liturgie morgendienst zondag 17 maart 2013

(gezongen) votum en groet

zingen:     Lied 189: 1,2,4

wet van de HEER

zingen:     Ps. 143: 2,8

gebed

Schriftlezing:  Joh. 2: 13-22

zingen:    Ps. 69: 3

Schriftlezing:  Marc. 14: 53-59 en 15: 27-32

zingen:    Ps. 89: 15

verkondiging: Joh. 2: 19-22

zingen:    Lied 258 (1-4)

gebed

collecte

zingen:    Lied 95 (1,2,3)

zegen

——————————————————————————————————-

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

“De mooiste gesloopte kerk”.

U hebt het misschien al wel mee gekregen, die actie van het Ned. Dagblad.

Een verkiezing via internet uit bijna zestig vroeger beeldbepalende  kerkgebouwen.

Kerkgebouwen die na de 2e Wereldoorlog zijn gesloopt omdat ze overbodig waren geworden.

Die sloop betekende verlies van cultureel erfgoed maar maakt vooral zichtbaar dat na 1945

en vooral  sinds de zestiger jaren de ontkerkelijking razendsnel om zich heen gegrepen heeft.

Dat proces gaat nog steeds door met als gevolg dat nog veel meer kerken een andere bestemming

zullen krijgen of, als dat niet gaat lukken, ook gesloopt zullen worden en dus voorgoed verdwijnen.

Die verkiezing van de mooiste gesloopte kerk wil voor dat soort factoren aandacht vragen.Donderdag werd de winnaar bekend: de in 1971 gesloopte prachtige Koninginnekerk in Rotterdam.

Maar daar gaat het ons vanmorgen niet om, door dat initiatief om een verkiezing uit te schrijven

van de mooiste gesloopte kerk kwam ik op de tekst van vanmorgen waar  Jezus in aanvaring komt

met zijn Joodse volksgenoten toen Hij zei: “Breek deze tempel maar af, Ik zal hem in drie dagen

weer opbouwen” – moet je net zeggen tegen mensen die supertrots zijn op hun prachtige tempel

en voor wie zo’n gebouw bovendien het centrale heiligdom is – dit is toch je reinste heiligschennis!

Het heeft blijkbaar zo’n impact gehad dat ze het Jezus drie jaar later in zijn proces weer voor de

voeten gooien in hun poging tot een terdoodveroordeling te komen: “We hebben hem horen

zeggen: ‘Ik zal die door mensenhanden gemaakte tempel afbreken en in drie dagen een andere

opbouwen die niet door mensenhanden is gemaakt” – en aan het kruis komt het nog een keer terug als bewijs dat die Jezus niet zo machtig is als hij zich voordeed: “Ach, kijk nu eens! Jij die de tempel afbreekt en in drie dagen weer opbouwt, red jezelf toch door van het kruis af te komen”.

Afgezien van de verdraaiing van wat Jezus had gezegd en het totale onbegrip van wat Hij ermee

bedoelde – bij zijn vijanden maar eerst ook bij zijn vrienden (vertelt Johannes er eerlijk bij) –  juist

die veroordeling en dat kruis waren vervulling van die raadselachtige uitspraak over de tempel.

Die tempel die afgebroken zou worden en na drie dagen weer opgebouwd – en die je met veel

meer recht  dan al die op zich vaak indrukwekkende kerkgebouwen die helaas uit de skyline van

heel wat steden en dorpen zijn verdwenen, zou kunnen noemen:

De mooiste gesloopte kerk

1. afbraak onontkoombaar

2. wederopbouw voltooid

3. herbestemming zeker

 1. afbraak onontkoombaar

De aanleiding tot die uitspraak van de Here Jezus is wat net was gebeurd op het tempelplein.

Het had de Zoon boos gemaakt dat die heilige plek rond het huis van zijn Vader was verworden

tot een marktplein waar offerdieren verhandeld werden en geld gewisseld en winst gemaakt.

Dat kon Hij niet laten voor het was, vandaar dat spectaculaire ingrijpen: wegwezen jullie allemaal!

Je kon erop wachten dat zoiets  boze reacties losmaakt:  wie bent u dat u dit durft te doen, waar

haalt u het lef en de bevoegdheid vandaan om hier zo huis te houden – bewijs ons dat maar eens!

Je kunt het ook zo lezen dat ze vragen wat dit te be-teken-en heeft: verklaar u eens nader, Jezus.

En dan komt als een soort raadselspreuk om mee te nemen naar huis en over door te denken

die uitspraak dat ze deze tempel maar moeten afbreken en dat Jezus hem binnen drie dagen

weer zal opbouwen;  wat ze niet snappen en wat ook de ergernis niet minder maakt: dus u dacht

dat u die tempel waaraan al tientallen jaren gebouwd wordt (en die nog steeds niet af is)

even met uw twee handen in een paar dagen zou kunnen opbouwen – wat een mop, of liever:

wat een zelfoverschatting – het klinkt nog door tot op het kruis: weet u nog van die tempel – laat

dan nu maar eens zien tot wat voor wonderen u in staat bent – red uzelf, kom van dat kruis af!

Eerder werd die uitspraak van drie jaar eerder ingezet als aanklacht – daar is die ergernis  over

wat als heiligschennis was opgevat: weet u nog wat Hij gezegd heeft over Gods heilige tempel?

