dat niet mis bij de asielprocedure, bij toewijzing van huizen, of bij het zoeken van een baan…
Maar als het goed is, maakt een overheid wetten om alles in een land goed te laten gaan,om de burgers te beschermen tegen geweld, misdaad, diefstal, onrecht….en om mensen die kwaad willen en slechte dingen doen, af te stoppen en te straffen.
Denk ook maar aan regels in het verkeer: niet te hard rijden, voorrang geven, stoplichten, parkeren – lastig misschien maar stel je voor dat er geen regels waren
en iedereen zijn gang kon gaan: at zou levensgevaarlijk zijn, er zouden veel meer doden en gewonden vallen, en je zou toch als kind helemaal niet meer de straat op durven of met je fiets tussen die auto’s.
Als de HEER vanaf die berg zijn wetten gaat geven, begint de Here te zeggen: Ik heb jullie bevrijd uit de slavernij in Egypte…en nou wil Ik graag dat het jullie goed gaat,
nu nog onderweg, en straks als jullie met Mij en met elkaar in je eigen land wonen.
De HEER wil zijn volk bij zich houden, op weg naar een toekomst nog mooier dan in Kanaän; Hij gunt hen een goed leven en een vreedzaam en eerlijk samen-leven, en
wil ze beschermen tegen verslaving aan de afgoden van geld en winst en macht, en
tegen angst voor de dreiging die je gevangen houdt als je wat schepsel is zou gaan vergoddelijken, zoals in die tijd andere volken de zon en de maan en de sterren als goden vereerden, en zelfs hun kinderen offerden om hun goden tevreden te stellen.
Dat bedoelde Israëls God met dat eerste gebod: Ik heb jullie van al die druk en angst bevrijd, verslinger daar nou niet weer aan, laat die vrijheid je niet weer afpakken, en geniet ook samen van het goede leven in dat goede land – heb Mij lief en elkaar!
Eeuwen later zit de Jezus ook op een berg, met zijn leerlingen aan zijn voeten en nog veel mensen aan zijn lippen, Jezus die maar niet bevrijdt uit de onderdrukking door een aardse koning als Farao, maar uit de houdgreep van onderdrukkende machten als de duivel, de zonde, de dood, en zoveel dat mensen in de greep houdt.
Jezus wil iedereen die in Hem gelooft, wil thuisbrengen in dat nieuwe land dat Hij noemt het koninkrijk van God, dat vanuit de hemel eens heel de aarde zal veroveren.
Het begin is er op die berg: mensen die zich door deze Jezus willen laten leren.
Tegen hen en iedereen die later ook leerling wil zijn, en burger van Gods koninkrijk,
gaat deze Leermeester zijn geboden geven als wegwijzers naar het nieuwe land.
Jezus en zijn offer brengen veel dichter bij dat nieuwe land dan Mozes kon doen.
Jezus bracht het grote nieuws dat het koninkrijk van God dichtbij gekomen was.
Nou, en daarom is het een gevaarlijk misverstand te denken dat Jezus een streep zou halen door de geboden van zijn Vader – wat de Farizeeën dachten: Jezus lapt de wet aan zijn laars, en Jezus leert de mensen dat ze zich van de wet van Mozes niks hoeven aan te trekken, dat iedereen kan doen wat in zijn eigen ogen goed is…
Daar is niks van aan: denk niet dat Ik gekomen ben om de wet af te schaffen,
Ik ben juist gekomen om te laten zien en te doen wat die wet altijd heeft bedoeld.
”Geloven in Jezus”, zegt een uitlegger: ”betekent dat we de hele bijbel serieus moeten nemen”. Jezus zei: niet HEER HEER roepen, maar Vaders wil doen.
En Jacobus schrijft laten dat geloven met alleen woorden een dood geloof is.
Dan gaat het om dat nieuwe land waar we naar toe onderweg zijn.
Verder dan een stukje land hier op aarde waarvoor Mozes Gods wetten doorgaf.
Jezus brengt ons verder, dankzij zijn lijden en sterven, tot in het eeuwige Kanaän.
Daarom ook dat Hij met nog meer gezag dan Mozes Gods weg wijst: maar Ik zeg u..
Al zijn beloften en geboden zijn goede wegwijzers om te komen in dat nieuwe land.
Als u kijkt naar de zaligsprekingen waarmee dit stuk onderwijs van de Heiland begint, merkt u dat.
Elke keer wordt in schitterende kleuren dat nieuwe land getekend waar Hij ons wil brengen: waar God troost, ons verlangen naar gaafheid en heelheid vervult, waar het voorgoed en echt vrede is, waar we eindelijk en voorgoed bij de Here zullen zijn.
