Lucas 5: 1-11: Gevangen…om vrij te zijn

dia 1

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

‘De wonderbare visvangst’ stond vroeger in onze bijbels boven dit verhaal.
Terecht, want daar gaat het ook over. En de Heer Jezus zorgde voor al die vis.
Maar dan is de vraag waar het om draait: waar was dat wonder goed voor?
Elke keer als Jezus een wonder deed – ook als Hij zieke mensen beter maakte en als Hij mensen redde uit de greep van boze machten die hen gevangen hielden – zat daar een bedoeling achter, een les in, voor de mensen toen, en voor ons vandaag.

Als we goed kijken naar wat gebeurde daar op dat meer, valt op dat de Here Jezus
in de eerste plaats Petrus wat wilde leren, en de andere leerlingen, en dat het alles
te maken had met het werk waarvoor ze in de leer waren: mensen vangen in de netten van het evangelie en ze aan land brengen: bij God thuis.

En als wij die les begrepen hebben, kunnen wij er ook veel van leren voor onszelf.
Want het gaat niet vanzelf: net zoals dat vissen niet als vanzelf lukte laten mensen zich niet zomaar vangen voor de Heer….kan er veel weerstand zitten bij mensen:stel je voor dat je niet meer los van Hem komt of – en die angst is niet denkbeeldig –
dat je gestrikt wordt voor wat eerst aantrekkelijk lijkt maar bij nader inzien een
valstrik blijkt en als een keurslijf voelt van heel veel moeten en niks mogen….
Het is het beeld dat veel mensen van de kerk hebben en een ervaring die nogal
eens als een trauma levenslang meegaat.
Dat beeld van vissen vangen met een net kan ook zomaar overkomen als iets bedreigends en beklemmends: zie je wel, ze willen mij strikken en binnenhalen, en als ik eenmaal in hun netten zit, kom ik niet meer los en kan ik geen kant meer op:
ik moet denken en doen zoals dat van mij verwacht wordt en o wee als ik afwijk… dia 2 – een sterke spreuk: angst voor mensen leidt tot je gevangen voelen: wat denken ze van me,wat zal hij zeggen of zij ervan vinden? Maar wie op God vertrouwt, staat sterk!

Het doet denken aan wat de profeet Habakuk zag gebeuren toen de Chaldeeeën (de Babyloniërs) in opmars waren en het ene land na het andere veroverden en bij hun wereldrijk inlijfden dia 3 en ook Juda bedreigden, waar de profeet God achter zag die zijn volk een les wilde leren en wilde bestraffen omdat zoveel dat daar verkeerd
ging: “ik zie verwoesting en geweld, opkomende twist en groeiende tweedracht, de
wet wordt ondermijnd, het recht krijgt niet langer zijn loop, de wettelozen verdringen
de rechtvaardigen, het recht wordt verdraaid” – dat was in eigen land, inJeruzalem.
En zo’n samenleving in verval is een gemakkelijke prooi voor vijanden van buitenaf.
In de tijd van Habakuk was de opkomende macht Babel uit op wereldheerschappij
en de profeet ziet daarachter God die Babel de ruimte geeft om zijn macht uit te breiden, ook tot in Juda en Jeruzalem: “Als vissen in de zee maakt u de mensen, als kruipende dieren zonder leider. De Chaldeeëer slaat ze allemaal aan de haak, sleept ze mee in hun net, verzamelt ze in zijn fuik…Mag hij maar eindeloos doorgaan zijn netten te legen, meedogenloos volken blijven vermoorden?”. dia 4
Er zijn afbeeldingen bekend uit die tijd van krijgsgevangenen van de Babyloniërs die
met een haak door hun neus en bij elkaar gehouden in een net meegesleept werden.
Dan staat het beeld van vissen=mensen vangen voor gevangenschap en onvrijheid.
Zo ging het toen en zo is het door heel de geschiedenis heen gegaan, denk maar aan nazi-Duitsland in de jaren ’30 en ’40 van de vorige eeuw, en in onze tijd streeft
IS naar een wereldwijd kalifaat – en berichten vanuit het gebied dat ze in Syrië en Irak onder controle hebben maken duidelijk dat het leven daar steeds meer op een hel lijkt: vrouwen en kinderen als slaven, executies voor kleine vergrijpen en van wie proberen te ontsnappen – niet de beoogde vrijheid maar één grote gevangenis.
Het is eigen aan sektarisch denken: wij weten wat goed is en wat God (Allah) wil en
wie daar niet aan wil of niet in mee gaat moet desnoods met dwang bekeerd worden.

Helaas zijn christenen en de kerk daar ook vaak de fout mee ingegaan en gaat er op
dat punt nog steeds veel mis: zwart-wit denken, elkaar niet de ruimte geven maar in
de tang nemen, en zomaar in de ontmoeting met mensen een verborgen agenda
meenemen van dat die ander toch wel hetzelfde moet gaan geloven als wij vinden dat goed is, en bij de kerk moet komen – en de ander voelt aan dat we niet echt in hem of haar geïnteresseerd zijn maar erop uit zijn om hem of haar binnen te halen.
Terwijl de Heer zelf juist mensen bevrijden wilde van wat hen gevangen hield, en
dat beeld van het vissen van mensen bedoeld is als een reddingsactie – zodat wie
in zijn net worden gevangen zich dan juist gaan voelen als een vis in het water.
Omdat het zijn liefde is die Hij aan ons kwijt wil – zijn armen die Hij reddend uitsteekt.

Gevangen….om vrij te zijn nog een keer dia 1

Het was een heel gedrang om Jezus heen, zo zelfs dat het uit de hand ging lopen.
Allemaal mensen die kwamen luisteren naar de Here Jezus.
Ze duwden elkaar en ook Jezus bijna het water in, zoveel mensen en zo’n gedrang.
Weet je wat Simon, zei de Here tegen zijn discipel die hij later Petrus noemde,
zullen we in jouw vissersboot gaan en dan vlakbij de kant die boot stilleggen?
Dan ga ik op een bank op jouw schuit zitten en ga ik gewoon verder met mijn preek.
Zo gezegd zo gedaan. Heel apart: een kerkdienst buiten, en een boot als preekstoel!
dia 5
Maar toen de preek afgelopen was en al die mensen naar huis gingen om te eten,
zei de Jezus iets dat Petrus en de andere discipelen eigenlijk heel vreemd vonden:
je moet verder het meer opvaren, naar het midden waar het heel diep is, en daar moeten jullie gaan vissen.- zou je dan niet een reactie verwachten als: bekijk het maar, wat weet zo’n timmerman – als Jezus – nou van vissen af?
Nou zegt Petrus dat niet. Hij heeft veel te veel respect voor de Here Jezus.
‘Meester’, zegt hij, met een woord dat zoiets is als: u bent de baas, mijn chef.
Toch hoor je tussen de regels door de nodige twijfel, zelfs een zwak protest: we hebben de hele nacht keihard gewerkt maar we hebben helemaal niks gevangen.
Terwijl elke visser weet dat je ’s nachts en in de vroege morgen de beste kans hebt wat te vangen: als het water koel is en de vissen naar de oppervlakte komen, en ze de netten minder goed zien – nou als het de hele nacht niet is gelukt, zou het dan nu ineens wel lukken? weinig kans….
‘Maar Meester’ – daar hebt u weer dat respect – als U het zegt, gooi ik de netten uit. Toch ook iets van twijfel: vooruit maar, laten we maar eens kijken wat het wordt!
We weten: het werd fantastisch! Een vangst zoals ze in tijden niet gehad hadden!
Als ze hun vrienden in de andere boot erbij hebben gehaald, lukt het met man en macht en daarna varen ze moeizaam met twee boten vol vis naar de kant. dia 6
De vissers met al hun ervaring staan er versteld van: zoiets hebben ze nog nooit meegemaakt, wat is hun Meester toch steeds weer verrassend wijs, en machtig!

Maar waarom heeft Jezus dit wonder nou eigenlijk juist op dat moment gedaan?
Ik zei er in het begin al iets over. Dit wonder is vooral een les voor Petrus,
en voor de andere discipelen ook, en natuurlijk voor ons als wij dit verhaal lezen.
Straks gaan Simon Petrus, zijn broer Andreas, ook Johannes en Jacobus en anderen voorgoed met hun Heer Jezus mee, om Hem te gaan helpen bij zijn werk.
In vers 11 staat: zij lieten alles achter, en volgden Hem. Dat was een hele stap.
Ze konden voortaan niet meer elke nacht het meer op om te gaan vissen en dan
die vis ’s morgens te verkopen aan de mensen die langs kwamen of op de markt.
Zo kwamen ze aan het geld om brood te kopen voor zichzelf en hun vrouw en kinderen, en misschien hadden ze ook nog knechts die voor hen werkten.
Maar hoe moest dat straks als ze met de Here Jezus mee gingen?
Zouden ze dan niet arm worden en honger moeten lijden…en hun vrouwen en kinderen ook? En wat zou er gebeuren als ze personeel moesten ontslaan?
Maar dan laat hun meester zien dat ze daar echt niet bang voor hoeven te zijn.
Hij zorgt wel voor ze…en als het moet, kan Hij zelfs wonderen doen!

Zullen wij dat ook nooit vergeten? Geloof je dat echt: de Heer zorgt altijd goed voor me? Hij laat me niet in de steek? Wij hoeven niet datzelfde als Simon en Co.: je werk of je bedrijf opgeven en met Jezus mee, b.v. als zendeling naar een ver land, of afzien van een carrière. We maken ons wel vaak zorgen: hoe moet dit verder, hoe zal dat gaan? Soms is het best moeilijk. Vallen dingen tegen. Zien we het niet meer zitten. Dan is de vraag: stellen we echt ons vertrouwen op de Heer? Laten we het maar doen. De wonderen zijn echt de wereld niet uit! Wie trouw is ervaart zegen.

De reactie van Simon op dat grootse ongedachte wonder moet ons opvallen. dia 7
Dat hij stomverbaasd was – net als de andere vissers bij hem – is zo vreemd niet.
Diep onder de indruk van de macht van zijn Meester valt hij voor Hem op zijn knieën.
Maar: wat hier is gebeurd maakt meer los bij die toch zo meestal zo stoere geharde visser die niet op zijn mondje is gevallen en niet gauw van zijn stuk te brengen is.
Maar nu is Simon bang! Bang voor een machtige Heer die zulke dingen kan doen.
Dat blijkt al uit hoe hij zijn Meester nu aanspreekt. Hij zegt: Heer! Kurios. Koning!

Als Petrus die hier met opzet nog Simon genoemd wordt – geen kei van zichzelf –
de Heer smeekt om bij zo’n zondige man als hij maar weg te gaan, zit daar vast ook schaamte bij dat hij te klein heeft gedacht van de macht van zijn Meester,en toen hij die netten aan het neerlaten was, toch had getwijfeld: wat moet dit worden?
Hoe kan de Meester zo’n knecht gebruiken, die nog zo zwak in zijn schoenen staat?
En als de Heer zo’n knecht toch in dienst neemt: wie ben ik…dat ik dit mag doen??

Laten we maar een voorbeeld nemen aan die Simon, juist toen hij zichzelf zo liet kennen: Heer, u en ik zo dicht bij elkaar in de buurt, dat kan eigenlijk niet, ik ben dat niet waard. Want dan voel je juist pas goed hoe nodig je het hebt door deze Heer gered te worden. Voordat je in dienst genomen kunt worden om voor deze Heer anderen te vangen in zijn net, moet je eerst zelf door de Heer gevangen genomen zijn, je helemaal overleveren aan Hem: Heer, ik ben het niet waard uw knecht te zijn, laat staan uw kind…..genade, Heer!! Een vraag om mee te nemen voor u, voor jou: wil ik wel gevangen worden door deze Mensenvisser?

Voel ik me bij Hem als een vis in het water: bij deze Heer ben ik thuis, voel ik me pas echt vrij? Ervaar ik dat net als een bescherming: het net van Gods veiligheidswet ? Zoals je als je nog niet goed kunt zwemmen achter de lijn blijft: niet verder want daar is het te diep, daar zou ik zomaar kunnen verdrinken – zoals je je veilig voelde met die kurk om of aan de haak van de badmeester- dia 8 die laat me niet verdrinken!
Of voelt het als een vis op het droge – benauwd, happend naar lucht, christen-zijn dat is toch geen leven! Zoek je overal de mazen van het net om weg te zwemmen, naar waar je je eigen gang kunt gaan….? Hoe is dat: wilt u, wil jij, wel gevangen worden – om gered, en echt vrij te zijn?! dia 9

Het antwoord van de Heer Jezus op de kreet van Simon was een geweldige bemoediging: mijn beste vriend, je hoeft helemaal niet bang te zijn….fijn dat je dit zegt, je bent toegelaten! Zeg maar: Simon was geslaagd voor de vooropleiding, hij mag verder in de leer bij Jezus. Zo moet u dat zinnetje lezen: van nu af aan zul je geen vissen meer vangen maar mensen…. Niet omdat ze nu volleerd zijn. Het echte werk begint na hemelvaart en met Pinksteren Maar wel omdat Simon de les met de vissen goed geleerd heeft, is hij geschikt voor dat werk dat hij straks zal gaan doen: mensen vangen voor zijn Heer. Is hij echt Petrus= rots en steunpilaar voor velen.
dia 10
Het is heel mooi hoe de Heeraansluit bij het werk van Petrus en de anderen altijd hadden gedaan als hun dagelijks werk: vissen vangen en die aan land brengen.
Jezus zegt: dat is nu voorbij, Ik heb nu ander werk voor jullie: mensen vangen.En dan wordt er een woord gebruikt dat betekent: levend vangen. De vissen die in de netten van Petrus en zijn collega’s terecht kwamen, gingen eraan. Ze hadden als bestemming de pan, en de magen van de mensen van Kapernaüm.
Maar als mensen gevangen worden doordat ze geboeid raken door Jezus, en als ze ervoor kiezen om voortaan in Hem te geloven en Hem te dienen, dan betekent dat hun redding: je bent opgevist niet om dood te gaan maar om te leven.

Zoals een kinderliedje zingt: Mensen zul je vangen, drenkelingen, breng ze veilig naar het land…En dat is prachtig werk: als Gods reddingsbrigade drenkelingen veilig aan land brengen. Moeilijk werk ook, en vaak teleurstellend, dat wel, je hoeft er niet van te schrikken. Veel van die drenkelingen willen niet gered worden, verdrinken desnoods liever dan door Jezus opgevist te worden.
Vissen die als ze het net zien zich niet laten vangen maar wegschichten…
mensen die ervoor kiezen hun eigen weg te gaan.
Daar zullen Petrus en de anderen mee te maken krijgen, zoals Jezus zelf er mee te maken kreeg: hoe dikwijls heb Ik jullie willen bijeenbrengen zoals een kip haar kuikens – en zeg maar vanuit dit verhaal – heb Ik jullie willen vangen in mijn net tot jullie redding – maar jullie hebben niet gewild. Ja, en toch zorgt de Heer ervoor dat zijn netten vol worden. En dat niet om mensen klem te zetten maar om ze de echte vrijheid te geven, gered van zoveel dat je gevangen kan houden en bang kan maken.

Aan ons om elkaar die vrijheid te gunnen en die ook voor te leven aan mensen om
ons heen – zonder verborgen agenda of van alles wat wij in ons hoofd hebben van
wat hoort en niet hoort, moet en niet mag, maar vanuit liefde voor mensen van God.
Niet krampachtig alsof wij de wereld moeten veranderen en mensen moeten bekeren
of met het doel wat we hebben opgebouwd overeind te houden maar in vertrouwen
dat de Heer het wel redden zal – Hij wil ons gebruiken maar het hangt niet van ons af.
Vertrouw op Hem als de Redder van de wereld: van ons en al die andere mensen.
Daar staat al vanaf de eerste christelijke kerk de vis voor = ichthus: ‘Jezus Christus,
Zoon van God, Redder’ – hét herkenningsteken van christenen tot vandaag aan toe.
dia 11
Gewoon maar de netten uitgooien: mensen uitnodigen in woorden maar vooral en om te beginnen door ons leven ze lokken in de netten van de Heer. Mensen vangen, zei een kleuter, dat is dat je vraagt of ze met de Here Jezus mee willen…
Maar die vraag komt alleen geloofwaardig over, als wie dat vraagt zelf ook mee wil: kom, ga mee, achter Jezus aan; dat net is niet eng maar wel zo veilig.
En de Heer brengt wie Hij gevangen heeft allemaal veilig aan land, in de vrijheid! dia 12

amen

liturgie morgendienst

votum en groet
zingen: Ps. 93: 1,2,3
wet van God
zingen: Gz. 135: 1,2
gebed
Schriftlezing: Hababuk 1
zingen: Ps. 79: 1,2
Schriftlezing: Lucas 5: 1-11
zingen: Ps. 8: 3,4,5
verkondiging: Lucas 5: 1-11 ‘Gevangen…om vrij te zijn’
zingen: Ps. 68: 7 Liedboek

God zij geprezen met ontzag.
Hij draagt ons leven dag aan dag,
zijn naam is onze vrede.
Hij is het die ons heeft gered,
die ons in ruimte heeft gezet
en leidt met vaste schreden.
Hij die het licht roept in de nacht,
Hij heeft ons heil teweeggebracht,
dat wordt ons niet ontnomen.
Hij droeg ons door de diepte heen,
de Here Here doet alleen
ons aan de dood ontkomen.

gebed
collecte
zingen: Lied 305: 1,2
zegen
amen: Lied 456. 3

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *