Liturgie
Als Taizéviering
Welkom en mededelingen
Belijdenis van afhankelijkheid en vertrouwen
Groet
Taizé 10 (76) Laudate Dominum – Alle volken zingt een lied voor de Heer
Gebed
Lezing Genesis 3: 22-24
Taizé 147/ NLB 256 Bleibet mit deiner Gnade – Blijf bij ons met uw genade
Lezing Lucas 23: 33-46
Taizé 58 (82) Misericordias Domini – Van uw barmhartigheid
Overdenking over Lucas 23: 42-43 ´Jezus, denk aan mij´
Taizé 37 Jesus remember me
Gebed
Collecte
Kindermoment en kinderlied?
Taizé 53 Dona la pace – ‘Geef vrede, Heer, aan wie vertrouwen op U’
Zegen
Traditionele liturgie
Welkom en mededelingen
Belijdenis van afhankelijkheid en vertrouwen
Groet
Zingen: Ps. 118: 1,2,6 ‘DNP ‘Laat iedereen Gods goedheid prijzen’
Gods leefregels 1 Petrus 2: 19-25
Zingen: NLB 651: 1.2.3.4.7 ‘Christus heeft voor ons geleden’
Lezing Genesis 3: 22-24
Lied 423: 1-4 LvdK ‘Ach, blijf met uw genade’ (Hermelhoog 443)
Lezing Lucas 23: 33-46
NLB 576b: 1,2,3 ‘O hoofd vol bloed en wonden’
Overdenking over Lucas 23: 42-43 ´Jezus, denk aan mij´
NLB 577: 1,2,3 ‘O wereld, zie uw leven’
Gebed
Collecte
Kindermoment en kinderlied?
NLB 574: 1,2,3 Glorie zij u Christus, U leed onze nood’
Zegen
Beste mensen, zussen en broers, gemeente,
Naast Jezus aan het kruis hingen nog twee veroordeelden. Lucas noemt ze misdadigers, kwaaddoeners, andere evangelisten hebben het over rovers. In elk geval hadden ze iets ergs gedaan, misschien samen met Barabbas die door Pilatus op tal gezet was met Jezus om vrijgelaten te worden en die door het volk gekozen was. In Marcus 15: 7 lezen we dat Barabbas gevangen zat, “samen met de andere opstandelingen die tijdens het oproep hadden gemoord”. Heftig! Hoe dan ook, het waren mannen die niet voor een kleintje vervaard waren en die hun handen los hadden zitten en die misschien door de Romeinen als terroristen opgepakt waren Je zou vandaag misschien denken aan een IS´ er of iemand anders die bloed aan zijn handen heeft, een niets ontziende maffiabaas of drugsbaron.. en stel dat daar een hardvochtige dictator zou hangen, aan dat kruis naast Jezus. In elk geval moet je maar denken dat die twee geen mannen waren waar we veel medelijden mee zouden hebben, laat staan sympathie, al ben ik blij dat zulke straffen niet meer passen in ons strafrecht…en de doodstraf is hoe dan ook iets vreselijks…terecht denk ik afgeschaft in veel landen.
Maar nog eens: die mannen hadden slechte dingen gedaan en die ene geeft dat ook toe na eerst net zo goed meegedaan te hebben met het bespotten van Jezus – nu zegt hij tegen zijn maat aan de andere kant: “Wij worden terecht gestraft: het is ons verdiende loon”. Hij weet ook, als Jood die met het geloof in God was opgevoed, dat je na dit leven voor God verantwoording moet afleggen voor wat je hebt gedaan: “Heb jij dan zelfs geen ontzag voor God nu je dezelfde straf ondergaat?”. Zelf heeft hij wel ontzag voor God en ziet hij op tegen de confrontatie met de hoogste rechter. Wat maakt dat hij Jezus te hulp roept: “Jezus, denk straks aan mij, als U in uw koninkrijk komt”. Meer vraagt hij niet: denk aan mij, doe een goed woordje voor mij. En dan krijgt hij meer dan hij vroeg en kon verwachten: je mag vandaag nog mee naar dat rijk, naar de plek waar alles weer goed is en mooi zoals in het paradijs.
Mooi natuurlijk wat hier gebeurt en Jezus deze crimineel belooft, maar is dat niet al te makkelijk na alles wat de man op zijn kerfstok heeft, dat hij er zo afkomt? Stel je voor dat zoiets gebeurt met de moordenaar van je kind, of met een IS strijder…met een dictator,,,, een oorlogsmisdadiger .. wat dan? Er is vaak zo op dit gebeuren gereageerd: mooi makkelijk, wat een goedkope genade, gaat dat zomaar? Waar ook iets bij zal zitten als: gelukkig ben ik niet zo iemand, met zo’n strafblad en zo’n einde… En dan misgun ik zo’n slechterik dat hij zomaar de hemel in kan wandelen.. in plaats van samen met de engelen in de hemel blij te zijn met elke verloren zoon die zich bekeert…en die weer thuis mag komen…
Dan ga je er anders naar kijken en anders op reageren: dit is nou echt ´amazing grace´ = verbazingwekkende genade – genade zo oneindig groot, dat ik die het ook niet verdien, het leven vind. Dan besef ik dat ik vanuit mezelf geen haar beter ben, zoals een oud lied laat zingen: “Ik ben het, ik moest boeten, met handen en met voeten, genageld aan uw kruis”. En nee, het is niet een genade die goedkoop is maar een genade die Jezus zijn leven heeft gekost en die ons laat zingen: “O Here, die uw leven voor mij hebt prijsgegeven, gedenk mij in het paradijs.”
