Complot…of God

Liturgie morgendienst

Welkom en mededelingen

Votum en groet

Zingen: Psalm 2: 1,2 DNP ‘Wat willen al die wereldleiders toch?

Gods leefregels 1 Petrus 3: 8 – 17

Zingen: Psalm 34: 3,4,5 DNP ‘Dien God en heb het goed’

Gebed

Bijbellezing: Jesaja 8: 1 – 9: 6

Zingen: Psalm 130: 1,2 DNP ‘Vanuit het diepe duister’

Preek ‘Complot…of God?’

Zingen: Gezang 227: 1,4,5 GK ´Alles, alles is gelegen´

Of: NLB 452’’ Als tussen licht en donker’

Gebed

Collecte

Zingen: NLB 416: 1-4 ‘Ga met God’

Zegen

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, dia 1

Ze zijn er altijd al geweest: complotverhalen. Complotverhalen worden gevoed door onzekerheid en angst; ze komen vooral op en vinden gehoor in een tijd van crisis; als mensen zich zorgen maken en zich bedreigd voelen en geen vertrouwen hebben in hun leiders. We beleven ook nu zo’n tijd, waarin van alles aan de hand is, zoals corona. Beweerd wordt dat het coronavirus bewust verspreid zou zijn door Bill Gates die dan aan een vaccin kan verdienen, en dat machten achter de overheid erop uit zouden zijn om ons met coronapas en QR code te manipuleren. Onrust die versterkt wordt door wantrouwen in de overheid, na het falen van die overheid in b.v. het toeslagenschandaal en de Groningse aardbevingsschade. En dan is er ook het World Economic Forum, een internationale club onder leiding van een zekere Karl Schwab die een ‘Great Reset’ bepleit, een herstructurering van de economie na corona, met meer aandacht voor duurzaamheid en klimaat en eerlijker verdeling van goederen – wat daarna door rechts-Amerika bestempeld is als nieuw communisme dat de wereld wil overheersen. En dan er zijn predikers die wijzen op Openbaring 13 waar we lezen over een monsterlijke macht – het beest uit de aarde – die iedereen wil voorzien van een merkteken – en alleen als je dat teken hebt, kun je kopen en verkopen – zonder dat sta je erbuiten – zie je wel, zegt men, dat gaat gebeuren als je niet beschikt over zo’n QR – code. Dan wordt je ‘uitgeplugd’. Dus is de oproep: wees op je hoede en kom in verzet. dia 2 Eerder waren er ook al zulke verhalen, b.v. rond de pinpas en de streepjescode,
Wat moeten we hier nou van denken en hoe stellen we ons op als gelovige mensen? Is het niet terecht dat gewaarschuwd wordt tegen duistere machten die ons leven willen beheersen, wat toch ook de Bijbel doet als het gaat over de macht van satan? Paulus heeft het over een strijd met “kwade geesten in de hemelsferen” (Ef.6), Petrus waarschuwt dat de duivel “rondgaat als een brullende leeuw, op zoek naar prooi” (1 Pet. 5), en in Openbaring 13 gaat het inderdaad over een merkteken van zo’n eng beest. Zijn we niet naïef als we ons geen zorgen maken?
Nou, alert zijn en oppassen voor wat allemaal ons kan overkomen, is altijd goed en nodig De vraag is dan wel of je wel ziet waar het echt om gaat en wat de juiste houding is. Daar kan de Bijbel ons bij helpen, ook het gedeelte dat we net uit Jesaja 8 en 9 gelezen hebben.
Ik wil daar nu met jullie wat beter naar gaan kijken, met als thema: Complot…of God? We letten op drie aandachtspunten uit deze hoofdstukken: dia 3
1 laat je niet bang maken (8: 11-13)
2. heb vertrouwen in de Heer (8:17)
3. leef in het licht van Jezus (9:1)

dia 4 1 Complot of God? Laat je niet bang maken.

