liturgie morgendienst zondag 26 oktober 2014

votum en groet

zingen:      Ps. 147: 1,4

wet van God

zingen:      Ps. 35: 1,13

gebed

Schriftlezing:  Matt. 4: 23- 5:16

zingen:      Gz. 38 (1-4)

verkondiging: Matt. 5: 3   ‘Van harte gefeliciteerd!’

zingen:      Lied 21: 3,5,7

gebed

collecte

zingen:      Ps. 84: 3,6

zegen

—————————————————————————————————————————-

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, als het goed is allemaal leerlingen van meester Jezus,

dia 1

Van harte gefeliciteerd!

Dat zijn we gewend te zeggen bij allerlei gelegenheden: een verjaardag, als mensen een kind gekregen hebben, zoveel jaar getrouwd zijn, bij slagen voor een examen:  gefeliciteerd!

Je zegt het niet natuurlijk bij teleurstellingen, of ziekte, of tegen de familie op een begrafenis. Soms vergist iemand zich lelijk en zegt ‘gefeliciteerd’ als hij bedoelt: ‘gecondoleerd’ – pijnlijk!

Feliciteren doe je met wat goed is en mooi, als je  samen met mensen ergens blij over bent.

Van harte gefeliciteerd! Eigenlijk is dat wat de Heer Jezus als eerste zegt in de toespraak die we de bergrede noemen. Maar het klinkt heel anders dan zoals wij elkaar feliciteren met iets dat we te vieren hebben. dia 2 Hier worden mensen gefeliciteerd die arm zijn, die verdriet hebben, die onrecht lijden en om hulp schreeuwen, die worden vervolgd om wie ze zijn en om wat ze geloven – en dan, als klap op de vuurpijl, worden de mensen om Jezus heen persoonlijk ermee gefeliciteerd :     “Gelukkig zijn jullie …wanneer ze je omwille van mij uitschelden, vervolgen en van allerlei kwaad betichten. Verheug je en juich”.   Om het met de BGT te zeggen:  “Als dat gebeurt, moet je blij zijn en vrolijk”.

  Wat de Heer zegt en bedoelt, heeft dus een andere lading en bedoeling dan als wij feliciteren. Wij wensen geluk wie succes hebben, wie het voor de wind gaat, gezond is, sterk, en in tel. Iemand schrijft: “Niemand zou mensen die vreselijke dingen meemaken gelukkig prijzen. Maar in deze serie uitspraken worden de zaken op de kop gezet. Niet wie op het eerste gezicht gelukkig lijkt, is werkelijk gelukkig. Maar juist mensen van wie je in eerste instantie denkt ‘die zijn er slecht aan toe’. Dat kan omdat deze uitspraken uitgaan van de waarden van Gods nieuwe wereld. Om het ‘echte geluk’ te zien moet men verder kijken dan het alledaagse leven en de waarden van deze wereld”. Zeg maar: bij Jezus kom je in een andere wereld; Jezus zet de ons bekende wereld op de kop.

Dat klopt ook wel want wat Jezus aan het doen was, lezen we vlak voor die zaligsprekingen. Al in 4: 23: “Hij verkondigde het goede nieuws van het koninkrijk” = het hemelse rijk van God. Om het te zeggen met de BGT: “Hij vertelde het goede nieuws over Gods nieuwe wereld”. 

Ja, en Jezus demonstreerde ook hoe het er in die nieuwe wereld aan toe gaat, hoe het is als alles voorgoed nieuw wordt: “Hij maakte alle mensen beter die ziek waren of pijn hadden”. dia 3

Geen wonder dat de mensen massaal achter Hem aan kwamen, dat ze hun zieke en hun gehandicapte familieleden en vrienden meenamen, en dat het nieuws over alles wat Jezus zei en deed als een lopend vuurtje het hele land doorging: zorg dat je er bij bent, bij die Jezus! Dat is ook wel een felicitatie waard:  van harte gefeliciteerd als je deze Jezus mag leren kennen, als ze van Hem genezing verwacht, als je al iets mag ervaren van die nieuwe wereld.

Precies op dat moment gaat Jezus er eens goed voor zitten en neemt Hij er de tijd voor om- zo begint de vertelling over die toespraak op de berg – “uitleg te geven over de nieuwe wereld “.

Dat was – staat er bij – met het oog op al die mensen die achter Hem aan kwamen: “toen Hij de mensenmassa zag, ging Hij de berg op. Daar ging Hij zitten met zijn leerlingen om zich heen”.