Op dat moment ergeren vijanden zich en vrienden begrijpen de clou niet – later wel,  geeft

Johannes door vanuit de kennis van dan – het moment dat hij zijn evangelieverhaal schreef – :

“maar Jezus sprak over de tempel van zijn lichaam” – zijn lichaam werd gesloopt tot op het bot –

het lichaam van de Messias als Gods gezalfde die is de Immanuël= God-met-ons,  of om het te

zeggen met Johannes in 1:14: “het Woord dat bij God was en dat God is, en dat mens is geworden

en bij ons gewoond heeft”-of in de woorden van Paulus : “in Hem is de goddelijke volheid lichamelijk aanwezig”…..”in Hem woonde de volheid van God lichamelijk”. Dat staat in Kolossenzen 2: 9

In de tekst wordt voor ’tempel’  een woord gebruikt dat niet het hele tempelcomplex aanduidt maar

speciaal het gebouw waar God wilde wonen onder zijn volk – en veel meer dan dat stenen gebouw

als symbool dat God onder zijn volk wilde wonen is de persoon van Jezus het echte heiligdom:

God is mens geworden en heeft onder ons gewoond en wie Jezus ziet, die ziet God zijn Vader.

Nou, en straks zullen mensen die mens waarin God zelf wilde wonen als zijn levende tempel,

afbreken : de hamer waarmee de spijkers straks door Jezus’ handen en voeten gejaagd worden

is als het ware een slopershamer waarmee Gods levende tempel op aarde afgebroken wordt.   

Nog een psalm wordt vervuld – Psalm 118 – over de steen die door tempelbouwers afgekeurd wordt.

Daarmee wordt Gods mooiste tempel tot puin geslagen – de mooiste gesloopte kerk heet Jezus.

Alle reden om ons te schamen want  dat is de schuld van mensen – dat is ook jouw schuld en die van mij: : ik ben het, Heer, die u dit heb aangedaan. Ik ben het, ik moest boeten met handen en met voeten genageld aan uw kruis – alle reden tot schaamte maar ook en vooral:  voor dankbaarheid.

Want dwars door wat mensen hebben bedacht en gedaan en daar ver bovenuit zien we God zelf die zijn eigen Zoon heeft overgegeven aan zijn vijanden en in de dood, als een offer voor onze schuld.

Naar die oude psalm: “ja, wat Gij hebt gebouwd, breekt Gij zelf met eigen handen”  (Psalm 89).

De afbraak van die levende tempel was onontkoombaar was omdat de Messias moest lijden – die

tempel moest worden afgebroken om nieuw opgebouwd te worden: steviger, toekomstbestendig,

als een nieuw verbond op een betere grondslag: Jezus Christus, gekruisigd en weer opgestaan.

Nou, en daarom kan die oude tempel, hoe mooi ook en eeuwenlang belangrijk, verdwijnen. Wat

Jezus ook gezegd heeft: er blijft geen steen op de andere – het is gebeurd, in het jaar 70, door weer Romeinse soldaten – de tempel in Jeruzalem werd verwoest, om nooit weer te worden opgebouwd. Ja want nu de betere tempel is gekomen, kan die overbodig geworden tempel gesloopt worden – je hoeft er niet om te treuren want wie in Jezus gelooft wordt zelf een tempel van Gods Heilige Geest.

2. wederopbouw voltooid

De leerlingen van Jezus begrepen er op het moment zelf niks van, zijn tegenstanders hadden het onthouden en ze verdraaiden zijn woorden en gebruikten het tijdens zijn proces en aan het kruis tegen Hem: “breek deze tempel maar af, en Ik zal hem in drie dagen weer opbouwen” –  als een

aanklacht tegen Jezus alsof Hij had gedreigd de tempel af te breken – terwijl ze niet door hadden dat

ze door Jezus aan te pakken en de dood in te jagen juist bezig waren te doen wat Hij bedoeld had!

Misschien kwam die uitspraak over afbraak en herbouw van de tempel bij de tegenstanders weer boven toen Jezus drie jaar later -vlak na de intocht in Jeruzalem -weer het tempelplein schoonveegde waar nog altijd die handelaars en geldwisselaars actief waren – en let erop dat zijn toon veel scherper was nu: “Staat er niet geschreven:  ‘Mijn huis moet voor alle volken een huis van gebed zijn’? Maar jullie hebben er een rovershol van gemaakt!”. Een link naar eeuwen eerder  toen voorouders alles deden wat God had verboden en tegelijk de tempel plat liepen en God zijn profeet Jeremia liet zeggen: “Denken jullie soms dat het huis dat mijn naam draagt een rovershol is? Ik zie wel degelijk wat jullie doen – spreekt de HEER” (Jer. 7:11) – het lijkt niet te passen op de tijd van Jezus toen de tempel echt wel een gebedshuis was – ja maar toch en tegelijkertijd: de plek waar priesters en wetgeleerden plannen smeden om Jezus die door God was gestuurd uit de weg te ruimen – een

uitlegger zegt het zo: “De tempel is hun hol waar zij zich thuis voelen en veilig wanen, maar hun oordeel ligt besloten in het feit dat zij vanuit die tempel loeren op de dood van Jezus,de zoon van David ,de zoon van God.Hun afwijzing van Jezus betekent de sluiting van de tempel”.Tot vandaag toe!

Ja maar wat komt er dan terecht van dat tweede, van toch weer toekomst voor die verwoeste tempel: breken jullie die tempel maar af, dan zal Ik hem in drie dagen weer opbouwen – hoe wilt U dat voor elkaar krijgen, zulke imposante gebouwen waar al zesenveertig jaar aan wordt gewerkt?

Maar als je door krijgt dat Jezus zelf veel meer dan dat gebouw van hout en stenen bij uitstek de

tempel is waar God onder de mensen wil wonen – en dat aan het kruis die tempel afgebroken is

tot op de laatste steen, tot op het bot – en dat juist om het mogelijk te maken dat God voorgoed

onder ons kan komen wonen – dat Jezus leefde en leed en stierf als de Immanuël=God-met-ons –

dan wordt die uitspraak van de Heer aan het begin van zijn werk op aarde al een aankondiging van

wat met Pasen werkelijkheid is geworden: dat Jezus op de derde dagen is opgestaan uit de dood.