Nou, bang waren ze wel degelijk in Jeruzalem, toen Jesaja de mensen aansprak. Om Juda heen was van alles aan de hand en dat zorgde voor veel onrust en paniek. Israël was na de dood van koning Salomo uiteengevallen in twee koninkrijken: Israël met als hoofdstad Samaria, en Juda met als hoofdstad Jeruzalem. In de tijd waarin zich afspeelde wat we gelezen hebben was in Samaria Pekach koning en in Jeruzalem Achaz; en die twee deden veel dat God niet goed vond.
Het was ook een tijd van enorme spanning, door de dreiging van de oprukkende legers van het machtige Assyrië, met als centrum wat tegenwoordig Irak heet. dia 5 Dat werd door kleinere landen als Syrië en Israël gezien als een groot gevaar; bovendien waren ze verplicht om elk jaar veel geld aan de machtige buurman te betalen en dat waren ze goed zat; reden voor de koningen Resin van Syrië en Pekach in Samaria om zich samen tegen het machtige Assyrië te verzetten, en ze wilden Achaz van Juda zover krijgen om ook mee te doen. Maar toen die daar niet in mee ging kwam er oorlog± Syrië en Israël Juda aan, en belegerden ze Jeruzalem. Dat bracht Achaz ertoe om de machtige buur Assyrië te hulp te roepen. Hij moest in ruil voor die hulp veel geld betalen, en zelfs de kostbaarheden uit de tempel werden als afkoopsom gegeven aan de Assyrische koning. En ook toen bleef het onzeker wat er verder zou gaan gebeuren; geen wonder dat veel mensen het niet vertrouwden en er ban van werden.
Nou, tegen die achtergrond moeten we lezen wat verteld wordt in Jesaja 7 en 8. Met als rode draad wat boven Jesaja 8 staat: “Onheil over een volk zonder vertrouwen”. In Jesaja 7 werd dat al tegen koning Achaz gezegd: “Als jullie geen vertrouwen hebben, houden jullie geen stand”. Maar Achaz vertrouwde op Assyrië in plaats van op God die toch had beloofd dat het goed zou komen: “Houd het hoofd koel, laat u geen schrik aanjagen door die twee smeulende stukken hout, Resin van Aram (=Syrië) en de zoon van Remaljahu (=de koning van Israël), hoe hoog hun woede ook oplaait”. Zij hebben dan wel kwaad in de zin, “maar dit zegt God, de HEER: Het zal niet gebeuren, het zal niet zo gaan.“ Heel bijzonder, dat geduld van God, met een volk en koning die zo veel deden wat tegen de wil van de Heer inging. Wat een liefde en genade dat God toch zijn volk wilde redden. Vlak voor onze tekst staan nog meer bemoedigende woorden als over die volken die Juda bedreigden wordt gezegd dat hun plannen nergens toe zullen leiden, “want God is met ons”. Dan hoef je toch niet in paniek te raken?