Iedereen die dat mag meemaken langs de weg die Jezus wijst, is werkelijk gelukkig te prijzen! En de weg die Jezus wijst, is de weg van: als arme bedelaar je handen naar Hem uitsteken, verdriet hebben over zoveel zonde en gebrokenheid, je inzetten om Gods wil te doen, betrokken en vol medelijden om andere mensen geven, je inzetten voor echte vrede,en er alles voor over hebben om je Heer te volgen, tot je vrijheid en je leven toe…..want je wilt toch ook in dat mooie nieuwe land komen, je wilt toch niet verongelukken onderweg.
Gefeliciteerd daarom wie de weg van Jezus gaan, wie in de regels van Gods Zoon blijft treden…..die de regels zijn van de wijsheid van de God van Israël.
2. Jezus loopt op de weg naar het nieuwe land zelf voorop.
WWJD – weet u wat die vier letters betekenen?
Het is engels en het betekent: What would Jesus do? Wat zou Jezus doen?
Dat was een tijd heel populair en iedereen had het erover – een soort hype.
Zoals het gaat met hypes is het voor een tijd en heeft niemand het er meer over.
Het had ook wel wat overtrokkens, alsof het niet goed is als je dat niet meemaakt.
Toc is het best goed om je dat af te vragen als je beslissingen moet nemen en keuzes moet maken: hoe zou Jezus het doen? Je wilt Hem volgen, op Hem lijken.
Nou, en als je wil weten wat Jezus zou doen in jouw geval, moet je het Hem vragen.
Moet je veel van Hem en over Hem lezen, en lopen op de weg die Hij maar niet aanwijst maar waarop Hij zelf heeft gelopen en vooroploopt.
Als we kijken naar hoe onze Heiland zelf heeft geleefd en gewerkt, zien we indrukwekkend hoe Hij de wet van zijn Vader en de geboden die Hij zelf geeft,
voorbeeld-ig in praktijk heeft gebracht: zachtmoedigheid, nederigheid, vrede brengen,niet uitschelden maar bidde, zelfs voor zijn vijanden: niet oneerlijk zijn maar betrouwbaar, en zelfs zich laten slaan en veroordelen, kruisigen en doden, om ons bij God terug te brengen.
In alles maakte Jezus waar wat Hij zei: Ik kom niet om mijn zin te doen maar wat Vader wil. Hij hield het vol tot in de dood: mijn Vader, als het kan, laat dat lijden mij voorbijgaan, maar Vader, niet wat Ik wil moet gebeuren, maar wat U wilt. Neem mijn leven, Heer….
Als we dat allemaal op ons laten inwerken: wat zou Jezus doen? nou, dat zo deed Hij…moeten we eerlijk toegeven: nou, daar kom ik nooit aan toe. Dat lukt mij niet.
Onze Heer Jezus is in zijn volmaakte gehoorzaamheid voor ons onnavolgbaar.
Zoals die opdracht veel te hoog gegrepen lijkt: volmaakt zijn, als Vader in hemel zijn…pas na dit leven, staat ergens in de catechismus, zullen we de volmaaktheid bereiken. Gelukkig maar dat de Here Jezus ons niet alleen de weg wijst, en zegt: vooruit, ga maar….zie maar dat je het doet en dat je er komt. Dan zouden we nergens blijven en er nooit komen.
Maar Jezus heeft meer gedaan, als niet alleen Wetgever naar vooral Verlosser.
In zondag 23 staat het: Hij heeft alle gerechtigheid van Gods wet voor ons volbracht.
Hij loopt niet alleen voorop op de weg van de gehoorzaamheid aan zijn Vader,
Hij heeft in onze plaats die weg afgelopen tot in en door de eeuwige doodstraf heen,
en daarom zijn wij verlost van de veroordeling door de wet die wij allemaal verdiend hebben. Dat is wel een groot verschil met de Joden die Jezus niet als hun messias
aanvaarden, dat ze gevaar lopen de wet te zien als een begaanbare weg naar de wereld van God – Paulus heeft ervaren dat je daarmee vastloopt en hij wilde zijn volksgenoten de betere weg van Jezus messias wijzen: “De Joden proberen zo te leven dat God hen zal redden. Maar dat lukt ze niet….het is alleen te danken aan Gods goedheid dat mensen gered kunnen worden”. Kijk naar Jezus, over wie een lied aangrijpend zingt: ‘God heeft zijn kind aan ons verloren’. Als dat geen lifede is!
Wij hoeven niet meer door stipt de geboden te doen een visum te verdienen voor het nieuwe land. Dat visum is al verdiend door Jezus Christus, wij hoeven het alleen maar in geloof aan te pakken. En de Heer die op de weg naar Gods nieuwe rijk vooroploopt, zorgt er ook voor dat wij kunnen meekomen op die weg. Door zijn Heilige Geest die ons – zondag 1 – van harte gewillig en bereid maakt om naar de wil van God in alle goede werken te leven. Laten we door die Geest geleid leren doen wat Jezus deed. Onderweg naar het nieuwe land.