Ja, want hoe het verhaal ook was van die crimineel naast Jezus, hij is de enige daar midden in die ellende van pijn en dood, spot en haat, die tot geloof in Jezus is gekomen, nadat hij eerst ook had mee gespot… Kennelijk is er wat gebeurd bij hem van binnen door de manier waarop die gekruisigde in het midden zijn erge lijden onderging en zelfs voor wie Hem dit aandeden, bad aan dat kruis: “Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen”. Ja, en blijkbaar wist de man ook wel meer van Jezus, had hij misschien er wel bij gestaan toen Jezus zieken beter maakte, want hij zegt tegen zijn maat: “Wij worden terecht gestraft, maar die man heeft niets verkeerds gedaan”. Ja, en hij ziet nu in dat juist omdat Jezus zichzelf niet redt, niet voor zichzelf opkomt en niet hangt te schelden en te vloeken maar bidt voor anderen, zelfs voor zijn vijanden, dat dat juist het beste bewijs is dat Jezus echt de koning is die God heeft gestuurd: Jezus, denk aan mij, als u in uw koninkrijk komt. Dat koninkrijk dat het rijk van God is….misschien dat God ook zijn erge zonden wil vergeven. Dat is om zo te zeggen ‘licht aan het kruis’. Terwijl het daar op Golgotha de hel op aarde is en de dood voor Jezus en die andere twee steeds dichterbij komt, is daar een man die ervan overtuigd is geraakt dat het met deze Jezus niet afgelopen is maar dat Hij door de dood heen koning gaat worden en dat Jezus daarom straks bij God ook voor hem iets kan betekenen: denk aan mij. En als dat geen genade is, niet goedkoop maar wel gul, zelfs voor wie alles hier op aarde heeft bedorven en kapot gemaakt; zelfs voor relschoppers en criminelen, moordenaars, terroristen, dictators, oorlogsmisdadigers is er hoop…Jezus, denk aan hen…Ja, en er is ook hoop voor zondaars als jij en ik: Jezus, remember me! En dan gaat het paradijs dat achter onze eerste voorouders op slot ging, als gevolg van hun opstand tegen God, door de dood van Jezus aan het kruis weer open. Dank U, Heer!
Ja, hoe bijzonder dat die ene gekruisigde naast Jezus gelooft en belijdt dat juist dat Jezus niet zichzelf redt en niet van dat kruis afkomt maar daar wil sterven, ook voor hem, dat juist zo zonneklaar is dat Jezus echt de koning is die je redden kan. Hoe wordt zo alle spot en getreiter rond dat kruis voor goed monddood gemaakt.
Aan het kruis hing boven Jezus een bordje met daarop: hier hangt de koning van de Joden. Door Pilatus meer bedoeld om de Joden te treiteren dan om met Jezus te spotten. Zo van: kijk, dat is nou jullie koning…Rome is toch echt machtiger…vergeet het maar dat jullie een koning krijgen die het tegen mij en tegen de keizer kan opnemen. Tegelijk is het ook krenkend voor Jezus want wat is nou een koning aan een kruis, een koning zonder leger, zonder zwaard; dat is toch einde verhaal met dat koninkrijk waar Jezus het al prekend en genezend zo vaak over heeft gehad…dat stelt toch niks voor en kan toch niks worden in een wereld waarin het draait om macht en wapens, geld en status, een wereld van jezelf redden en die anderen de baas zijn…? Precies dat is de rode draad in wat om Jezus heen en tegen Hem aan geroepen en gespot wordt: als jij echt bent wat je beweerde te zijn, laat dat dan nu maar zien! Lucas vertelt hoe de leiders van het volk zoiets roepen, vol spot en leedvermaak: Hij heeft toch zoveel mensen gered, laat Hij nu zichzelf maar redden als Hij echt de Messias is, door God gezalfd en uitgekozen om de beloofde koning te zijn. Ze willen maar zeggen: zie je wel dat het allemaal grootspraak was en zelfs godslastering, zie je wel dat wij gelijk hadden, want Hij kan niet eens zichzelf redden, wat een afgang! De Romeinse soldaten die eerder Jezus hadden uitgelachen als nepkoning, met die versleten soldatenmantel om en die stekelige doornenkroon op zijn hoofd, doen nu driftig mee met de spot, met een schuin oog naar dat bordje over de Jodenkoning: als je echt de koning van de Joden bent, moet je toch van dat kruis af kunnen komen. Nog dichterbij doen de twee mannen die naast Jezus opgehangen waren, ook hun duit in het zakje. In elk geval eerst wel, zoals verteld door Matteüs en Marcus: “ook de twee andere gekruisigden beschimpten Hem”. En Lucas geeft het weer als uitspraak van een van de twee veroordeelden naast Jezus die vast ook een Joodse man was: “Jij bent toch de Messias. Red jezelf dan en ons!”
Het is allemaal vanuit de op zich menselijke gedachte dat een koning en zeker de door God beloofde en lang verwachte koning sterk zou zijn, sterker dan Romeinse bezetter, sterk genoeg om zijn volk te bevrijden en een tijd in te luiden als vroeger die van David en Salomo. Zo zat de wereld toen in elkaar en zit de wereld nog altijd in elkaar, sinds die illusie uit dat eerste paradijs van zelf beslissen en jezelf redden als een god in je gedachten en een god in je gedrag. Een wereld waarin je mee wilt tellen en gezien wil zijn, waarin een mens zichzelf moet zien te redden en sterk moet zijn. Dat is al zo in het kleine van elke mens, en zeker in de wereld van de kleine en grote politiek waarin het aankomt op sterk zijn en slim zijn, waarin sterke leiders een groot leger moeten hebben en aan landje- pik doen en indruk willen maken op eigen volk en de wereld. In de Bijbel komen we de Farao van Egypte tegen en Nebukadnezar in Babel, en later had je de Romeinse keizers en Karel V en Filips II, en weer later Napoleon en Hitler en Stalin en nu probeert Poetin zichzelf groot en sterk te maken.. en houdt hij een hele wereld in zijn greep.
Maar dan is het bijzondere dat je met koning Jezus in een totaal andere wereld terechtkomt. Jezus die toen Pilatus Hem vroeg of Hij echt een koning was, als antwoord gaf dat dat inderdaad zo was maar heel anders dan Pilatus dacht: “Mijn koningschap hoort niet bij deze wereld. Als mijn koningschap bij deze wereld hoorde, zouden mijn dienaren wel gevochten hebben om te voorkomen dat Ik aan de Joden werd uitgeleverd. Maar mijn koningschap is niet van hier.” (Johannes 18: 36). Met die dienaren zijn niet de leerlingen bedoeld, dat stelletje ongewapende vissers en andere gewone burgers – al had Petrus wel even uitgehaald met zijn grote mes – maar Jezus doelde ook en vooral op de hemelse legers van God zijn Vader, wat Hij dan ook zei tegen Petrus met zijn steekwapen: “Steek je zwaard terug op zijn plaats. Want wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard omkomen. Je weet toch dat Ik mijn Vader maar te hulp hoef te roepen of Hij stelt mij onmiddellijk twaalf legioenen engelen ter beschikking. Maar hoe zouden dan de Schriften in vervulling gaan, waar staat dat het zo moet gebeuren? “ En dus vroeg Jezus niet om die engelenlegers en heeft Hij ook niet op aarde een leger gevormd om met geweld op de troon te komen. Een les die ook de eerste leerlingen door schade en schande hebben moeten leren, b.v. kort ervoor toen ze ruzie maakten over de vraag wie de belangrijkste van hen was en Jezus hen op hun plaats zette: “Vorsten oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft, laat zich weldoener noemen. Laat dat bij jullie niet zo zijn. De belangrijkste van jullie moet de minste worden en de leider de dienaar” En, zegt Jezus erbij, volg mijn voorbeeld: “Ik ben in jullie midden als iemand die dient”. Bij Jezus is het de omgekeerde wereld: Gods wereld!
En in die wereld zijn er geen hopeloze gevallen en is er voor iedereen vergeving, ook voor die soldaten, voor Jezus´ rechters, voor die mannen naast hem…en ook voor u en jou en mij. En Jezus leert ons bidden om vergeving en legt ons ook in de mond: “zoals wij vergeven wie ons iets schuldig is ” En al eerder in de Bergrede: ‘heb je vijanden lief en bid voor wie je vervolgen, alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van jullie Vader in de hemel.’ Nou, en waar dat gebeurt, waar mensen dat opbrengen en zo naar elkaar kijken en met elkaar omgaan, gaat Gods paradijs vandaag al open: voor hem en voor haar, en voor mij…. Dan begint dat koninkrijk van God en Jezus al hier op aarde.
Alle reden om het maar vaak te bidden: Jezus, denk aan mij, en denk aan al die andere mensen, hoog of laag, sterk of zwak, slecht of goed, slachtoffer of dader. Want onszelf redden lukt hen niet en ons ook niet. Gelukkig hoeft het ook niet. Jezus, denk aan mij, red mij, en breng mij thuis, nu al en straks voorgoed.
amen