Kijk, maar als je dan naar onze tekstverzen kijkt, blijkt dat ook Jesaja en de mensen om hem heen het er best moeilijk mee hadden Jesaja vertelt dat God hem als het ware bij de hand pakte en waarschuwde om niet mee te gaan met allerlei geruchten en angst voor duistere complotten en politieke spelletjes: “Noem niet alles een samenzwering wat zij een samenzwering noemen. Wees niet bang voor wat hun angst aanjaagt, heb er geen ontzag voor”. Het staat er in het meervoud, dus moest Jesaja dit doorgeven aan de mensen om hem heen. Blijkbaar gingen er ook toen al allerlei geruchten rond die niet te controleren waren en dat joeg veel mensen angst aan. Jeremia waarschuwt er later ook tegen: “Laat het hoofd niet hangen, wees niet bang voor geruchten her en der. Dit jaar gaat er een bang gerucht, het volgend jaar gaat er een ander.” (Jeremia 51: 46). Er is niets nieuws onder de zon: in alle tijden zijn er geruchtenmachines, gaat nepnieuws rond, zijn er echte en vermeende complotten, die zorgen voor verwarring en angst.
Maar dan zegt de Heer tegen Jesaja en door hem tegen het volk, en ook tegen ons: laat je niet bang maken, ga niet mee met dat geroddel en met allerlei nepnieuws maar vertrouw op Mij en houd de moed erin… en als je al ergens bang voor moet zijn, wees dan niet bang voor machtige mensen of enge samenzweringen, heb dan liever angst en ontzag voor je God, de Heer van de hemelse machten, die heilig is, ontzagwekkend.
Nee, dat is niet bedoeld om de mensen toen en ons vandaag bang voor God te laten zijn, maar wel om ons ervan te doordringen dat God groot en machtig is, sterker dan wie kwaad in de zin hebben, en dat juist wie kwaad wil, deze God tegen zich krijgt. Zoals in vs. 9 de volken met hun aanvalsplannen de wacht wordt aangezegd: “Gord je wapens aan en beef van angst… Smeed een plan, het zal verijdeld worden; sluit een overeenkomst –het zal nergens toe leiden. Want God is met ons”. Dat geeft rust! Maar waar dat vertrouwen ontbreekt en mensen blijven lopen op hun eigen weg, lopen ze vast en gaat het mis. Dus wordt een keus gevraagd: God is voor wie Hem vertrouwt een heiligdom, een plek om te schuilen en veilig te zijn, maar voor de ander een struikelsteen en een valstrik en een net. Daar zullen ze in Samaria en Jeruzalem achter komen, als het niet verandert: “Velen zullen struikelen, ze komen ten val en worden vermorzeld, raken verstrikt en worden gevangen”. Dat is ook gebeurd, een triest verhaal dat uitliep op verwoesting en ballingschap.
Dat was toen, heel lang geleden. Maar het staat in onze Bijbels, ook voor ons. Laten we maar nuchter zijn en ervan uitgaan dat ook wij niet alles wat gebeurt kunnen overzien. Ook in onze tijd spelen bij plannen die worden gemaakt en beslissingen die worden genomen, belangen mee, wordt er gelobby’ d, draait veel om geld en macht. Wees daarom maar blij met mensen die naar boven halen wat fout gaat: vasthoudende journalisten, Kamerleden, klokkenluiders, je zou ze moderne profeten kunnen noemen.. en houd je ogen ook zelf open, deel niet naïef al je gegevens via sociale media, bewaak je privacy. Maar vooral: vertrouw op God je Vader die boven al dat aardse gedoe staat, over wie we zongen: “Wat willen al die wereldleiders toch met al hun plannen en hun dwaze dromen? Dan lacht de HEER vanuit zijn hemelwoning; Hij spreekt tot hen met goddelijke spot: Ik ben de HEER. Heersers, wees wijs: je moet de HEER gaan eren”. En laten wij dat ook maar doen, vol ontzag en met vertrouwen. Heb moed! Je hoeft echt niet bang te zijn.

dia 6 2. Complot of God? Heb vertrouwen in de Heer (8:17)