3. Langs de weg die Jezus wijst en waarop Hij ons voor gaat, bereik je echt het nieuwe land.
Lopen op de weg die Jezus wijst, de weg van Gods geboden, is heilzaam voor een mens, want die geboden beschermen tegen ongelukken in de omgang met God en met elkaar.
En wat een narigheid komt er van als mensen die geboden overtreden.
God waarschuwde Israël er al voor: je komt zo nooit in het beloofde land.
Een hele generatie zelfs is dat overkomen: omgekomen in de woestijn door eigen schuld. Ook toen de rest wel in dat nieuwe land mocht gaan wonen, bond de Here ze op het hart: als je afwijkt van mijn geboden, kan het zover komen dat je weg moet uit dit land.
U weet: het is ook gebeurd, in de verschrikkelijke tragedie van de ballingschap.
Het kan ook ons gebeuren als we van de weg van de Here afgaan en onze eigen gang gaan en onze eigen zin doen, afgeleid door zoveel aantrekkelijke alternatieve routes die ook allemaal een gelukkig leven beloven,zelfs veel gelukkiger nog, want je bent toch niet echt vrij als je moet gehoorzamen aan allerlei strenge regels en achterhaalde normen uit een boek van duizenden jaren geleden?
Maar de Heer feliciteert als we ons door Hem laten leren: dan ben goed af, want dan is dat nieuwe land, dat koninkrijk van God dat in aantocht is, voor u, voor jou:dan wordt je straks voorgoed vertroost, verzadigd, bevrijd van alles wat je nu nog neerdrukt, dan wordt uit genade je de beloning uitgekeerd voor trouwe dienst voor het rijk van je God.
Nou, en als we nu al in ons leven laten zien dat de weg van de Heer een begaanbare weg is, nee, niet de weg van de minste weerstand, maar wel de weg naar het goede leven, gaat daar een uitnodiging van uit naar anderen die nog op hun eigen wegen lopen: kom toch, ga ook met ons mee, doe met ons mee, of wil je niet voor altijd gelukkig worden?
Je mag dan als gemeente het licht van je Heer verspreiden, en wegwijzer zijn naar het nieuwe land waar het leven alleen en helemaal goed is, waar je nu al iets van mag gaan zien en ervaren en samen invulling aan mag geven, zoals de Heer bedoelt als Hij het over zijn volgelingen heeft als licht op een standaard, en als zout dat smaak geeft en dat bederf tegenhoudt – gewoon door te zijn zoals God je bedoelt.
Ja, en ook dat verbindt ons met Gods oude verbondsvolk Israël dat eeuwenlang er mocht zijn, en er nog altijd is, met nog steeds die bedoeling van hun en onze God
om er te zijn als zijn licht in een wereld waarin mensen in het donker zitten door angst en onzekerheid, met veel ellende door oorlog en honger, ziekte en dood.
In zo’n wereld wil God via mensen die Hem kennen en zijn weg willen gaan, zijn licht verspreiden – want God heeft maar niet dat ene volk lief of mensen die samen zijn kerk vormen, maar God heeft zijn wereld lief en is erop uit die wereld te redden.
Vandaar met alle nadruk die opdracht aan Gods volk door de eeuwen heen, aan Israël eerst en ook aan wie bij dat Israël worden toegevoegd – de NT gelovigen:
“Jullie zijn het zout van de aarde”,en: “jullie zijn het licht in de wereld” (Matt.5:13-14).
Je mag dan het licht van je Heer verspreiden, en wegwijzer zijn naar het nieuwe land waar het leven alleen en helemaal goed is. We zijn dan als christenen in Nederland, als zout dat smaak geeft en bederf weert, dat bruggen bouwt en geen kloven slaat.
Ik denk ook aan christenen in de politiek die laten zien, ook in allerlei heel praktische zaken, hoe de normen die de Here geeft, het goede bedoelen voor de samenleving.
Ik denk vooral aan onszelf en onze gezinnen: laten we meer en vaker ons afvragen –
\en daar elkaar op aanspreken en vooral elkaar mee op weg helpen en houden:niet hoe ik er over denk en wat jij er van vindt, maar wat heeft de Here erover gezegd.
Noem het maar: WHJS: what has Jesus said? Wat heeft Jezus gezegd?
Met de bedoeling dat we elkaar meenemen op die weg naar dat nieuwe land, achter Jezus aan. Want wie nou onderweg verdwalen of verongelukken? Niemand toch? Nou dan!!
amen