Vandaar die aantekening van Johannes: na zijn opstanding uit de dood herinnerden zijn leerlingen dat Hij dit gezegd had, en zij geloofden de Schrift en alles wat Jezus gezegd had” – eindelijk ging

hun het licht op en werd het raadsel opgehelderd over die tempel die afgebroken zou worden

en die de Heer zelf in drie dagen weer zou opbouwen – dat ging over de tempel van zijn lichaam.

Nog even een andere uitlegger: “Waar mensenhanden het werk van God ruïneren, neemt Hij zelf in recordtijd de herbouw ter hand…..Terwijl de joden Gods heiligdom, in de persoon van Jezus, volledig zullen slopen om het met de grond gelijk te maken, zal door zijn opwekking uit de dood in slechts

drie dagen een compleet nieuwe, hemelse tempel worden gebouwd die in eeuwigheid  niet meer afgebroken zal worden. Pasen wordt het feest van de tempelbouw”.  We gaan het weer vieren!

Kijk en zelfs al zouden alle kerken in Nederland en overal ter wereld worden gesloopt, die nieuwe

tempel van God die Jezus Christus heet, kan door geen ontkerkelijking en geen slopershamers

weggewerkt worden uit de wereld – wat een geweldig woord is die geloofsbelijdenis – uit een tijd dat brandstapels rookten en het bezit van een bijbel al de doodstraf kon betekenen – dat Jezus nooit

zonder onderdanen kan zijn en dat de kerk blijft, ook al is die nog zo klein geworden en ogenschijnlijk verdwenen – God houdt zijn kerk in leven, want het is Goede Vrijdag geweest en Pasen geworden!

3. herbestemming zeker

Veel kerken die overbodig zijn geworden krijgen – als ze niet worden afgebroken – een andere

bestemming: appartementen, een boekhandel, een supermarkt – als het een waardevol cultureel erfgoed is blijft het een kerk en worden er concerten in gegeven of zelfs een koning ingehuldigd.

Soms is het een pijnlijke herstart, zoals de Lutherse Kerk in Weesp met een orgel uit 1769, toen ik er dominee was  ook door de vrijgemaakte kerk gebruikt – nu zit er een tandartskliniek.

Maar vanmorgen bedoel ik dat de tempel van het oude verbond – afgedaan en afgebroken – is

geworden tot de gemeente van het nieuwe verbond – door Paulus ’tempel van de Heilige Geest’

genoemd, lees maar 1 Kor. 3: 16: “Weet u niet dat u een tempel van God bent en dat de Geest

van God in uw midden woont. Indien iemand Gods tempel vernietigt, zal God hem vernietigen,

want Gods tempel is heilig – en die tempel bent u zelf” – Gods tempel is dus niet een houten of

een stenen gebouw, hoe magistraal en kostbaar ook, of hoe eenvoudig en lelijk misschien wel,

maar Gods tempel bestaat uit mensen die zich door Gods Geest laten leiden en waarin Jezus kan en wil wonen – het komt zelfs nog dichterbij in het NT als tegen u en jou en mij gezegd wordt -door diezelfde apostel – “of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de Heilige Geest”  (1 Kor.6:19).

Ik las: “Een tempel was een plek die helemaal was toegewijd aan de tegenwoordigheid van God“.

Ik denk aan de tabernakel in de woestijn en later de tempel van Salomo die bij de inwijding werd vervuld van de wolk van Gods aanwezigheid – als teken dat God wilde wonen bij zijn eigen volk.

Ja en hoe minder mensen zich er bewust van zijn dat de tempel eerst en de kerk later de plek

is waar alles moet draaien om God – het huis van Vader is bedoeld als huis van gebed zei Jezus – des te minder heeft zo’n tempel of zo’n kerk nog een functie en nog bestaansrecht: maak er dan maar een supermarkt van of een tandartskliniek – en als het niet een echt monument is: de beuk er in.

Wat met die oude tempel is gebeurd, zoals de Heer zelf aangekondigd had, toen de discipelen tegen Hem zeiden: “Meester, kijk eens, wat een enorme stenen en wat een imposante gebouwen” – als

een vast ijskoude douche:  “Die grote gebouwen die je nu ziet – wees er maar zeker van dat geen enkele steen op de andere zal blijven; alles zal worden afgebroken” (Marc. 13: 1-2). Het is gebeurd!

Laat dat een waarschuwing zijn maar ook een bemoediging: voor ons als kerkmensen in 2013, in

een tijd dat kerkgebouwen van bestemming veranderen of worden gesloopt – dat we niet het zoeken in gebouwen of organisaties, hoe waardevol en nodig die op zich kunnen zijn – laten we ter harte

nemen wat ik las in een artikel naar aanleiding van die verkiezing van de mooiste gesloopte kerk.

“Volgelingen van Jezus bouwen geen tempels (en zeker niet voor God), maar ze zijn tempels. Ze metselen geen stenen, maar ze zijn levende stenen in de hand van de Bouwmeester”. De schrijver

denkt natuurlijk aan wat Petrus schreef  (1 Pet. 2: 4-5):  “Voeg u bij Hem, bij de levende steen die

door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn kostbaarheid,  en laat u

ook zelf als levende stenen gebruiken voor de bouw van een geestelijke tempel. Vorm een heilige priesterschap om geestelijke offers te brengen die God, dankzij Jezus Christus, welgevallig zijn”.

Ja en dan moet er ook heel wat worden gesloopt aan heilige huisjes die we zelf neergezet hebben

en kunnen koesteren, om ruimte te maken voor onze Heer die in ons en in zijn gemeente wonen

wil, dan moeten er heel wat aan die stenen die wij zijn gebikt worden en bijgeslepen, om geschikt te zijn voor die nieuwe bestemming vanuit Christus die de hoeksteen is:  “Vanuit Hem groeit het hele

gebouw, steen voor steen, uit tot een tempel die gewijd is aan Hem, de Heer, in wie u ook samen

opgebouwd wordt tot een plaats waar God woont door zijn Geest”     (zo Paulus in Ef. 2: 21).

Dus weer: die tempel, die kerk, is niet een of ander fraai gebouw, maar het zal om onszelf gaan.

Dan kan het goed en nodig zijn aan kerkbouw of kerkverbouw te doen, want een plek om God

te eren en elkaar te ontmoeten straalt ook iets uit van wat gemeente zijn je waard is, als maar

voorop staat dat het uiteindelijk gaat om wat in dat gebouw gebeurt, of daar liefde woont, of

we vol zijn van Gods Geest en te merken is dat Jezus de Heer is van de kerk en van ons leven.

De eindbestemming ligt al vast, en dat is wat de bijbel noemt het nieuwe Jeruzalem. En kijk dan maar mee met Johannes (Openbaring 21: 22): “Maar een tempel – een kerk – zag ik niet in de stad, want God, deHeer, de Almachtige is haar tempel, met het Lam“.  Die tempel wordt nooit gesloten

of gesloopt maar blijft eeuwig bestaan.

amen

liturgie morgendienst zondag 10 maart 2013

(gezongen) votum en groet

zingen:      Ps. 107: 1,13

wet van de HEER

zingen:      Gz. 23

gebed

Schriftlezing: Lucas 13: 22-30

zingen:      Ps. 118: 7

verkondiging: Lucas 13: 29-30

zingen:      Gz. 126: 1,4,5

gebed

collecte

zingen:      TT 109: 1,2,4,5

avondmaalsformulier III

tafel 1 – gebed-opwekking-viering / zingen:   Ps. 23: 3

tafel 2 – lezing:   Luc. 14: 10-11       /zingen:    Ps. 22: 12

tafel 3 – lezing:   Luc. 14: 12-14       /zingen:    Ps. 132: 8

slotzang:   Gz. 101: 5

zegen

———————————————————————————————————————-

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

  “Heer, zijn er maar weinigen die worden gered?”

Achter zo’n vraag kan heel wat schuilgaan, het is maar de vraag wat de vraagsteller bedoelt.

De vraag kan bezorgdheid verraden: wat heeft al dat preken en wonderen doen van Jezus

voor effect, als je ziet dat de meeste mensen wel bewonderend toekijken maar niet echt in

Hem geloven en voor Hem gaan, en de vijandschap eerder meer dan minder wordt – en als

je het door vertaalt naar vandaag: wat blijft er over van het geloof in Nederland, nu steeds

minder mensen op zondag naar de kerk gaan,  ook in orthodoxe kerken de tweede dienst

minder bezocht wordt; veel kerkgebouwen een andere bestemming krijgen of worden gesloopt,

de politiek afrekent met christelijke waarden en verworvenheden,en veel mensen bijna agressief reageren op alles wat nog verwijst naar een verleden waarin bijbel en kerk bepalend waren.

  “Heer, zijn er maar weinigen die worden gered?”

Die vraag  kan ook cynisch klinken: zou het nog wel wat worden met die Jezus, het lijkt er niet

op als je kijkt naar dat nog steeds kleine clubje trouwe volgelingen om hem heen dat stad en

land afreist om mensen te overtuigen en achter Jezus aan te krijgen maar met weinig resultaat.

Jezus noemde trouwens zelf zijn volgelingen een ‘kleine kudde’ en waarschuwt meer dan eens

dat het volk als geheel niet in Hem zal geloven en dat de leiders Hem willen arresteren en doden.

Doorvertaald naar vandaag: geloven in een God en in een oude bijbel is achterhaald, de kerk

heeft haar langste tijd gehad, en geloof maar in een leven voor de dood i.p.v. na de dood….

“Heer, zijn er maar weinigen die worden gered?”

Hoe ook bedoeld, het is een vraag die een verkeerde blikrichting verraadt, leren we van Jezus.

Het blijkt uit zijn antwoord dat in eerste instantie geen antwoord lijkt op de gestelde vraag maar

als je doorleest en erover doordenkt het antwoord dat onze blikrichting verlegt en verruimt.

Om met het laatste te beginnen, dat onze blik verruimd wordt, en de Heer ons bemoedigt, dat

is vers 29: “uit het oosten en uit het westen en uit het noorden en uit het zuiden zullen ze komen

en ze zullen aan tafel genodigd worden – lett. aanliggen, aanzitten – in het koninkrijk Gods”. Later,

in Openbaring (7: 9) ziet Johannes  “een onafzienbare menigte die niet te tellen was” .   Over de toekomst van de zaak van Jezus en het rijk van God hoeft niemand zich zorgen te maken,

dat komt goed, laat dat maar aan de Heer over; geen plaats blijft leeg en het wordt een groot feest!

Ja maar – en dan verlegt Jezus de blik van die anderen naar u en jou en mij zelf:  ben jij daar bij?

Dat is wat eerst geen antwoord lijkt op die vraag naar anderen: worden er veel of weinig gered:

“doe – jij zelf – alle moeite om door de smalle deur naar binnen te gaan” – want veel mensen zullen

dat proberen maar het lukt hen niet – en pas op dat je niet denkt: maar ik ben toch al lang binnen.

Met andere woorden: je kunt je druk of bezorgd maken om anderen, je hebt genoeg aan jezelf.

Allereerst slaat het hier natuurlijk op Gods eigen oude volk Israël als volk van Gods oude verbond.

Niet voor niets vallen de namen Abraham, Isaak en Jakob, en wordt herinnerd aan de profeten.

Als het om onszelf gaat: dat we gedoopt zijn, en met de bijbel opgegroeid en bij de kerk zijn – maar

pas op dat je niet zoals vroeger Israël vaak – daarop gaat vertrouwen en denkt dat je binnen bent.

Paulus schudt in Rom. 2 zijn Joodse lezers wakker: “u die zichzelf Jood noemt, op de wet vertrouwt en u op God laat voorstaan; u die zijn wil kent en zon uitstekend weet waar het op aankomt, u die ervan overtuigd bent dat u een leidsman van blinden bent, een licht voor hen die in  het duister zijn, een opvoeder van onverstandigen – u die anderen onderwijst, onderwijst u uzelf eigenlijk wel?”.  En wij?

Wat doen wij met die waarschuwing dat laatkomers wel eens wie vooraan staan kunnen passeren?

Dus voor ik naar anderen kijk of me zorgen maak over het geloof, de kerkgang, het denken of het gedrag van anderen, heb ik eerst mijn handen vol aan mezelf: waar sta ik, hoe kom ik zelf binnen?

Een uitlegger zegt. “Op de luisteraars wordt een appèl gedaan om niet van een afstand toe te zien

hoe het zal aflopen, maar om nu te kiezen en toe te treden”. Nu de deur naar God nog open staat!

Ja en die deur is als het erop aankomt niemand anders en niemand minder dan Jezus zelf, Jezus die

zichzelf de deur van de schapen noemt, en die meer dan eens zegt dat als je in het rijk van God

wilt komen, als jegaat voor het goede leven op een nieuwe aarde, dat je dan bereid moet zijn om

jezelf te verloochenen, je kruis op je te nemen en achter Hem te gaan, koste wat dat kan kosten.

Die keus moet je steeds opnieuw maken, de keus om van Gods genade in Jezus te willen leven.

Daar zit dat smalle in van die poort: je komt er alleen doorheen als je jezelf en allerlei ballast die

je met je mee draagt durft loslaten: wie zijn leven wil verliezen, die zal het echte leven winnen.

We vieren vandaag weer dat Jezus alles heeft opgeofferd om ons voor God terug te winnen, om

een nieuw verbond mogelijk te maken en een nieuwe wereld waar we voorgoed mogen leven.

Elke avondmaalsviering is weer die keus, maar elke dag staan we voor die keus: willen we Jezus

volgen of lopen we onszelf achterna, gaan we voor wat ze zelf moeten doen of bereikt hebben,

of durven we met lege handen naar onze Verlosser gaan: “Zoals ik ben, kom ik nabij, met niets in

handen dan dat Gij mij riep en zelf U gaf voor mij, o Lam  van God, ik kom” .

Pas dus vooral op jezelf – en wees dan maar blij met die anderen naast je en voor je, samen in

de kerk en samen aan tafel – met zovelen in oost en west, noord en zuid, die ook onderweg zijn.

In het besef dat als we die woorden van Jezus op onszelf betrekken, wij laatkomers zijn als we

onszelf vergelijken met Gods oude bondsvolk Israël, maar tegelijk het ons kunnen aantrekken

dat als we denken als gedoopte gereformeerde mensen wel binnen te zijn, gearriveerd, weer

anderen die nu nog buiten staan en in onze ogen ver weg, ons kunnen inhalen en passeren –

want het is voor Israël toen en voor ons nu en voor elk mens alleen maar genade om binnen

te mogen komen bij Vader thuis en aan te mogen schuiven aan zijn tafel voor het grote Feest

van genade

“Heer, zijn er maar weinigen die worden gered?”

Maak je maar niet bezorgd, dat is de vraag niet en dat is jouw zaak niet: pas maar op jezelf.

Ja en wees maar blij met elkaar, en wees een uitnodiging voor  wie nog op een afstand staan.

De deur staat nog altijd open, 24 uur per dag, voor u en jou en mij, en voor al die anderen.

Tot de dag dat de laatste binnen is, en het feest gaat beginnen – Heer, laat mij dan niet ontbreken!

amen

liturgie morgendienst zondag 3 maart 2013

(gezongen) votum en groet

zingen:        Ps. 56: 1,3

wet van de HEER

zingen:        Ps. 56: 4

gebed

Schriftlezing:   Marcus 14: 1-16

zingen:      Lied 178: 1,3,4,10

verkondiging:  Marcus 14: 3-9

zingen:      Gz. 46 (of: Gz. 89: 1,49

gebed

collecte

zingen:      Ps. 116: 7,8,9,10

zegen

———————————————————————————————————————-

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Voorbereiding.

Vandaag, in deze dienst, en de week die volgt, bereiden we ons voor op het avondmaal.

En de periode van het kerkelijk jaar waarin we zitten, is voorbereiding op het paasfeest.

Want we willen bewust avondmaal vieren, het vieren zoals de Heer het heeft bedoeld.

We willen ook echt en bewust Paasfeest gaan vieren: Jezus leeft, en Hij geeft ons leven.

Voorbereiding.

Daar draait het ook om in dat gedeelte van het evangelie dat we hebben gelezen.

Het was de tijd van de voorbereiding op pesach, het paasfeest van het volk Israël, het feest

van de bevrijding van Gods volk van de slavernij in Egypte, en dieper nog: het feest van

de bevrijding uit de wurggreep van zonde en straf, van onderdrukking en ondergang – en

dat feest moest je bewust vieren, om ook echt blij te zijn met de bevrijding die God gaf.

Dat voorbereiden gebeurde ook praktisch: door alles wat riekte naar bederf – zoals wat

er nog lag aan verzuurd brood en ander bederfelijk en bedorven spul – op te ruimen, en

ook – kijk naar Jezus’  leerlingen – om alles klaar te maken voor het jaarlijkse pesachmaal.

Voorbereiding:  het feest van pesach en van het Ongedesemde brood gaat beginnen.

Ja maar deze keer heeft het een veel diepere laag en een veel verstrekkender betekenis.

Waar het vooral om draait in wat we hebben gelezen is de voorbereiding op de slachting

van het grote en echte Paaslam, op het sterven van Jezus, om Gods volk voorgoed te

bevrijden uit de wurggreep van zonde en dood, door zichzelf daarvoor op te offeren.

Daar bereidt de Heer zichzelf op voor en daar wil Hij zijn leerlingen op voorbereiden.

Wat maar niet leek te lukken want die leerlingen begrepen het niet en wilden er niet aan.

 Ja, en je ziet ook dat van allerlei kanten mensen daarmee bezig zijn, ieder met zijn eigen

agenda:  “de hogepriesters en schriftgeleerden zochten naar een mogelijkheid om hem

door middel van een list gevangen te nemen en te doden” – en een eigen leerling, Judas

“zon op een mogelijkheid om hem op een geschikt moment uit te leveren” –  die psalm

dus:  “zie hoe zij  mij benauwen; de hele dag verdraait met wat ik zeg, zij spannen samen

in duister overleg, bespieden zelfs mijn schreden op de weg, zij loeren op mijn leven”.

Kijk, en dan is daar ineens die vrouw die op Jezus afstapt en een fles peperdure parfum

zomaar over Jezus uitstort, en dat – zegt de Heer – ter voorbereiding op mijn begrafenis.

Tussen al die mannen vol haat of onbegrip – die ene vrouw die al die mannen te sterk is…..

Jezus door een vrouw gezalfd

1.  zij heeft haar liefde Hem getoond

2.  door dit teken van wat komen moest,

3.  zodat van haar werk gesproken blijft

4.  en haar geloof navolging verdient….

1.  zij heeft haar liefde Hem getoond

We zijn getuige van een feestmaal, waar Jezus en zijn leerlingen bij aanwezig waren.

Volgens Johannes – die  er zelf bij was geweest – was dat zes dagen voor het paasfeest

waarop zijn Meester zou worden gekruisigd en begraven – en waren daarbij ook Jezus’ vriend Lazarus

die Hij net uit de dood had opgewekt, en zijn zussen Marta en Maria erbij.

Niet in hun huis deze keer – dat vertelt Marcus dan weer – maar bij een zekere Simon van

wie wordt vertaald dat hij melaats was geweest of een andere huidziekte had gehad – en

waarschijnlijk dat hij daarvan door Jezus was genezen – er was genoeg te vieren samen!!

Johannes zegt erbij dat het een maaltijd was ter ere van Jezus – van dankbare mensen.

Kijk, en daar ging het precies ook om in die onverwachte en schokkende actie van dievrouw

die ineens naar voren kwam met een fles met heel dure parfum   en die maar niet

een klein beetje uit die fles over Jezus uitgoot maar de hals van dat mooie flesje brak en

alles over Jezus uitgoot tot de laatste druppel toe – zodat het hele huis ervan ging ruiken.

De naam van die vrouw staat er niet bij maar Johannes vertelt dat die vrouw Maria was,

de zus van Marta en Lazarus, en dat ze ook nog de voeten van Jezus droogde met haar

haren – het was allemaal heel bijzonder en het kwam haar te staan op geërgerde reacties:

wat overdreven allemaal, en wat zonde van dat geld – een fles parfum zo duur dat een

gewone werkman er een heel jaarsalaris voor zou moeten neertellen, wat zou je niet

allemaal kunnen doen voor zoveel geld, b.v. arme mensen helpen met eten en kleren.

Je kunt je er iets bij voorstellen dat sommige aanwezigen het allemaal maar raar vonden

en dat de verwijten niet van de lucht waren: wat een verkwisting, zoveel geld over de

balk smijten voor dit ene moment, wat zal Jezus hier wel van vinden die nooit veel voor

zichzelf opeiste maar altijd anderen wilde helpen en dienen, en die zo vaak sprak over

zorgen voor armen en weduwen en wezen, en dat je uit moest zijn op aardse schatten…

Denk ook aan die rijke jongeman die te horen kreeg dat als Hij echt alles ervoor over

had om Gods koninkrijk binnen te komen, hij alles moest verkopen en aan de armen

geven en dan Jezus volgen – zat die Maria dan niet helemaal fout met die dure fles?

Maar wie verwacht had dat de Heer zou meegaan met die kritiek en dat Hij Maria wel

op haar nummer zou zetten, tenminste zou zeggen: dat had je nou niet moeten doen –

die komt bedrogen uit want Jezus nam het voor haar op en prees haar juist om wat ze

had gedaan – en vooral om wat er bij Maria achter zat: “laat haar met rust en val haar

niet lastig want ze heeft ‘iets goeds voor Mij’ gedaan…wat ze had, heeft ze gegeven.

Zeg maar: haar liefde voor Jezus was niet in geld uit te drukken, voor Jezus had ze alles

over, en dat wilde ze haar Heer en Meester laten merken, juist nu, ik moest aan dat lied

denken en neem dat voor wat Maria betreft maar heel letterlijk:   “neem mijn zilver en

mijn goud, dat ik niets aan U onthoud, neem vooral mijn liefde, Heer, ik leg voor u haar

schatten neer, neem mijzelf en voor altijd, ben ik aan U toegewijd”.

In dat lied dat op de handout staat – Gezang 46 – wordt dichterlijk en beeldend dat kruikje

dat Maria stuk brak betrokken op ons hart: “mijn hart dat tot U openbreekt, en neem dan

alle lof en dank als mirre aan, als een geschenk voor altijd” – denk aan die wijzen uit het verre

oosten die het koningskind in Betghlehemdure cadeaus brachten: goud, wierook en mirre…

en vraag jezelf af hoeveel Jezus je waard is, en hoe dat inhoud krijgt in je leven van elke dag.

Want geloof maar:  –al wat gedaan werd uit liefde tot Jezus – en dat kan van alles zijn

en kan van persoon tot persoon verschillen –  houdt zijn waarde en zal blijven bestaan.

 2.  door dit teken van wat komen moest

Er is meer dan dat Maria haar liefde toonde aan Jezus op zo’n uitbundige manier – dat had

ook wel anders gekund, en Jezus zegt zelf dat zorg aan de armen topprioriteit is: “de armen

zijn altijd bij jullie, en jullie kunnen weldaden aan hen bewijzen wanneer jemaar wilt…” –  en

daarom is wat Maria deed met die parfum, niet iets dat goed is onder alle omstandigheden.

Je kunt er ook niet uit afleiden – wat ik tegenkwam in een rooms-katholiek commentaar op

Marcus – dat de kritiek op de geldverslindende eredienst van de RKK weerlegd kan worden door

wat  de Heer zei ter verdediging van die geldverslindende daad van Maria – want Jezus bedoelt:

 hier en nu heeft zij een goede daad voor Mij gedaan, er staat letterlijk zoiets als: “zij deed wat

zij te doen had bij deze gelegenheid“ – en dat heeft alles te maken met het lijden en sterven van

Jezus dat vlak voor de deur stond:  ze heeft Jezus’ lichaam gezalfd m.h.o. op zijn begrafenis.

Ja want die grote hoeveelheid parfum is meer dan nodig is om iemand van wie je houdt te verrassen met een lekker geurtje – dat zou inderdaad verspilling zijn, zonde van die dure fles en van al dat geld! Als je al zo’n duur geurtje wil geven, zorg dat de ontvanger daar heel veel langer plezier van heeft – dan is het toch een domme actie om alles in een keer leeg te gieten?

Maar wat Maria dreef was het besef dat haar geliefde Meester voor het laatst bij hen was, en

dat dit de laatste mogelijkheid was om Hem haar liefde te tonen en Hem te eren – en dat het

echt om de laatste eer ging – wat ze al lang wilde doen, kon nu nog, straks was het te laat!!!

Vandaar de reactie van Jezus op de kritiek van die mopperende mannen met als argument dat

al dat geld beter naar de diaconie had gekund: armen blijven altijd, Ik zal niet altijd bij jullie zijn.

Daarom was die daad van Maria meer dan een bewijs van haar liefde een bewijs van haar geloof.

Zij voelde maar niet maar zijn geloofde wat de Heer meer dan eens had gezegd maar waar die

mannen om Jezus heen maar niet aan wilden en niets mee konden dat Hij in Jeruzalem zou

worden uitgeleverd en gearresteerd, gekruisigd en gedood, als betaling van veler zonden.

Je kunt het vrouwelijke intuïtie noemen, het aanvoelen van de steeds dreigender wordende

sfeer om Jezus heen, de vijandschap van de leiders van het volk, dat was het ook – terwijl al die

mannen druk waren met zichzelf, met wie de belangrijkste zou zijn in Jezus’ koninkrijk, en hoe

het moest met het geld, voelde Maria aan dat het een heel andere kant opging met Jezus  – ja

maar, haar zus Marta had dat niet, die was ook nu weer de bezige bij, druk met bedienen van de gasten, om er voor Jezus en de anderen een mooi feest van te maken, terwijl we Maria kennen

als de vrouw die vooral naar het onderwijs van Jezus wilde luisteren, en die haar zus en broer

en de andere aanwezigen voor was in het verwerken van wat Jezus allemaal had gezegd…

Zo’n grote hoeveelheid dure parfum over iemand uitgieten, dat deed je normaal niet -alleen

als je een koning eer wilde brengen – denk maar weer aan die wijzen uit het oosten – en als je

een vooraanstaande dode de laatste eer wilde brengen en het lichaam wilde balsemen om zo

de geur van de dood te verdrijven – nou en alle twee bracht Maria tot die bijzondere daad:

Jezus was de grote koning die recht had op alle eer, en die Koning ging bijna sterven en zou

begraven worden, en daarom wilde ze Hem haar laatste eer brengen, nu dat nog kon – dat lied

heeft het goed: “vreugde-olie en geur van rouw, teken van wat komen zou” – en van GELOOF.

In de lijn van wat haar Heer bij een eerdere gelegenheid over haar had gezegd, toen haar

zusMarta vond dat Maria wel eens kon komen helpen in de keuken, dat maar één ding noodzakelijk

was en dat Maria de beste keus gemaakt had die je kunt maken, iets dat niemand je ooit nog kan

afpakken, en dat is gelovig luisteren naar de woorden van Jezus en daaruit leven.

Een uitlegger zegt: “Zij –  Eva’s dochter (‘een vrouw’) -is de enige die Jezus van tevoren geëerd heeft om zijn offerbereidheid.  En zij doet dit gelovig, dankbaar: haar liefde is niet in geld uit te drukken.

De geur ervan overvleugelt alle kortzichtige woede van de leerlingen”.  We lezen niet hoe Maria op

die grote monden en die harde verwijten van die mannen reageerde, haar daad overtuigt zonder woorden en haar liefde die door de Heer aanvaard wordt is al dat gepraat van die mannen te sterk.

Daarin kan Maria ons tot voorbeeld zijn: nemen we de tijd om wie Jezus is en wat Hij voor ons deed te overwegen, op ons in te laten werken, op waarde te schatten – of zijn we daar te druk voor, te gestresst, te bezig? – laten we goed voorbereid leven, met een luisterend oor en een luisterend hart – omdat het bijna Pasen is.

 3.  zodat van haar werk gesproken blijft

Niet alleen tijdens dat samenzijn in dat huis van Simon prijst de Here Jezus haar geloof en liefde.

Ook in de jaren en eeuwen daarna, tot in onze tijd toe, wordt wat zij deed met eer vermeld.

De Heer gebruikt sterke taal – en let erop dat Hij vooral die kritische aanwezigen aanspreekt :

“Ik verzeker jullie – amen, vast en zeker, zeg ik jullie: waar ook maar ter wereld het goede nieuws

verkondigd wordt, zal ook, ter herinnering aan haar, verteld worden wat zij heeft gedaan”.

Blijkbaar hebben de aanwezige latere apostelen en evangelisten dat in hun oren geknoopt.

In het verslag van drie van hen komt het terug: Matteüs, Petrus uit wiens mond Marcus het

heeft opgeschreven, en Johannes – alleen Lucas heeft het niet, maar hij was er ook niet bij.

En wij kunnen nog altijd die eervolle vermelding lezen en overdenken, als onmisbaar in het

verhaal van het lijden van onze Heer: het geloof van deze vrouw tussen zoveel ongeloof en

onbegrip zelfs onder vrienden, geloof dat door liefde gedreven in actie kwam – het geloof van

die ene vrouw die de Heer steun gaf op zijn weg naar kruis en graf – als een vroege lentebode.

Laten die leerlingen die nog zover achterblijven op dat moment vooral haar naar voren halen

als ze later het evangelie van het lijden en sterven van hun Heer doorgeven en opschrijven.

Die liefdegeur – om het te zeggen met oud psalmvers – moet elk tot liefde nopen=stimuleren.

Later komt het als beeld terug bij Paulus met het oog op datzelfde evangelie dat hij brengt en

hij het dan heeft over de kennis van Christus als een aangename geur, die leven schenkt.

Vergeet haar dan niet, die vrouw die door geloof en met liefde als eerste die geur verspreidde.

En denk door naar die vrouwen die op Pasen voorop gingen toen mannen het lieten afweten.

Wie zijn eigenlijk de eerste evangelisten geweest – wie de bijbel eerlijk leest, kan het weten!

 4.  en haar geloof navolging verdient….

Ter herinnering aan haar – of – sterker – meer letterlijk – tot haar gedachtenis – en het bijbelse

gedenken is meer dan je iets of iemand herinneren – daar zit altijd in dat je er wat mee doet.

Zoals later in Heb. 13: 7 over wie ons zijn voorgegaan:  -“neem een voorbeeld aan hun geloof”.

Dat begint met als Maria je aan je Heer toevertrouwen die zijn leven ook voor jou wilde geven,

en dan ook je leven aan Hem wijden en in zijn voetspoor van liefde en dienstbaarheid gaan.

Ja, en dan komen ook die armen in beeld, dichtbije en verre naasten die onze hulp nodig hebben.

Vergeet niet wat de Heer ook zei: “de armen zijn altijd bij jullie, en jullie kunnen weldaden aan hen

bewijzen wanneer je maar wilt” – ze vonden dat geld voor die nardusolie toch beter besteed aan de armen, nou,  niets staat hen en ons in de weg dat dan ook in praktijk te brengen, en zo de liefde tot de Heer handen en voeten te geven – zoals Hij het zelf heeft gezegd – lees maar Matt. 25

“…ik had honger en jullie gaven mij te eten, ik had dorst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op, 36 ik was naakt, en jullie kleedden mij. Ik was ziek en jullie bezochten mij, ik zat gevangen en jullie kwamen naar mij toe.”  37 Dan zullen de rechtvaardigen hem antwoorden: “Heer, wanneer hebben wij u hongerig gezien en te eten gegeven, of dorstig en u te drinken gegeven? 38 Wanneer hebben wij u als vreemdeling gezien en opgenomen, u naakt gezien en gekleed? 39 Wanneer hebben wij gezien dat u ziek was of in de gevangenis zat en zijn we naar u toe gekomen?” 40 En de koning zal hun antwoorden: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan.”

Dat is geloof dat niet in woorden verzandt maar door liefde tot daden komt en de geur van haat en  dood verdrijft; geloof dat metterdaad is een levensgeur dat leven brengt, en mensen doet opleven.

We eindigen met dat lied op de handout:  “Gij hebt aan mij Heer Jezus, uw goede dood gedaan. Gezegende naar wie ik tast, aanzie het kruikje van albast, mijn hart dat tot U openbreekt, en neem dan alle lof en dank als mirre aan, als een geschenk, voor altijd.”      *

                                                                        amen                         

*  Gezang 46 (Geref. Kerkboek)

1

Maria heeft aan Jezus

een goede daad gedaan.

Zij heeft haar liefde Hem getoond,

met stromend goud zijn hoofd gekroond,

de weelde van haar hart heeft zij

zo overvloedig uitgestort,

dat van haar werk gesproken wordt

voor altijd.

2

Maria heeft aan Jezus

een goede daad gedaan.

Die zij met nardus overgoot,

geen dood is rijker dan zijn dood.

Die zij met balsem heeft gezalfd

gaat op naar zijn begrafenis,

omdat het bijna Pasen is

en hoog tijd.

3

Gij hebt aan mij, Heer Jezus,

uw goede dood gedaan.

Gezegend naar wie ik tast,

aanzie het kruikje van albast,

mijn hart, dat tot U openbreekt

en neem dan alle lof en dank

als mirre aan, als een geschenk

voor altijd.