Dat heeft ook Jesaja moeten leren en hij houdt het de mensen toen en ons voor: ‘ik zal wachten op de HEER….ik heb mijn hoop op Hem gevestigd”. Dat hebben Jesaja en zijn vrouw en kinderen ook mogen voorleven en uitstralen als gezin naar de mensen om hem heen: ‘Ik ben, met de kinderen die de HEER mij heeft gegeven, een teken voor Israël”. Dat zal slaan op de namen die Jesaja aan twee van die kinderen gegeven heeft, ongebruikelijke lastige namen maar met een boodschap. ‘Schear Jaschub’= ‘een rest keert terug’ en – nog lastiger: Maher-Salal-Chaz-Baz = haastige roof, spoedige buit, wat slaat op de Assyriërs die de rijkdommen van Damascus en Samaria zullen wegroven. Wat voor Juda en Jeruzalem bemoedigend is: jullie vijanden worden verslagen. En lees er niet overheen dat die uitkomst niet verdiend is, gezien wat ze er in Juda onder leiding van Achaz voor puinhoop van hadden gemaakt, Jesaja is er zelf verbaasd over, hij kan het haast niet geloven maar klampt zich vast aan Gods trouw: ‘ik zal wachten op de HEER, hoewel Hij zich voor het volk van Jakob verborgen houdt, ik heb mijn hoop op Hem gevestigd”. Dan moet je wel een sterk geloofsvertrouwen hebben. Als het lijkt of God zich niet meer laat zien, niet ingrijpt om te redden, zich – NBV 21 – van zijn volk heeft afgewend, dan toch blijven vertrouwen dat God er is en toch de hoop niet verliezen! Ik vind het een mooie gedachte dat het gezin van Jesaja een teken kon zijn voor de mensen om hen heen, door die namen maar vooral als een voorbeeld van een sterk vertrouwen op God, midden onder alle onrust en tegen alle complotverhalen in. Het zou mooi zijn als wij als gelovige mensen en als kerk ook aan mensen om ons heen laten zien dat we vertrouwen op onze Vader in de hemel die machtiger dan welke wereldleider of multinational ook”. Dan hoef je niet onrustig te worden door allerlei geruchten over complotten, en ook angst voor een wereldregering hoeft je niet uit de slaap te houden, als je mag weten en geloven dat God er is en dat Hij deze wereld regeert. Laten we vooral in dat vertrouwen leven en laat ons houvast zijn wat we denk ik nog wel kennen uit die eerste zondag van de catechismus dat we in leven en sterven het eigendom zijn niet van onszelf – en ook niet van welke ongrijpbaar virus of welke geheimzinnige krachten ook, maar van onze trouwe Heer en Redder Jezus Christus.

dia 7 3. Complot of God? Leef in het licht van Jezus (9:1)

Nee, zijn naam wordt nog niet genoemd door Jesaja maar zijn komst wordt al wel aangekondigd, en dat mag het licht zijn dat straalt midden in een stikdonkere tijd. Want nee, de profetie maakt het niet mooier dan het is: het wordt echt moeilijk en veel mensen weten vaak niet hoe het met hen en met hun kinderen verder moet: “Moedeloos en hongerig zullen de mensen door het land zwerven. Ze zullen honger lijden en in woede de koning en hun God vervloeken. Ze kijken omhoog of staren naar de grond, maar overal heerst verstikkende duisternis; donker en somber is het, nacht overal.” Zo was het toen, door dat oorlogsgeweld en die plunderingen, en ook in onze tijd zijn er genoeg gebieden waar mensen er zo aan toe zijn, waar honger is of dreigt, terreur wordt uitgeoefend, de overheid niet beschermt maar de bevolking onderdrukt, waar dood en verderf wordt gezaaid of rampen gebeuren. En ook in onze welvarende Westerse wereld en ons rijke Nederland zijn veel mensen die boos zijn en demonstreren, zelfs overheidspersonen uitschelden en bedreigen; en er zijn ook mensen die somber zijn of depressief, die op zoek zijn naar steun maar die niet krijgen, mensen die niet weten waar ze het zoeken moeten, misschien kent u zo iemand, misschien voel je je zelf ook soms hopeloos. Maar dan is het een bemoedigende boodschap dat er toch licht is en uitzicht: “Het volk dat in duisternis ronddoolt, ziet een schitterend licht, zij die in het donker wonen worden door een helder licht beschenen”. En dat wordt dan in die bekende profetie verder uitgewerkt door de belofte dat er bevrijding zal komen en nieuwe toekomst door een regeerder die wel rechtvaardig is en recht zal doen en zal bevrijden van onderdrukking en een eind zal maken aan oorlog en geweld, dé vorst van de vrede. Het is wat in die tweede psalm bezongen werd waarmee we begonnen vandaag en waarin God aan het woord komt: ‘Ik ben de HEER en mijn gezalfde koning regeert in Sion, op de berg van God.’ ‘Jij bent mijn zoon; Ik geef aan jou het leven. Bedwing de volken met een sterke staf; Ik heb hen aan jou in bezit gegeven.’ Heersers, wees wijs: je moet de HEER gaan eren. Kniel voor de zoon en luister naar zijn stem. Hij zal je anders in zijn vuur verteren. Je bent pas veilig als je schuilt bij Hem”. Wat wij ook mogen doen: schuilen bij Hem, onze Heer die regeert en die terug zal komen: Jezus die ook ons met beide benen op de grond zet als het gaat over geruchten en complotten en ons tegelijk omhoog en vooruit laat kijken, ik denk aan Lucas 21:8-9: “Let op, laat je niet misleiden. Want er zullen velen komen die mijn naam gebruiken en zeggen: ‘Ik ben het’ of ‘De tijd is gekomen”. Volg hen niet. Als jullie berichten horen over oorlog en opstand, raak dan niet in paniek. Die dingen moeten eerst gebeuren, maar dat is nog niet meteen het einde”. En even verder: “er zullen zware aardbevingen komen en hongersnoden en epidemieën alom.” En dan is de boodschap: “red je leven door standvastigheid.” Niet in paniek raken maar op je plek volhouden. Ja, en zie wat de echte gevaren zijn: “Pas op dat jullie hart niet afgestompt raakt door de roes en de dronkenschap en de zorgen van het dagelijks leven.” Daar zit een veel groter risico in dan in een virus of een vaccin of een QR code of een streven naar een wereldregering. Dat je al je kaarten zet op een goed en luxe leven hier en nu voor jezelf, en daar al je tijd en energie in steekt, of dat je al maar bezig bent om je tegen van alles en nog wat in te dekken, en je alleen maar je zorgen maakt omdat je je leven in de grip wilt houden en merkt dat dat niet lukt..

