Gemeente van Jezus Christus, de Heer van de wereld en het Hoofd van zijn kerk,
dia 1
Koningsdag.
Een mooie dag voor Nederland, samen met onze koning en koningin en hun familie. Voortaan op de dag waarop koning Willem-Alexander echt jarig is: 27 april. Om die verjaardag te vieren maar vooral de verbondenheid met ons koningshuis.
Maar misschien was koningsdag blijven vieren op 30 april ook wel mooi geweest. Dat zijn we gewend sinds 1948, en 30 april is de dag van de inhuldiging van koningin Beatrix in 1980 én van koning Willem-Alexander in 2013 – een historische datum.
Vandaag vieren we ook Koningsdag, als christenen: de dag van koning Christus. Niet zijn verjaardag natuurlijk, maar de dag van zijn kroning als de grote Koning. Een dag die wereldwijd wordt gevierd, in allerlei landen, en in allerlei talen. Een dag die eigenlijk niet maar een kerkelijke feestdag zou moeten zijn maar een feestdag voor alle mensen in alle landen, want – hoorden we van Paulus – “God heeft Christus alle macht gegeven, Hij laat hem heersen over de hemel en de aarde”.
Dat is bijna letterlijk nageschreven wat Jezus zelf gezegd had vlak voor zijn afscheid: “God heeft mij alle macht gegeven, in de hemel en op de aarde” (Matteüs 28:18) En Marcus eindigt zijn evangelieverhaal met wat je de troonsbestijging van de opgestane Heer kan noemen: “de Heer Jezus werd in de hemel opgenomen, en daar nam Hij plaats aan de rechterhand van God”=de ereplaats, op de troon (Marc. 16:19)
dia 2
Helaas is hemelvaartsdag voor veel mensen weinig meer dan een vrije dag: om te dauwtrappen, om er op uit te trekken, als opstapje voor een lang weekend. Allemaal niks mis mee maar jammer als er niets meer is, en als het vieren dat Jezus koning is geworden en vanuit de hemel regeert, alleen maar een feest is voor binnen de kerk, en het besef ontbreekt dat het heel de wereld verandert.
Maar ook voor ons als kerk, als christenen, is belangrijk te letten op de volgorde in onze tekst van vanmorgen – letterlijk vertaald – God Christus als ‘hoofd over alles’ gegeven aan de gemeente – de kerk – die zijn lichaam is: dus de machtige Heer over alles en iedereen krijgen wij als cadeau van God – om ons te leiden en te beschermen, en – zoals Jezus heel vaak heeft gezegd – om ons te dienen. Dat zet ieder op de eigen bescheiden plaats, maakt ons klein en geeft ons moed. En wijst niet alleen christenen maar alle mensen hun plek, onder koning Jezus.
We kennen in Nederland al heel lang een ‘scheiding van kerk en staat’. dia 3 Dat betekent dat de overheid niet bepaalt wat in de kerk moet worden gepreekt en wat ouderlingen en diakenen voor taken hebben en hoe een kerkdienst moet zijn. Al moeten ook dominees en kerkleden zich natuurlijk wel aan de Nederlandse wetten houden: ik mag in de preken niet tot haat of geweld oproepen natuurlijk en als er seksueel misbruik zou zijn of fraude, dan moet dat worden aangegeven bij de politie. Dingen trouwens die ook in strijd zijn met de wetten van God en met het evangelie.
Andersom betekent die scheiding van kerk en staat ook dat de kerk niet op de stoel van de overheid mag gaan zitten en dat er niet meer één staatskerk is maar vrijheid van godsdienst en van meningsuiting en dat iedereen gelijk behandeld moet worden. Gelukkig maar want je ziet al te vaak hoe fout het kan gaan als de overheid zich met één bepaald geloof of kerk vereenzelvigt – een voorbeeld is Rusland en wat nu in Oost-Ukraïne gebeurt waar de Russisch-Orthodoxe kerk een soort staatskerk is en waar andere kerken het steeds moeilijker krijgen- en denk ook maar aan heel wat islamitische landen waar het hoogste gezag in handen is van geestelijke leiders met radicale opvattingen en waar enge wetten gelden die uit de Koran worden afgeleid. Daarom is het goed dat staat en kerk op eigen terrein blijven met respect voor elkaar.
dia 4 Maar: scheiding van kerk en staat betekent niet dat het geloof en de samenleving, het geloof en de politiek, niets met elkaar te maken hebben, alsof het geloof in God en in Jezus als Heer, en de boodschap van de Bijbel, alleen maar iets te zeggen hebben voor in onze huizen en in de kerk, terwijl buiten de deur en op ons werk en op school en in het regeerbeleid mensen en menselijke regels de dienst uitmaken. De Bijbel leert juist dat God alles regeert en dat Jezus alle macht heeft ook op aarde.
Hemelvaartsdag zou je het feest kunnen noemen van de inhuldiging, de kroning van de opgestane Heer: de kroon op zijn werk aan het kruis en op en na Pasen. Zoals het evangelieverhaal van Marcus erop uitloopt dat de Heer Jezus – zo staat het er – en Heer=Kurios, machthebber – ging zitten aan de rechterhand van God, op de ereplaats die recht geeft om met en namens God over alles te regeren. En zelf zei Jezus vlak voor zijn vertrek naar het hemelse paleis dat aan Hem alle macht heeft in de hemel en op de aarde – aan wie alles zich moet onderwerpen. Dus met politiek bezig zijn en zaken doen en geld verdienen met Jezus te maken heeft, en of ook mensen die niet in de kerk zitten onder de leiding van God vallen!
dia 5
De psalm die we gezongen hebben, ontstaan lang voordat Jezus op aarde kwam en lang voor zijn hemelvaart, zingt er ook al over dat de God die zich speciaal aan dat ene volk Israël verbonden had, de God is van alle volken: “God heerst als koning over de volken” (9)…God is koning van heel de aarde” (8)….”De vorsten van de volken zijn bijeen in het gevolg van Abrahams God” (10), als Gods hofhouding. Daarom worden alle volken opgeroepen om God als hun Koning te eerbiedigen: “Klap in de handen, o volken, juich God toe met jubelzang: ‘geducht is de HEER, de Allerhoogste, machtige koning van heel de aarde’.”
Wat dwars ingaat tegen wat in die tijd gemeengoed was in de religies van de volken: elk volk heeft zijn eigen goden, en de macht van die goden is begrensd tot het gebied van dat betreffende volk, kom je over de grens, daar zijn weer andere goden. Maar de HEER laat weten: geen sprake van, mijn machtsgebied is wereldwijd, want Ik ben de Schepper van de hemel en de aarde – hoor de pretentie van een andere koningspsalm (96): “de goden van de volken zijn minder dan niets, maar de HEER, Hij heeft de hemel gemaakt”, en daarom: “erken de HEER, stammen en volken”.
Precies datzelfde belijdt dat gedicht dat op de handout staat over Koning Jezus: “U bent niet van één land, één ras of volk, niet van een eeuw, een tijdperk, een cultuur, niet van één leer, traditie of één kerk, u bent verheven boven de natuur. Uw monarchie omspant de hele wereld, u overziet hem in een oogopslag, U bent aan coalities niet gebonden, uw almacht laat zich gelden dag en nacht”. Geweldig!
dia 6 Voor ons een les: probeer niet God voor je eigen karretjes te spannen, hoe christelijk die ook kunnen zijn en met hoeveel inzet en zorg ze ook in elkaar gezet en bij elkaar gehouden worden, denk ook niet dat wat jouw ideeën of idealen, hoe mooi ook en hoe enthousiast naar voren gebracht,natuurlijk de wil en de bedoeling van Jezus zijn. Zoals ooit kruistochten zijn behouden onder de leus dat God het wil en zoals ook erg slechte acties zijn uitgevoerd, en anderen opgedrongen, in de naam van Jezus.
Neem zijn waarschuwing maar ter harte – die voorzichtig en bescheiden maakt – dat er zullen zijn die zullen zeggen dat ze in de naam van Jezus hebben geprofeteerd en boze geesten verjaagd en vele wonderen gedaan, en toch te horen zullen krijgen dat Jezus hen nooit heeft gekend en niets met hen te maken wil hebben, omdat ze niet hebben gedaan wat de hemelse Vader wil maar wat zij zelf in hun hoofd hadden. De vraag die beslist is of wat ik doe vruchten zijn van Gods Geest of van mijn eigen geest. Of we voor alles uit waren op het rijk van God of op onze eigen bedachte koninkrijkjes.
Het is ook een les voor zoveel anderen die hun rijkjes bouwen zonder of tegen God en al te vaak ook zonder oog en oor en hart voor wie aan de kant of in de weg staan. En die al te vaak doof zijn voor een appél vanuit de boodschap van koning Jezus: daar heb ik niks mee en kan ik niks mee, preek dat maar voor jouw eigen parochie.
We hebben gelezen hoe de apostel Paulus de hoge plek van Jezus als Heer na zijn opstanding en hemelvaart beschrijft en dan weer dat wereldwijde benadrukt: “God heeft Christus alle macht gegeven, Hij laat hem heersen over de hemel en de aarde”. Helemaal in lijn dus met wat Jezus zelf na zijn opstanding heeft gezegd, en ook in lijn met hoe Psalm 47 Israëls God bezingt als Koning over alle volken, van de wereld.
Ja maar, wat is er nou van te merken vandaag aan de dag, dat Jezus regeert? Is niet veel meer het tegenovergestelde te zien: mensen die andere mensen en zelfs hele volken en de halve wereld terroriseren en in een angstgreep houden, natuurgeweld dat van het ene moment op het andere dorpen wegvaagt en een spoor van vernieling en leed trekt, genezing die niet komt ondanks veel gebed… wat steeds weer vragen oproept over Gods leiding en het regeren door Jezus.
Vragen die je serieus moet nemen en die je mag stellen, allereerst aan God. Vragen die in de bijbel zelf gesteld worden, zeker ook in meer dan een psalm.
De psalm die we hebben gezongen lijkt daar geen probleem mee te hebben, ontstaan blijkbaar in een tijd waarin het goed ging met Israël en Israëls koning: “Volken dwong Hij voor ons op de knieën, naties legde Hij aan onze voeten”.
Maar vergis je niet, ook deze psalm is gezongen onder heel andere omstandigheden, toen dat zelfde volk een speelbal leek van grote mogendheden, zonder eigen koning en zonder eigen leger; en zelfs door weggevoerde ballingen, en in een bezet land.
En dan klinkt het als een geloofsbelijdenis, tegen de verdrukking in en boven de keiharde werkelijkheid in die zo anders leek; dan klinkt het als een: en toch – en toch is God de koning van heel de aarde en toch hebben machthebbers de roeping om niet mensen te onderdrukken maar om ze te beschermen als Gods schildwachten.
En ook – zoals in een kanttekening van mijn Studiebijbel staat – “deze psalm loopt vooruit op de slotoverwinning van God over alle volken wanneer Hij wordt erkend als koning van heel de aarde” – ja en nu al worden al die volken uitgenodigd en aangespoord om de HEER te prijzen: zing voor onze koning, zing Hem een lied!
dia 7
Zeker, dan zijn er die vragen over wat je daar van merkt en wat ervan terecht komt, en over terugval in geloof hier en dood en verderf voor mensen daar, en over nog veel strijd en lijden, en over hoe lang het nog duren moet voordat echte vrede komt..
Maar voordat we in die vragen en twijfels blijven steken, laten we beginnen om te letten op al zoveel begin van antwoorden die God gegeven heeft en op zoveel dat al is gebeurd als vervulling van wat in psalmen en profeten aangekondigd is en waarom gebeden is en waar over gezongen is, ook in de psalmen van vandaag…
Op de grote sprong voorwaarts met Pasen en hemelvaart en vanaf Pinksteren:
Jezus die is gekomen als redder van de wereld en als licht voor alle volken, die zijn reddingswerk heeft volbracht en die de overwinning al heeft verdiend op zonde en dood – en die zijn reddende boodschap nog steeds laat omroepen tot in de uithoeken van de wereld en in alle talen – we gaan het vieren met Pinksteren dat Gods werk en Gods taal mondiaal is – Psalm 47 is al veel meer werkelijkheid geworden dan Gods volk durfde hopen toen deze psalm in de tempel en ver weg in ballingschap gezongen werd: Gods heerst als koning over de volken, en: Klap in de handen, o volken, juich God toe met jubelzang, zing voor onze koning, zing hem jullie liederen.
Alleen al dat wij dat doen vanmorgen, in dat uithoekje van de wereld dat Langedijk is, en meer dan drieduizend jaar nadat die psalm is ontstaan, en 2000 jaar na Christus. En dat in veel landen steeds meer mensen Jezus als hun Heer belijden, b.v.in China, en dat ook in door de Islam gedomineerde landen, en onder een streng regime als in Noord-Korea christenen vasthouden aan hun Heer en Hij hen vasthoudt – zijn dat niet allemaal tekenen van de trouw en de macht van Jezus als Heer van deze wereld, en dat het waar is wat wij belijden: zijn rijk heeft geen einde, zijn rijk is echt duurzaam.
Ja, en dan komt het dichtbij onszelf en worden wij onderdeel van die vervulling. Paulus schrijft namelijk dat er een bijzondere band is tussen Christus als de Koning van heel de wereld en zijn gemeente als zijn lichaam waar Hij het hoofd van is…..en die dat stukje wereld mag zijn dat nu al bevrijd is en waar Christus nu al volledig aanwezig is – denk maar aan wat we al eens eerder tegenkwamen in brieven van diezelfde apostel dat wie één met Christus is, een nieuwe schepping is – nu al!
Je zou de gemeente, en uw gezin, en jouw leven, proeftuintjes kunnen noemen van de nieuwe herstelde wereld waar Christus in alles volledig aanwezig is – of – weer een uitspraak van Paulus – waar God helemaal en voorgoed alles in allen is.
dia 8
O ja, dan kun je weer met een ja maar komen en wijzen op zoveel dat in je eigen leven en in de gemeente van Christus – in onze gemeente hier – daar lang nog niet mee spoort en aan voldoet – we belijden het zelfs dat zelfs onze beste werken met zonde bevlekt zijn en dat zelfs de allerverst gevorderden nog aan het begin staan – het is allemaal helemaal waar: Christus is lang nog niet volledig in ons aanwezig.
Zoals ook in dat volk dat Psalm 47 enthousiast zong, God nog maar mondjesmaat en bij vlagen echt als koning erkend en gediend werd – er was nog veel vlees en wereld en zelfs de eigen koning was vaak geen schildwacht voor de zwakken maar een graaier en een onderdrukker, uit op eigen eer in plaats van de eer van God..
Maar als het goed is is dat geen excuus om wat soms heel krom is recht te praten of je te verschuilen achter eigen onmacht of onwil van anderen of omstandigheden die nou eenmaal tegenwerken – maar pakken we het op als een uitnodiging en een opdracht om Christus als Heer te erkennen en Hem echt te willen volgen, en om echt een gemeente te zijn waarin Christus volledige aanwezig en herkenbaar is – zoals Paulus in een andere brief de gemeente een leesbare brief van Christus noemt waarvan zijn liefde af te lezen is, die van zijn genade leeft, die als Hij dienstbaar is. Waar we de stijl van zijn komende rijk al samen oefenen en aan anderen voordoen. Met als God het geeft een geweldige uitstraling en effect de samenleving binnen en tot in de politiek, en de bankwereld, en de zorg, en de sport, want het leven is één. En dan wordt steeds meer, voor u en jou en mij, en voor steeds meer mensen, elke dag Koningsdag! dia 9
amen
liturgie hemelvaartsdag
votum en groet
zingen: Ps. 68: 7
gebed
zingen en lezing Psalm 47
lezen: Psalm 47: 1-3
zingen: Ps. 47: 1
lezen: Psalm 47: 4-5
zingen: Ps. 47: 2
lezen: Psalm 47: 6
lezen: Psalm 47: 7-8
zingen: Ps. 47: 3
lezen: Psalm 47: 9-10
zingen: Ps. 47: 4
lezen: Handelingen 1: 6-12
zingen: Lied 228: 1-6
verkondiging: Ef. 1: 22-23 (BGT)
“God heeft Christus alle macht gegeven. Hij laat hem heersen over de hemel en de aarde. En dat heeft God gedaan voor de kerk, want de kerk hoort bij Christus. In de kerk is Christus nu al volledig aanwezig, zoals Hij eens in alles volledig aanwezig zal zijn”.
zingen: Ps. 110: 1,2,3
gebed
collecte
zingen: ELB 140: 1,2,3 Kroon Hem met gouden kroon
zegen
amen: NLB 416 (koor en gemeente)
1. Ga met God, en Hij zal met je zijn,
jou nabij op al je wegen,
met zijn raad en troost en zegen.
Ga met God, en Hij zal met je zijn.
2. Ga met God en Hij zal met je zijn:
bij gevaar, in bange tijden,
over jou zijn vleugels spreiden.
Ga met God en Hij zal met je zijn.
3. Ga met God en Hij zal met je zijn:
in zijn liefde je bewaren,
in de dood je leven sparen.
Ga met God en Hij zal met je zijn.
4. Ga met God en Hij zal met je zijn,
tot wij weer elkaar ontmoeten,
in zijn naam elkaar begroeten.
Ga met God en Hij zal met je zijn.