En dan lijkt het een terugtrekken in kleine kring: “Jezus begon zijn leerlingen uitleg te geven.” dia 4   Toch is de bedoeling niet dat wat Jezus gaat zeggen alleen bestemd is voor de ingewijden, voor de kleine kring van de uitgekozen discipelen – alle mensen en ook wij eeuwen later mogen meeluisteren, worden aangesproken, en worden gefeliciteerd: de bedoeling is dat zij toen en ook wij vandaag leerling van Jezus zijn, om zo de weg te vinden, achter Jezus aan, naar het echte geluk.

Geluk dat dieper gaat en langer meegaat dan als je weer een paar gezonde ogen of benen hebt. Geluk dat je ook kan ervaren als je ziek blijft of gehandicapt, als je verdriet of pijn te dragen krijgt. Daarom is de vertaling van de BGT precies de spijker op de kop: “het echte geluk is voor…..” en dan komt er zou je kunnen zeggen een profielschets van de echte leerling, van de echte christen.

Natuurlijk is de bedoeling niet van Jezus dat het fijn is als je verdriet hebt, dat je moet verlangen naar lijden en vervolging, dat je niet blij mag zijn als het goed met je gaat, als je gezond bent…..

Alleen maar:  als het niet meer is dan dat, blijft het aan de oppervlakte en is het broos en maar voor een tijd; en – schrijft een uitlegger – “in ieder mensenhart ligt heimwee naar een geluk dat verder weg ligt” – zeg maar: veel mensen voelen ergens en hopen ook dat er meer is, meer dan huisje-boompje-beestje – meer dan een goed betaalde baan, een mooi huis, geld, reizen.. en hoeveel mensen zijn er niet die alles hebben wat hun hart begeert en toch niet echt gelukkig zijn, zelfs diep ongelukkig, eenzaam, met de ene verbroken relatie na de andere, met onvrede in hun hart, niet tevreden met het leven dat ze leiden, en als ineens ziekte komt en de dood toeslaat, wat koop je dan voor al dat korte-termijn-succes en wat blijft er over van wat je hebt?

Andersom: wat heb je voor perspectief als het allemaal tegenzit en veel bij de handen afbreekt, als je voor een dubbeltje geboren nooit een kwartje wordt, als je altijd in de hoek lijkt te zitten waar de klappen vallen, of als je om hoe je denkt en wie je bent achtergesteld wordt, gepest, vervolgd zelfs – komt er dan nooit een tijd dat de rollen worden omgedraaid, dat onrecht echt bestraft wordt en de dingen worden rechtgezet, dat tranen gedroogd en honger gestild wordt?

Kijk, en dan komt het allemaal ineens heel dichtbij, die felicitatie en dat er echt geluk bestaat. We leren van Jezus dat er een andere werkelijkheid is, dat God zorgt voor een nieuwe wereld. In die gelukwensen wordt die nieuwe wereld, dat rijk waar God het voor het zeggen heeft, in het tweede deel van de spreuk uitgetekend: daar zal God troosten wie treuren, wie er nu doorheen zitten of met gemis tobben of met pijn moeten leven, en ook wie verdriet hebben over zoveel dat in hun leven of in de wereld kapot is; daar wordt liefde echt beantwoord, en gaat een wereld open voor wie nu helemaal vastgelopen zijn; daar zal God belonen wie nu zich hebben ingezet voor anderen en die daar veel voor moesten opgeven; daar duurt eerlijk echt het langst – eeuwig zelfs; daar is lijden voorbij, daar worden tranen voorgoed gedroogd –    dia 5   – en alles is voor altijd nieuw en goed.

Dat is de beslissende omkeer die God belooft en die Jezus komt bewerken op aarde – echt de wereld op de kop en zo een wereld die weer wordt zoals God bedoeld als Schepper en Heer.

Gemeente, en dat is niet alleen maar iets voor een verre toekomst: stil maar, wacht maar, alles wordt ooit een keer nieuw en weer goed – dat is wel zo, maar het begint hier en nu al. Sterker nog, als Jezus komt is het al begonnen met die nieuwe wereld, luister maar naar wat Hij allemaal zegt, de mensen toen en ons vandaag leert over die nieuwe wereld, en kijk naar wat Hij allemaal al laat zien en laat ervaren – en naar het voorbeeld dat Hij geeft.

Daarom is het te beperkt en te arm om die beloften van Jezus te verschuiven naar een verre toekomst: nu is het allemaal beroerd, gelukkig komt er een nieuwe aarde. Want nu al wil God belonen en laten ervaren dat het werkt als je het van Hem verwacht en daarom je nederig opstelt en uit bent op vrede, als je recht-door-zee bent en vriendelijk naar mensen om je heen.

Niet dat de hele wereld dan meteen verandert maar je wordt er zelf anders van en beter door, en kleine stapjes in de goede richting kunnen al zoveel verschil maken; zoals Jezus zelf gezegd heeft: “jullie kunnen de nieuwe wereld nu al binnengaan, als jullie de juiste keuze maken” (Luc.17:21- BGT) Dat is wat de bijbel bekering noemt: als dat goede nieuws mensen verandert, en ze nieuw maakt.

Nou, en daarover gaan die zaligsprekingen, die felicitaties ook, over hoe je nu al deel kan krijgen aan dat nieuwe leven, voor wie dat echte geluk dat Jezus mogelijk maakt, bestemd is,  en hoe je leven eruit gaat zien als Jezus het voor het zeggen krijgt: geluk voor jezelf en ook voor anderen.

Terecht zijn die gelukwensen wegwijzers genoemd naar het leven met God in zijn nieuwe wereld. “Al deze omschrijvingen geven aan in welke richting wij nu moeten leven“, schrijft een uitlegger.

En dat niet als voorwaarden waaraan we moeten voldoen of prestaties die we moeten leveren, maar als uitstraling van een leven waarin Jezus je Heer en dus ook je voorbeeld is, waarin Gods liefde nu al je leven anders maakt en rijker, zelfs als je nog midden in de ellende zit, als je nog de druk ervaart van een omgeving waarin het anders toegaat, en je het heel moeilijk kan hebben.

Ja, want dat echte geluk waar het hierover gaat, kun je juist niet zelf pakken of veilig stellen. Je wordt niet gefeliciteerd omdat je het hebt gemaakt in je leven of omdat je vroom genoeg bent, maar juist als je het alleen niet redt en je dat beseft en erkent, als je jezelf kwetsbaar durft op te stellen, als je niet op je strepen staat maar jezelf klein maakt tegenover God en dan ook de minste wil zijn in de omgang met mensen om je heen: thuis, op het werk, in de kerk.

Dat is door heel het onderwijs van leermeester Jezus de rode draad en Hij gaat erin voorop: “Ik ben bij jullie gekomen als een dienaar”  (Luc. 22: 27), en:  “Ik ben jullie Heer en jullie meester, en toch heb ik jullie voeten gewassen.  Daarom moeten jullie ook elkaars voeten wassen….Wat ik voor jullie gedaan heb, dat moeten jullie ook voor elkaar doen… Als je dat begrijpt en je daaraan houdt, zul je het echte geluk leren kennen” (Joh. 13).        dia 6

Precies dat is de inzet in die eerste felicitatie, vroeger vertaald als: “zalig de armen van geest”. Wat niet slaat op mensen met weinig geld of met weinig verstand of met weinig geloof, maar op mensen die niet groot van zichzelf denken maar weten dat ze het zonder God niet redden. In de NBV is het vertaald met ‘nederig van hart’, de BGT heeft: “mensen die weten dat ze God nodig hebben”, en dat goed geschoten – letterlijk staat er een woord dat bedelaar betekent. dia 7 Jezus wil die mensen die achter Hem aan kwamen voor brood en om genezing duidelijk maken dat echt geluk alleen te krijgen is als je het niet zoekt bij jezelf of verwacht van mensen om je heen of van optimale omstandigheden om je heen, maar als je erom vraagt aan God, als je als een bedelaar je lege handen uitsteekt naar God zodat die kan geven wat je nodig hebt.

En dat bepaalt dan verder heel je houding: hoe je omgaat met tegenslag en verdriet: geduldig en vol vertrouwen; en hoe je omgaat met je naasten: vriendelijk, eerlijk, tegen onrecht en uit op vrede.

Want als je niet zelf je geluk hoeft te bevechten hoef je ook niet jezelf neer te zetten of voor je eigen positie te vechten, maar kun je het in Gods handen leggen en ook anderen geluk gunnen. Als je weet dat je alleen maar met lege handen bij God kunt komen, wordt je ook naar anderen toe nederig, bescheiden, bereid om de minste te zijn, in het besef dat heel je leven genade is.

Want het geheim van dat andere, goede leven, van die nieuwe wereld, is dat ik loskom van mezelf, bevrijd wordt van de stress van dit moet ik en dat wil ik en daar heb ik toch recht op -dat ik leer loslaten en van genade te leven – en dat ik juist zo weer mezelf mag zijn, van dwang gered, vrij.

Kijk, en langs die weg, vanuit die houding, begint die nieuwe wereld nu al werkelijkheid te worden. Ingekleurd in steeds dat tweede deel van die spreuk: voor hen – zulke mensen – is Gods nieuwe wereld, en dan ga je ervaren dat er troost is als je verdriet hebt, mag je tegen de vaak harde werkelijkheid in blijven hopen en blijven geloven dat niet de brutalen de  halve wereld zullen hebben maar dat zachtmoedigen een hele, nieuwe wereld te winnen en te verwachten hebben, dat het niet voor niets is – al lijkt dat vaak wel zo -als je gaat voor recht en tegen onrecht, dat eerlijk zijn toch echt langer meegaat dan schijn en leugen, en dat je door vrede na te streven laat merken dat je echt kind van God bent en lijkt op Jezus…en dat mensen dat zelfs nu al gaan merken: die is echt anders…

Heel concreet kan het en gebeurt het: zout zijn dat smaak geeft en bederf weert, en een lichtje zijn in het duister zodat de mensen als ze bij u en jou en mij al iets zien van het goede leven, en ze – huns ondanks misschien en met veel mitsen en maren nog – de hemelse Vader eer geven.

dia 8

Dan blijven we niet dromen over een wereld die ooit komen zal, maar denken we samen na over hoe we nu al iets van dat rijk kunnen laten zien in ons eigen leven en samen als gemeente, en durven we stappen te zetten naar God toe en die ander toe, gaan we zoals Jezus het zei niet alleen maar praten over de Heer en zingen voor Hem, maar doen wat Hij wil en wat goed is.

Neem het mee als vraag voor het nagesprek en voor deze week:  herken ik mezelf als ik die zaligsprekingen lees?      Wat kan ik en wat doe ik met wat onze Heer ook ons leren wil?  Genoeg stof om over na te denken en over door te praten, én mee bezig te blijven, ons leven lang.

                                                  amen

 Gesprekspunten

*  Is het voor u/jou moeilijk om de woorden van Jezus in de Bergrede op te volgen?  B.v. om ‘nederig van hart’ te zijn?

* Is het een kwestie van bepaalde karaktereigenschappen hebben, bij het opvolgen van de Bergrede, of kun je die eigenschappen zoals zachtmoedigheid met vallen en opstaan ontwikkelen?

* Zijn er ook situaties denkbaar waarbij je niets kunt met de Bergrede? B.v. dat woorden te kort schieten, zoals bij grote rampen of als iemand verschrikkelijk benauwd is en niemand er raad mee weet?

* Zaken die voor het oog positief lijken kunnen minpunten worden en minpunten kunnen iets goeds opleveren. Herken je dat? Goed om dergelijke ervaringen te delen?

* Vaak lijkt eerlijkheid niet beloond te worden. Misschien wordt je zelfs ontslagen als je misstanden aan de kaak stelt. Hoe moet je daarmee omgaan in het licht van de Bergrede  (zie b.v. 5: 8)

 

 

3. Is je leven verankerd in Jezus Christus? Houd je dan vast aan Hem!

   De brief aan de Hebreeën is een indringende aansporing bij het geloof te blijven, en niet de moed te verliezen en halver­wege af te haken. Wil je niet verdrinken, moet je de red­dings-boei nu ook gri­jpen die onder han­dbereik ligt.  Je moet je le­ven verankeren in Jezus en je aan Hem toevertrouwen, en niet de kabels doorsnijden waardoor aan Hem bent vastge­maakt, niet die reddingsboei – of die sleepkabel – negeren of loslaten.

Houd aan Hem vast, leef voor Hem, dankbaar en gehoorzaam. Hij grijpt ons vast en laat ons niet los, en trekt ons naar boven,  zijn toekomst binnen. Houd de moed er maar in!  En ….houdt ook elkaar vast!

Mooi die nieuwe reddingsboei op de beamer – die met sterke magneten ander reddingsboeien aantrekt en vasthoudt, zodat drenkelingen elkaar kunnen helpen en samen gered worden.

Prachtig als je daarvoor een instrument mag zijn, een reddingsboei als verlengstuk van Christus.

S-O-S = save our souls      :  red mijn leven  en dat van heel veel anderen!

Heer, laat ons niet verloren gaan!

                                                                amen

 

liturgie middagdienst CGK-GKV 

welkom

zingen:       Ps. 62: 1,4

we worden stil voor God

votum en groet

zingen:       Ps. 90: 1,8  

gebed

Schriftlezing:  Heb. 4: 14-16 en  en 6: 16-20

zingen:      Gz. 440 (1-4)

verkondiging:  Heb. 6: 19-20a /  zondag 1 Heid. Cat. 

zingen:      NLB 23c (1-5)  

gebed

collecte

geloofsbelijdenis

zingen:    Gz. 444 (1,2,3)

zegen

amen:      Gz. 456: 3   

Gasten, zusters, broeders, u en jij, samen Gods gemeente,

   Hoe maak je vrienden?  En hoe blijf je – voor langer of voor het leven – vrienden / vriendinnen?  Dan bedoel ik niet hoeveel vrienden je hebt op facebook of zo –  maar echte vrienden.

Daar zit nog weer een andere vraag achter: wat is eigenlijk vriendsc hap, wie is echt een vriend(in)? Er is meer voor nodig dan af en toe uitgaan of een biertje drinken, meer dan samen in dezelfde klas zitten of collega’s  zijn – al kan het een met het ander samengaan of kan het een uitgroeien tot meer.

De cabaretier Toon Hermans heeft  het mooi onder woorden gebracht in zijn gedicht ‘Vriend’:

“je hebt iemand nodig/  stil en oprecht/  die als het erop aan komt /voor je bidt of voor je vecht;  pas als je iemand hebt/ die met je lacht en met je grient/dan pas kun je zeggen: ‘k heb een vriend”.

Dat is echt meeleven met elkaar, emoties kunnen delen, leren begrijpen hoe de ander zich voelt en dat serieus nemen en erop inspelen, die ander belangrijk vinden en ruimte geven om zichzelf te zijn, en dat komt van twee kanten: niet alleen jouw verhaal vertellen maar ook benieuwd zijn naar de ander, en ook elkaars verwachtingen afstemmen; echte vriendschap is iets van wederzijds.

 

Heel bijbels is dat, ik denk aan Paulus in Rom 12: “Wees blij met wie zich verblijdt, heb verdriet met wie verdriet heeft”. Dan gaat dan over door het geloof verbonden zijn, als samen vrienden van Jezus, maar het geldt zeker ook van verbondenheid als vrienden, dat je deel van elkaars leven uitmaakt, ook al zie je elkaar misschien maar weinig, woon je niet om de hoek,ben je allebei druk. Maar je hebt zoveel samen, ook zoveel samen meegemaakt, dat je zelfs als je elkaar een jaar niet hebt gezien en je spreekt elkaar weer, je de draad kunt oppakken alsof er geen jaar tussen zat…

Ik hoop en ik denk ook dat u/jullie daar zelf ook voorbeelden van hebben – en hoe mooi is dat. Het leert ook wat er voor nodig is, wat je eraan kunt doen, om vrienden te hebben en te houden.

De andere kant is ook helaas maar al te waar: dat veel wat vriendschap heet of lijkt,oppervlakkig is, vluchtig, misschien een tijdje heel intensief, maar het verzandt, bloedt dood, of wordt afgekapt.

Er is in onze samenleving veel eenzaamheid, en dat niet alleen bij mensen die ouder zijn geworden of alleen zijn komen te staan als gevolg van overlijden of scheiding, maar ook bij mensen met te veel contacten om bij te houden, met een drukke agenda, en midden tussen een heleboel mensen.

Het kan ook in de kerk gebeuren dat mensen zich eenzaam voelen, zelfs als ze veel bezoek krijgen. Omdat je b.v. anders  bent dan die anderen, je niet begrepen of niet serieus genomen voelt, of verloren in een groep waar je je weg en je plekje niet kunt vinden, omdat je afkeurende blikken voelt of denkt dat ze wel zullen denken dat jij….of omdat je denkt dat niemand op jou zit te wachten….

Dat kan ook en zelfs in de kerk – waar juist gemeenschap voor in de mond ligt- en buiten de kerk is het echt erg. Niet voor niets was er eerder deze maand een ‘week van de eenzaamheid0  in Nederland, omdat het een serieus en omvangrijk probleem wordt in ons land – en dan wordt er van alles georganiseerd om mensen uit hun eenzaamheid te halen of in contact met anderen te brengen.  Dat is goed. Er ligt zeker ook een uitdaging in voor ons als kerk midden in zo’n samenleving. Maar,  als het niet verder komt dan die ene week in het jaar of straks weer rond kerst – en als het niet dieper gaat dan gezamenlijke activiteiten voor wie eenzaam zijn of zich eenzaam voelen – zal het een druppel zijn op een gloeiende plaat – want vriendschap is meer dan mensen kennen of iets samen doen.

Het is zoals al aangegeven van hart tot hart kunnen praten over alles wat je bezig houdt, het is emoties kunnen delen, elkaar leren begrijpen en aanvoelen en ook er zijn, juist als het moeilijk is, trouw zijn en in de vriendschap investeren, tijd maken voor elkaar, en interesse tonen in elkaar.

Kijk, en dan krijg je als erin investeert en als je trouw bent, ook veel terug: een echte vriend(in).

 Misschien een wel erg lange aanloop om te belanden bij die tekst van vanmorgen. Het is zeker in het licht van wat ik net over vrienden maken en houden zei, een vreemde uitspraak van Jezus:  “Maak vrienden met behulp van de valse mammon opdat jullie in de eeuwige tenten worden opgenomen, wanneer de mammon er niet meer is”.        

En dan wordt een man ons tot voorbeeld gesteld die aan de kaak wordt gesteld als een oneerlijke rentmeester, een fraudeur, die ontslagen werd wegens wanbeheer en daarna met slimme trucjes zichzelf er bij de debiteuren van zijn ex-werkgever inkletste zodra die eigenlijk bij hem in het krijt stonden en zich wel verplicht zouden voelen om hem in huis te nemen of een baan te bezorgen.

En dat moet dan een voorbeeld zijn voor ons christenen: waren jullie maar zo slim en berekenend!

Ik moest denken aan teksten uit het Spreukenboek, zoals deze: “een arm mens wordt zelfs door zijn vriend gehaat, wie rijk is heeft veel vrienden“, maar is dat positief, zijn dat dan echte vrienden?

Een tweede spreuk scherpt dat aan: “wie veel vrienden heeft, raakt snel geruïneerd, een echte vriend is meer waard dan een broer” (18:24).  Jezus heeft er net over verteld  in de gelijkenis van de verloren zoon, hier vlak voor – 15: 11-32. Julllie kennen dat verhaal wel,  van die zoon die met zijn deel van de erfenis op zak op avontuur ging:  “Na enkele dagen verzilverde de jongste zoon zijn bezit en reisde af naar een ver land, waar hij een losbandig leven leidde en zijn vermogen verkwistte”.  Eerst was het elke dag tot in de kleine uurtjes feest met vast een heleboel vrienden en vriendinnetjes,  maar dan is het geld op en blijven ook de vrienden weg,  en het eindigt eenzaam in de goot: “Hij vroeg om werk bij een van de inwoners van dat land, die hem op het veld zijn varkens liet hoeden. Hij had graag zijn maag willen vullen met de peulen die de varkens te eten kregen, maar niemand gaf ze hem.”  Als dat geen eenzaamheid is!

Nou, precies daar is die rijke maar onbekwame en oneerlijke rentmeester bang voor, nu hij als gevolg van zijn wanbeheer aan de dijk is gezet en hij zich zorgen maakt over zijn toekomst: “Wat moet ik doen nu mijn heer mij het beheer afneemt? Werken op het land kan ik niet, en voor bedelen schaam ik me”. 

Herkenbaar ook in onze tijd, en dat niet alleen als mensen door eigen schuld of fraude ontslag hebben gekregen en heel wat moeten overwinnen om bij de sociale dienst aan te kloppen of de diakenen in te schakelen, of zich te melden bij de voedselbank .

Ik hoorde kort geleden dat ongeveer honderd gezinnen alleen al in Langedijk elke week daar langskomen, en dat er bij veel mensen heel veel schaamte is en sociaal isolement – weer:  eenzaamheid. Met alweer een uitdaging voor wie Jezus willen volgen, om iets van zijn liefde door te geven.

Mooi dat meer gebeurt vanuit de mensen van de voedselbank dan alleen een pakket eten meegeven, dat er oog voor mensen is en een luisterend oor voor de verhalen achter materiële nood – dan maak je de best wel unieke naam van die voedselbank waar – ‘Er is geloof, hoop en liefde’  (zo heet de voedselbank in Langedijk)

 Daarmee zijn we denk ik precies bij de kern bij wat de Heer Jezus ons met dit verhaal leren wil.

Dat is natuurlijk niet dat wat die rentmeester deed goed te praten valt: hij had het vermogen van zijn baas slecht beheerd, het staat er zwart op wit dat hij oneerlijk en onbetrouwbaar was – echt geen voorbeeld, en terecht ontslagen – hij kreeg van zijn baas geen vertrekpremie of bonus mee – zoals in onze tijd nogal eens gebeurt: ondanks een wanprestatie toch een gouden handdruk mee naar huis.

Tegelijk staat deze oneerlijke econoom ook weer wel model voor ons, voor hoe wij als mensen al sinds de opstand in het paradijs omgaan met wat de Schepper – zoals een uitlegger erover schrijft: “Mensen bezitten wel geld en goed, maar het komt hun niet toe. Vanwege wanbeheer is de mensen het ontslag door de dood aangezegd. Leerlingen van Jezus weten dat zij uit hun aardse bevoegdheden ontzet zullen worden…”……….en: “de tijd breekt aan dat alle bezittingen zullen wegvallen”.

Dat maakt bescheiden en zet ons met beide benen op de grond want zijn wij zoveel beter – als we bedenken hoe wij met de schepping omgaan, en met elkaar als mensen, met geld, tijd, onze eigen gezondheid en die van anderen, hoeveel voedsel in de schappen ligt waarvan algemeen bekend is dat het schade doet aan de gezondheid, en hoeveel gezond voedsel wordt verspild, hoe we omgaan met energie en water, met de oceanen, en met de dieren – is dat dan geen verkwisting van de eigendommen van de Heer van alle heren, en wat als Hij rekenschap vraagt?

Gemeente, het is Jezus die ons deze gelijkenis vertelt en zo ook ons allemaal een spiegel voorhoudt. Jezus die juist daarom door zijnVader naar deze aarde is gestuurd om te redden wat verloren is en verloren dreigt te gaan – en die daarvoor betaalde met de hoogste prijs die mogelijk is: zijn leven.

Gelukkig maar want daarom is het project schepping niet verloren maar is er een uitweg uit de crisis: hier wordt dat beeldend genoemd ‘eeuwige tenten’ – een toekomst na ontslag uit de dienst hier op aarde voor wie ‘kinderen van het licht’ mogen heten, omdat ze voor het licht Jezus kiezen. Wat niet hun verdienste is – waar u en jij en ik niet eerst een heleboel voor hoeven te presteren want Jezus is het licht voor de wereld en je hoeft alleen maar je vertrouwen aan Hem te geven.

Houd dat vast want anders lijkt dit verhaal ons op het verkeerde been te zetten alsof je je plek in die eeuwige tenten, je plek bij Vader thuis, zou kunnen en moeten kopen voor geld, of dat je door veel weg te geven aan anderen en zo mensen aan je te binden, straks wel in de hemel zal komen. Het kan niet genoeg benadrukt worden dat voor onze plek als is betaald, door Jezus namelijk.

Waar het Jezus om gaat, is om de keus voor het leven in zijn voetspoor, of leven voor jezelf. Ja, en hoe die keus uitpakt wordt zichtbaar in hoe we omgaan met wat de Heer ons toevertrouwt.

Zoals Jezus zelf het concreet maakt: “als jullie onbetrouwbaar blijken in de omgang met de valse mammon – de BGT vertaalt dat met: ‘dat ellendige geld’ – wie zal jullie dan werkelijk belangrijke dingen toevertrouwen? En als jullie onbetrouwbaar blijken met wat een ander toebehoort –God namelijk, Gods aarde, je leven dat God je geeft – wie zal jullie dan geven wat jullie zelf toekomt?” 

Zeg maar: als je niet functioneert als afdelingschef, hoe kun je dan ooit een eigen zaak runnen? Als je niet aan kunt wat je in beheer hebt van God, hoe kun  je dan strak met Christus regeren over Gods nieuwe wereld?

Kijk zo naar je leven hier en nu, als proeftijd, als stage, testcase voor de nieuwe wereld die komt.

Jezus zegt als vaker ook hier iets dat de mensen die het toen voor het eerst hoorden, rauw op het dak zal zijn gevallen: “de kinderen van deze wereld gaan slimmer met elkaar om dan de kinderen van het licht” – let wel, dat zei Jezus niet tegen b.v. op geld beluste Farizeeën, of corrupte tollenaars, er staat: “hij richtte zich ook tot zijn leerlingen” – mensen die hadden gekozen voor het licht van Jezus. Dus als u en jij en ik zich daar ook bij willen rekenen, worden wij ook aangesproken en opgeschud.

Nog maar even terug naar die ontslagen boekhouder die geprezen werd om zijn slimheid.

Het is niet helemaal duidelijk of hij de verlaging van de openstaande schulden van die klanten uit eigen zak heeft gefinanceerd of ten koste van zijn baas; misschien is het eerste wel het meest aannemelijk, anders had de baas hem vast niet geprezen maar hem eerder laten oppakken en opsluiten als niet alleen een slechte beheerder maar ook nog een oplichter en een dief.

Als de uitleg klopt dat hij een deel van de schulden van de klanten voor zijn rekening nam, leed hij daardoor verlies maar kwam daar de winst uit tevoorschijn van winst op langere termijn: sympathie bij die mensen die schuldvermindering kregen en hem daarvoor dankbaar zouden zijn, en die hem dan een dak boven zijn hoofd of misschien een baan zouden aanbieden…

De slimheid was dat de man zich had ingedekt voor na zijn ontslag en -zoals dat tegenwoordig heeft – goed had genetwerkt, wat hem van pas kon komen voor de tijd zonder werk en inkomen. In de hoop dat het spreekwoord waar zou worden voor hem: in de nood leer je je vrienden kennen.

Kijk, en dan zegt Jezus tegen wie van hem willen leren: “maak vrienden met behulp van de valse mammon” – geld dat vaak misbruikt wordt – “opdat jullie in de eeuwige tenten worden opgenomen wanneer de mammon er niet meer is” – zeg maar: geld en vermogen kun je niet meenemen naar de overkant, maar als je er nu goed mee bent omgegaan, hebt willen delen met wie tekort had – zul je straks niet eenzaam en dakloos achterblijven maar vele vrienden ontmoeten die je welkom heten.

Ik moest denken aan wat de Heer zegt in Matt. 25 over zorg voor wie hier op aarde onze zorg en ondersteunig nodig hebben, en over de beloning die ons wacht als we er waren voor wie een beroep op ons deden: “alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor Mij gedaan” – en daarom:  “kom en neem deel aan het koninkrijk dat al sinds de grondlegging van de wereld voor jullie bestemd is” = voor jullie is er het eeuwige leven.

Ja, en vergis je niet, dat omkijken naar anderen en zorgen voor anderen, dat je willen opofferen, dat begint hier en nu, in dit leven, vandaag als het goed is – dan kan ook de beloning nu al komen: dat je er vrienden bij krijgt, soms vrienden voor het leven, omdat je zo dichtbij kwam, naast die ander bent gekomen, niet als de grote weldoener of de ervaren hulpverlener die de zielige stakker wel eens zal helpen, maar als mens tot mens, als net zo kwetsbaar, als iemand die morgen ook steun nodig kan hebben of op de voedselbank aangewezen kan raken; als iemand die vanuit zichzelf diep in het rood staat bij God en alleen maar kan leven en toekomst heeft dankzij onverdiende genade.

Vrienden voor het Leven – het thema van deze dienst – en het zal u niet ontgaan zijn: hét Leven  (met een hoofdletter= het eeuwige leven, op Gods nieuwe wereld)

Jezus heeft het over eeuwige tenten als beeld voor het onderdak dat God in het vooruitzicht stelt – het heeft ook iets feestelijks – denk aan de tenten van het loofhuttenfeest – of aan een weekend met familie en vrienden op een camping rond de barbecue – je viert samen je verbondenheid.

Schokkend dat de Farizeeërs – geldzuchtig als ze waren –  hun neus optrokken voor Jezus. Dat zullen wij niet doen – maar wat doen wij met dit verhaal in de praktijk van ons leven?

Maken wij ons vrienden – door echte aandacht voor de ander, door van hart tot hart te praten met je broer of zus, je kind, je medekerklid ;  door ook concrete hulp te bieden waar nodig is en voor zover we kunnen; door niet alleen vanuit jezelf te denken en voor je zelf te leven maar door er te zijn voor anderen; door de minste te willen zijn; door naast de ander te staan?

Neem het mee als vraag:  Wat is echte vriendschap mij waard? Voor wie ben ik een vriend(in)?

En vergeet vooral nooit: ik mag een vriend van mijn Heer Jezus zijn!

Vriend voor hét Leven!

amen

 

 

 

 

liturgie morgendienst

votum en groet

zingen:              Ps. 66: 1,5,7

wet van God

zingen:              Ps. 119:  13,24

gebed

Schriftlezing:    Lucas 16: 1-15

zingen:              Ps. 62: 5,6

verkondiging:  Lucas 16: 9  ‘Vrienden voor het Leven’

zingen:             Zingend Geloven II, 111 (1,2,3) – melodie Dankt, dankt nu allen God

 

Zingend Geloven  II, 111

 

1.   Wij danken U o God,

      voor wat U hebt gegeven.

      Uw liefde en uw trouw

      omringen heel ons leven

      U hebt de mens aanvaard

      met heel zijn zwak bestaan.

      U gaf hem weer een plaats

      waarop hij vast mag staan.

 

2.   Wij danken U, O God,     

      voor wat U hebt gegeven.

      Want Christus is de kracht

      die ons als mens doet leven.

      Zijn liefde, die ons zocht,

      wijst ons het lichtend spoor;

      de liefde van de Heer

      geven wij and’ren door.

 

3.   Wij danken U, o God,

      voor wat U hebt gegeven.

      Wij zijn nu met elkaar

      verbonden voor het leven.

      Met grote dankbaarheid

      aanvaarden wij elkaar.

      Help ons te allen tijd;

      maak uw beloften waar.

 

gebed

collecte

zingen:            Ps. 68: 3,8

zegen