liturgie morgendienst zondag 2 juni 2013
(gezongen) votum en groet
zingen: Lied 320: 1,3,4
wet van de HEER
zingen: Ps. 119: 24,30
gebed
Sc hriftlezing: 1 Kor. 12
zingen: Ps. 133 (1,2,3)
verkondiging: 1 Kor. 12: 12
zingen: Lied 481 (1-4)
gebed
collecte
zingen: Ps. 87: 1,3,5
zegen
amen: Lied 456: 3
————————————————————————————————————
Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Ik wil de preek vanmorgen maar beginnen zoals Paulus dit hoofdstuk begint:
“Broeders en zusters, over de gaven van de Geest wil ik u het volgende zeggen”.
En dan om te beginnen met een heel dikke streep onder dat woord: gaven.
Niet dat dit woord er al in dat eerste vers meteen staat, in het Grieks.
Letterlijk staat het er algemener: over ‘wat van de Geest komt, de dingen van de Geest’.
Maar dat maakt het juist des te sterker: wat je bent als christen, ben je door de Geest.
En alles waar het over gaat in dit hoofdstuk en waar het om draait in de kerk, is er alleen
en kan er alleen komen en blijven, omdat en als de Heilige Geest van God het geeft.
Ergens las ik: “Als christen zeg ik: wie ik ben, ben ik niet omdat ik vromer ben dan
anderen, of beter, of omdat ik slimmer ben, of omdat ik een religieuzer karakter heb”.
En – denk ik erbij – niet omdat ik heel rechtlijnig of juist meer ruimdenkend bent.
Nee – nog even verder dat citaat: “Ik ben wie ik ben, omdat ik een nieuwe identiteit
heb gekregen van God…Het is een geschenk. Geen reden om op anderen neer te kijken”.
Nog eens: daar gaat dit hoofdstuk over en daar draait het in ons leven en in de kerk om.
Zoals Paulus eerder in deze brief al geschreven heeft: “Wie denkt u dat u bent? Bezit u
ook maar iets dat u niet geschonken is?”. Luther zou zeggen: we zijn allemaal bedelaars.
We kunnen alleen maar lege handen, vuile handen, naar God uitsteken om alles wat
we zijn en wat we nodig hebben en wat we willen kunnen, van Hem te ontvangen.
Daar is niks van uitgezonderd, ook niet ons leven, ons gezin, ons werk, ons geloof, de kerk…
Sterke tekst is vers 3: zeggen dat Jezus je Heer is, en dat dan ook concreet in je doen en laten,
je praten, je staan in de wereld, handen en voeten geven, en daarvoor staan, dat komt in geen
mens als vanzelf naar boven en dat maakt geen mens waar, dat is alleen door de Heilige Geest.
Dus ook dat we hier zijn vanmorgen, en samen zingen en bidden, is alleen door die Geest.
En zo niet, als dat alleen maar schijn is of gewoonte of zelfhandhaving, heeft het geen enkele
waarde – je schiet er niks mee op en je bouwt er niets mee op, en het zal geen standhouden.
Precies die insteek waren ze kwijt geraakt in de kerk van Korinte, en daarom deze brief.
Een brief waarin Paulus begint voor die kerk te danken als rijk begaafd door de Heilige Geest.
Dit hoofdstuk maakt dat concreet als al die verschillende gaven langs komen – en let er dan
op dat die gaven maar vage begrippen zijn maar aan het licht komen in concrete mensen die
samen die gemeente vormden, een gemeente dus van zeg maar allemaal heel be-gaaf-de mensen:
de een beschikte over veel wijsheid, de ander had veel kennis (ook bijbelkennis), weer een
ander kon goed uitleggen wat God te zeggen had, weer iemand anders kon zomaar in een vreemde taal God loven en er waren er ook die dat konden verstaan en vertalen, en zo was er nog veel meer.
Prachtig dus allemaal want zo kun je mooi elkaar aanvullen en elkaar troosten of verder helpen…..
zoals in dat liedje over dit stukje bijbel: “Wat ik niet kan, kan jij juist goed. Niemand is overbodig.
Niemand is minder, niemand is meer. Ieder is nodig, bij de Heer”. Ja, en iedereen met allemaal heel versc hillende gaven en mogelijkheden is zelf een gave, een cadeau, van de Heer, voor de anderen.
Dus niet alleen wie ik zelf ben en wat ik zelf kan is zo’n cadeau, maar ook die ander naast me of voor
me of achter me, die heel anders in elkaar zit dan ikzelf, veel ouder of veel jonger dan ik ben, die
misschien wel heel andere opvattingen heeft of de dingen heel anders aanvoelt dan ik, die is niet
maar lastig of bedreigend, veel te behoudend of veel te ruimdenkend, of zelfs raar, nee, hij of zij
mag er ook zijn van de Heer, heeft ook gaven gekregen, als cadeau van God ook aan mij gegeven:
om mij aan het denken te zetten, of bij de les te houden, mij te bemoedigen of mij op te schudden.
Kijk naar die ander, kijk naar elkaar, ontdek bij jezelf en bij elkaar wat in vers 7 staat: “in iedereenis de Geest zichtbaar aan het werk, ten bate van de gemeente“ – een win-win-situatie dus – gelukkig maar!
Dat we ook in onze gemeente verschillend zijn in allerlei opzichten, dat is niet iets om over te klagen
of om elkaar aan te vallen maar dat is volgens plan, bedoeld om elkaar aan te vullen en er samen
wat moois van de maken – zoals in dat voorbeeld dat Paulus hier gebruikt en uitwerkt: je eigen lichaam dat uit heel veel inwendige en uitwendige organen bestaat die allemaal een eigen functie hebben en die als ze doen wat ze moeten doen ervoor zorgen dat je kan ademen, kijken, horen,
lopen, denken, voelen, eten en drinken, en noem het allemaal maar op – en zodra ergens iets
gaat haperen of uitvalt, hebben we een probleem, worden we ziek of heten we gehandicapt.
Dan merk je het pas goed: “ik heb ze allemaal nodig. Waar moet ik heen als één het niet doet.
Niets is er overbodig. Hand, voet, knie, oog, oor en, keel. Alles is nodig, niets te veel”.
Paulusschrijft: zo is de gemeente het lichaam van Christus, met allemaal verschillende ledematen.
Gelukkig maar dat je zo verschillend bent, waardeer elkaar maar, bereid om elkaar te dienen.
Helaas gaat dat vaak fout, zoals het fout ging in die kerk van Korinte waar ze niet meer elkaar
met al die gaven aanvulden maar op elkaar neerkeken of naar elkaar opkeken, en waar steeds
meer ieder zijn of haar eigen ding deed en daar eer mee wilde behalen of juist jaloers op was.
Helemaal vergeten dus dat wat jij kunt en hoe die ander is, cadeaus zijn: van God gegeven….
en vooral ook: dat je hoe verschillend ook samen die ene Heer hebt die zijn leven voor ons allen
over heeft gehad om ons tot zijn eigendom te maken, en die ene God en Vader die ons geschapen heeft en voor ons zorgt en om Jezus onze schuld wil vergeven, en dat het enkel en alleen aan een
en dezelfde Geest te danken is dat we hoe verschillend ook er allemaal bij mogen horen – vs13 :
“Wij zijn allemaal gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden, wij zijn allemaal van één Geest doordrenkt, en daardoor één lichaam geworden, of we nu Joden of Grieken zijn (wat een religieuze tegenstelling eeuwenlang), of we nu slaven of vrije mensen zijn (wat een maatschappelijke en sociale afstand toen, en vaak nog; en noem er maar andere verschillen bij als man of vrouw, hoog opgeleid of zonder diploma’s, homo of hetero, autochtoon of allochtoon, christelijk opgevoed of totaal niet; en dan komen er nog al die hedendaagse discussies en verschillend bij op punt van wat voor liederen wel en welke niet in de kerk, en hoe beleven en vieren we het avondmaal, en hoe brengen we de zondag door, en hoe kijken we naar andere kerken, en wat voor kerk willen we zijn…
Geen onbelangrijke zaken, de moeite waard om het over te hebben, maar als het goed is allemaal
vanuit die gezamenlijke basis en binnen dat ene lichaam, en met respect en ruimte en in liefde.
Wat Paulus die kerk toen en over hun schouder heen ons vandaag wil duidelijk maken: ondanks
en juist door die veelheid vormen alle onderdelen – en dat zijn wij toch – juist samen één lichaam.
Dus niet eenheid van allemaal de neuzen dezelfde kant op en het overal over eens horen te zijn,
maar eenheid in verscheidenheid, zoals een lichaam niet uit één maar uit vele delen bestaat.
Probleem is denk ik dat we dat allemaal wel zullen beamen maar dat de praktijk weerbarstig is.
En zomaar denken we: natuurlijk, mooi dat we verschillend zijn en dat wat de een niet goed kan door
iemand anders gedaan kan worden – en dat we elkaar kunnen aanvullen en helpen en steunen – maar
er zijn toch ook veel dingen waar je het in de kerk over eens bent of over eens hoort te zijn, en er zijn toch grenzen aan wat je mag accepteren – we hebben toch niet voor niets onze belijdenis en onze kerkordelijke regels – en waarom moet het allemaal anders – of juist: waarom kan er toch zo weinig?
Het bleek op die gemeentevergadering kort geleden hoe verschillend we zijn in denken en beleving.
Wat best zorgen kan geven want hoe hoe houd je of breng je dat bij elkaar, waar loopt dit op uit?
Zeker ook met oog op initiatieven vanuit ook onze kerk: samenwerking met CGK, en Hart voor HHW.
Vandaar het besluit van de kerkenraad om daar in het nieuwe seizoen over door te praten, samen.
Kort geleden stond in het blad De Reformatie een artikel over De Heilige Geest en gemeenschap,
en daar kwam ook aan de orde dat verschillen zomaar kunnen uitgroeien tot conflicten: verschillen over de eredienst, verschillen in karakter en communicatie die leiden tot misverstanden en onbegrip. Een citaat:“Eenheid in de verscheidenheid van de Geest klinkt mooi, terwijl de werkelijkheid zo anders kan zijn. Hoe kun je voorkomen dat verschillen uitgroeien tot conflicten?” Waarbij de rol van de duivel niet moet worden onderschat- ‘duivel’ betekent: onruststoker, !hij die alles door elkaar gooit’.
Paulus liep er ook tegenop in de gemeenten, zeker ook in de best lastige gemeente van Korinte.
Kijk, en als we met dat in ons achterhoofd nog weer eens kijken naar wat Paulus schrijft in 1 Kor. 12,
wat kunnen we daar dan van leren, waar draait het dan om, zijn er manieren voor dat ‘samen’?
De sleutel is en blijft wat de rode draad door heel deze brief is en zelfs door heel het evangelie: dat
we door de Heilige Geest verbonden zijn met Jezus als enige Heer – en door Hem met God de Vader.
Waarvoor de Here Jezus heeft gebeden: “Laat hen allen één zijn, Vader – zoals ook wij één zijn – dat
klinkt door in wat Paulus schrijft over de ene Geest en de ene Heer en de ene God – en alles wat we
van die God krijgen, om het werk van Jezus, en door de verbindende kracht van de Heilige Geest.
In een andere brief nog zo’n sleutel: “aanvaard elkaar tot eer van God, zoals Christus u allemaal
heeft aanvaard” – als je dat besef ga je anders naar die ander kijken en sta je anders in de gemeente.
“Pas als ik mijn kleinheid zi door het grote offer van Christus, kan ik mijn broeder of zuster in de ogen kijken” – en dan ga ik leren de ander lief te hebben, serieus te nemen, waardevol te vinden, ook en juist als die ander anders in elkaar zit, anders denkt, dingen anders aanvoelt en anders verwoordt.
Je hoeft het niet overal over eens te zijn of over eens te worden om elkaar te waarderen en van
elkaar te willen leren – juist door verschillen kun je samen verder komen, kun je samen groeien.
Maar dan moet iedereen bereid zijn open te staan voor de ander, leerbaar, bereid om het eigen standpunt en de eigen voorkeuren tegen het licht te houden en waar nodig bij te stellen – en dan
ook te accepteren dat versc hillende voorkeuren en vormen elkaar niet hoeven uit te sluiten maar elkaar kunnen aanvullen – daardoor wordt zichtbaar hoe veelkleurig het werk van de Geest is.
Denk maar weer aan dat lichaam met ogen en oren, handen en voeten, die los van elkaar niks zijn
en niks kunnen, maar samen een prachtig mens vormen, springlevend en tot heel veel in staat.
Ja en als je samen dat ene lichaam vormt, hoort daar ook bij meeleven met elkaar en zorg voor
elkaar, wat alleen tot stand komt als je echt geïnteresseerd bent in elkaar en je verbonden weet
met elkaar – zoals in je eigen lichaam alles met alles samenhang en het hele lichaam er last van
heeft als je oorpijn zou hebben of als je rug niet wil of als je hart van slag is – en andersom als
de klacht is verholpen ook de rest weer beter uit de voeten kan – zo ook zegt Paulus is het met
de onderlinge verbondenheid in de gemeente als lichaam van Christus: “als één pijn heeft, voel je
die pijn allemaal mee – mee-lijden wat meer is dan medelijden hebben – en als een van de leden
blij is, iets te vieren heeft, weer werk heeft, geslaagd is, beter is geworden – deel je ook dat.
Want het is echt waar leert de ervaring dat gedeelde smart halve smart is en gedeelde vreugd
dubbele vreugd – en ook dat hoe meer je deelt samen, des te sterker band voel je met elkaar.
Eenheid in verscheidenheid – niet makkelijk – toch mogelijk – vanuit de liefde die God voor
ons allemaal heeft – de liefde die Jezus aan het kruis bracht – de liefde die Gods Geest werkt.
Laten we er zingend om bidden: “O grote God die liefde zijt, o Vader van ons leven, vervul ons
hart, dat wij altijd ons aan uw liefde geven – en dan ook uit die liefde gaan leven!
amen