Leef vooral in het licht dat Jezus is en straal dat licht door aan mensen die nog altijd in het donker zitten, ook mensen die bang zijn en misschien wel in die complotverhalen geloven: veroordeel ze niet, maak ze niet belachelijk, ga vooral waar dat kan met ze in gesprek, en doe dat in de geest van wat hoorden uit die brief van Petrus: vertel over de hoop die je hebt, en doe dat vooral zachtmoedig en met respect. Af en toe hebben we zelf z´n gesprek en dan proberen we door te vragen: waarom denk je dat, hoe kom je aan je informatie, en waarom geloof je die meer dan wat deskundigen erover zeggen…sommige Kamerleden pakken het ook zo aan in debatten: wat zijn de feiten, beschuldig niemand zonder bewijs, check je informatie, en begin altijd vooral met luisteren zonder oordelen.
dia 8 Zoals Jacobus ons aanspoort vooral te luisteren en niet te gauw de mond open te trekken en zeker niet meteen geërgerd en kwaad te zijn.
Houd vooral zelf en samen de moed erin als het lastig is en je zelf ook somber en bezorgd bent. Dat kan en dat helpt, want er is licht: het beloofde Kind is geboren, we hebben het weer gevierd op het kerstfeest dat Gods Zoon Jezus aan ons is gegeven en Hij heeft zichzelf voor ons gegeven, Jezus die echt slachtoffer is geworden van een complot van de kerkelijke en wereldse leiders van toen; zoals er later in een gebed op wordt teruggekeken door zijn leerlingen (Hand.4): “In deze stad hebben allen samengespannen tegen Jezus, uw heilige dienaar, die door U is gezalfd”, een gemeen complot – en toch is juist zo Gods plan uitgevoerd en is Jezus de redder geworden van de wereld en regeert Hij de wereld. Hij heeft alle macht in hemel en op aarde en Hij verzekert ons ervan dat Hij de wereld al overwonnen heeft. En kijken uit naar zijn Dag, naar de nieuwe wereld waar het nooit meer donker is. Daar wachten we op. In verwachting en met de moed van de hoop! dia 9

amen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *