liturgie toerustingsdienst zondag 9 oktober 2016
welkom
zingen: Gz. 158 GK
stil gebed
votum en groet
zingen: Ps. 95: 1,2,3 LB
gebed
Schriftlezing: Matt. 4: 8-11
zingen: Ps. 91: 7,8
Schriftlezing: Matt. 6: 19-34
zingen: Ps.119: 13,14
verkondiging zondag 34b – 1e gebod: Kiezen..of delen?
zingen: Ps. 16: 1,2,3,4 Levensliederen
1.Bewaar mij, want ik schuil bij u, mijn God.
Ik wil mij zielsgraag aan de HEER verbinden:
‘U bent mijn Heer, mijn leven, mijn genot.
HEER, los van u is er niks goeds te vinden.’
De heiligen, die mij veel vreugde geven,
wil ik vertellen hoe je goed kunt leven.
2. Wie het geluk bij andere goden zoekt,
is van problemen en verdriet verzekerd.
Ik volg hen niet, ik pleng voor hen geen bloed.
De HEER is mijn bezit, mijn eigen beker.
Hij houdt me vast en laat me vrolijk leven
met al het moois dat hij mij heeft gegeven.
3. Om al zijn goede raad prijs ik de HEER.
Dag in dag uit houd ik de HEER voor ogen.
Ik merk zelfs ’s nachts dat ik nog van hem leer.
Hij staat dan naast me, is om mij bewogen.
Dit maakt me sterk en blijft me blijdschap geven.
Ik leid een veilig en verzekerd leven.
4. U laat mijn ziel de dood niet ondergaan.
U laat mijn heilig lichaam niet ontbinden.
U wijst mij zelf de grote toekomst aan.
Heel dicht bij u zal ik volmaaktheid vinden.
Uw rechterhand zal volop blijdschap geven,
daar is het goed, daar bruist het van het leven!
Apostolische Geloofsbelijdenis
zingen: Gz. 257 LB
gebed
collecte
slotzang: Gz. 456: 1,2 LB
zegen
amen: Gz. 456: 3 LB
Gemeente, geliefd door onze Heer Jezus Christus en God onze Vader,
“In hoeverre is dit allemaal nog wel actueel?”
Die vraagt werpt iemand op als hij schrijft over dit eerste gebod:
geen andere goden hebben voor Gods aangezicht…
En hij schrijft: “We hebben de goden allang in het museum gezet.
Curiositeiten uit een ver verleden. En is ons probleem niet veel meer
dat op dit moment die ene God, de God van de bijbel,
als laatste van de goden achter de horizon verdwijnt?
En dat we dus in een wereld leven die alleen maar van mensen is,
een wereld zonder goden en zonder God?
Baäl is dood, Wodan is dood, Zeus is dood, de Faraos en Caesars zijn dood.
En waar is de God van Israël? Veel mensen ervaren dat zo. Ze zijn ook deze God kwijt.” Waarna de schrijver de vraag stelt die om een antwoord vraagt:
Of zijn het juist onze goden die ons het uitzicht benemen op die ene God?
Je zou diezelfde vraag kunnen opwerpen als je denkt aan de joden in de tijd van Jezus. Maar dan vanuit een andere invalshoek. Ze dachten er toen niet aan ‘vreemd te gaan’ door andere, heidense, goden te vereren….ze hadden de les van de ballingschap geleerd! Alles was erop gericht zo stipt mogelijk de dienst van de ene ware God te bewaken.Het was erin gehamerd als dè geloofsbelijdenis: de HEER is onze God, Hij alleen. Je zou zeggen: dat eerste gebod kon je wel overslaan, dat zit wel goed….En wij? Wij zullen toch ook niet zomaar Allah gaan aanbidden, niet moslim worden of hindoe….Maar kijk dan eens naar de Here Jezus in de woestijn en luister naar wat Hij zei vanaf die berg en ineens komt dat eerste gebod ons vlak op de huid en krijgen we het voor het kiezen. Zegt Jezus: waar gaat uw hart eigenlijk naar uit, waar leef jij eigenlijk voor…wat kiezen jullie? Worden wat afgeleefde afgedankte goden lijken springlevend en bloedserieus neergezet: schatten op aarde, eigen bedachte en zelf gemaakte zekerheden, bedreigende ongrijpbare machten.
Geeft Jezus die aardse zaken die voor je het weet je in de tang hebben en je beheersen, zelfs een naam: Mammon = Bezit, Geld, Status, Welvaart – los van God zelf, zomaar goden voor je. En daarachter zit Gods aartsvijand satan – die Jezus in de woestijn probeerde weg te lokken bij zijn Vader en zijn opdracht vandaan met rijkdom en macht hier op aarde, en die dat elke weer probeert – ook bij u en bij jou,
met zoveel welvaart en luxe voor het grijpen. Deze week las ik een artikel over wat in onze tijd een gevaarlijke afgod kan worden, die van nationalisme – eigen volk eerst – en van machthebbers verheerlijken zoals in Rusland, Turkije, de roep om een sterke man; vertrouwen op een sterk leger of trots op eigen kracht ,ten koste van mensen.
Zondag 34 maakt het ook zo breed en daarmee zo actueel als maar mogelijk is:
iets of iemand waar je naast God of inplaats van Hem je vertrouwen op stelt – dat is een afgod. En de Heer zegt: zeg maar waar uw hart naar uitgaat, waar jij voor leeft. Wees eens eerlijk!
Kiezen…of delen?
1. waar je hart vol van is…
2. daar kun je je ogen niet van afhouden…
3. en dat bepaalt je agenda…
4. waar is mijn schat…en mijn hart?
1. waar is uw/jouw hart vol van?
Als je verliefd bent, echt tot over je oren verliefd, dan ben je daar zo vol van….
Je denkt heel vaak aan hem of aan haar. Het liefst wil je altijd bij elkaar zijn.
En je hebt voor je vriend of vriendin alles over. Hij/zij is echt alles voor je.
Eenmaal getrouwd spreekt het niet vanzelf dat dat altijd zo blijft.
Je zult moeten werken aan je relatie, investeren in je huwelijk.
Dan zal moeten blijken dat je trouw bent, door dik en dun, en soms tegen de klippen op. Dat bij alles wat je doet en waar je druk mee bent, hij of zij de eerste voor je is.
Want voor je het weet komt er iets of zelfs iemand anders tussen je in te staan.
Dat kan je werk zijn dat je zo opslokt dat je je man of je vrouw nummer zoveel wordt
en je voor de kinderen als die er zijn geen tijd en geen aandacht meer hebt.
Dat kan een hobby zijn of een sport waar al je vrije tijd in gaat zitten.
Of je ontmoet iemand anders die veel interessanter is en beter bij je past…denk je.
Wat zover kan gaan dat het een breekijzer wordt in dat huwelijk – dat noemt de bijbel echtbreuk… Want als je met die ene bent getrouwd kun je niet hem of haar met een ander delen – en dus moet je kiezen, voor die ene, en afscheid nemen van die ander.
Niet voor niets komen we dat beeld – van een huwelijk, en van echtbreuk –
vaak in de bijbel tegen als het gaat om de verhouding tussen de Here en ons.
Het eerste gebod staat tegen die achtergrond: ga niet vreemd met andere goden,
zegt de HEER, als die God die onvoorwaardelijk voor Israël gekozen had –
Ik ben de HEER jullie God die jullie toch heb bevrijd om mijn eigen volk te zijn –
zegt de Here ook tegen ons: Ik heb mijn eigen Zoon voor jullie over gehad,
om jullie te maken tot mijn kinderen, voor wie Ik helemaal wil gaan en zal instaan.
Kijk, en nou wil die Heer ook helemaal de eerste en enige zijn in ons leven.
Hij wil graag dat we helemaal voor Hem kiezen, en niet zijn plek delen met wie of wat ook. God zei dat al tegen zijn volk Israël: Ik ben jullie God – doe daarom al die andere goden weg. En Jezus hoorden we zeggen: het is echt die Ene of al dat andere – twee heren dienen gaat niet. Concreet gemaakt: zijn we erop gericht hier op aarde schatten bijeen te halen, of is voor ons het allerbelangrijkste dat er een schat in de hemel voor ons klaar ligt? Even later zegt Jezus met andere woorden hetzelfde: zoek je voor alles het rijk van de hemel, die geweldige toekomst die God in het vooruitzicht stelt, of draait alles om hier en nu?
Je zou het met een modern voorbeeld duidelijk kunnen maken welke keus dat is.
Veel mensen zijn dag in dag uit druk met beleggen: aandelen kopen en verkopen.
Of ze geven deskundigen – de bank b.v. – opdracht om dat voor hen toe doen.
Het komt er dan erg op aan in welke aandelen je belegt – je kunt winnen maar ook verliezen. En zo langzamerhand hebben veel mensen het riskante ervaren – zomaar ben je alles kwijt. Een sprekend voorbeeld van wat Jezus zegt over schatten op aarde bij elkaar verzamelen. Mot en roest zijn beelden voor het kwetsbare en tijdelijke van wat waarde heeft op aarde. Je raakt wat je hebt zomaar kwijt: door slijtage en bederf, diefstal, inflatie, en door de dood: zelfs al was je schatrijk, multimiljonair, je kunt uiteindelijk helemaal niks meenemen. En daarom is het meest safe te investeren in je toekomst bij God: te beleggen in je aandeel in Gods rijk dat nooit in waarde vermindert en niet van je wordt afgepakt.
Jezus zegt: waar je schat is, daar zal ook je hart zijn. Daar ben vol van en heb je alles voor over. Zoals Hij zelf het voorbeeld gaf: mijn Vader is alles voor mij, wegwezen satan! Jezus waarschuwt dat zomaar aardse schatten zo belangrijk voor ons worden dat die God van zijn plaats dringen, en dat we de schat die blijvende waarde heeft, verspelen.Aardse schatten – dat kan van alles zijn. Voor de een dit, voor de ander die.Je kunt het letterlijk nemen: je geld, je bezit, je carrière – maar ook zoveel anders dat belangrijk voor ons is. En komt het aan op kiezen, want delen gaat niet. Moeilijk? Echt wel! Het is bij de Heer alles of niets. Want Hij gunt mij alles – zoveel waard ben ik!!
2. waar je hart vol van is, daar kun je ogen niet van afhouden….
Jullie weten dat ook wel. Je komt in een speelgoedwinkel en je kijkt je ogen uit:
wat zou je vreselijk graag die mooie pop hebben, of die doos lego, of die skelter…
En elke keer als je weer langs die winkel komt, moet je gewoon even kijken: wat mooi!! Maar net zo goed voor ouders en ouderen valt er ongelooflijk veel te zien en te krijgen: die mooie auto glimt je tegemoet, als je die reisfolder ziet zou je zo weg willen, en wat een huis!! De reclame speelt er handig op in met steeds mooiere kleurige folders en met televisiereclames die inspelen op begerige blikken en gretige ogen.Ja, en als je verliefd raakt op een jongen of een meisje, zeggen we wel:
hij heeft een oogje op haar/of zij op hem – en je kunt je ogen niet van hem of haar afhouden.
Jezus zegt in de bergrede dat het oog de lamp van het lichaam is.Hij bedoelde daarmee dat hoe we kijken en waar we naar kijken heel belangrijk is en bepaalt wat we doen en laten, wat belangrijk voor ons is, waar we druk mee zijn.Dus komt het er erg op aan hoe we kijken, wat onze blik gevangen houdt. De Here Jezus heeft het over een zuiver oog dat heel ons lichaam, ons leven, licht maakt..en over een slecht oog dat alles donker maakt en ons aftrekt naar slechte dingen.
Nou, en door de zonde zijn ook onze ogen slecht geworden, kijken we verkeerd.
Dat was meteen al zo toen satan bij monde van de slang Eva van God wegtrok: als je van die boom eet, zullen je ogen opengaan, zul je de wereld met andere ogen zien. Nou, dat is uitgekomen ook: er ging een wereld open vol slechtheid, afgunst, egoïsme. Eva keek ineens met andere ogen – ogen vol begeerte – naar juist die ene verboden boom: de vrouw keek naar de boom, zijn vruchten zagen er heerlijk uit, ze waren een lust voor het oog – begeerlijk om door ervan te eten verstandig te worden – en ze plukte een paar vruchten en at ervan. En het gevolg? Ze durfden God niet meer onder ogen te komen, en toen ze elkaar aankeken schaamden ze zich dood: wat eerst mooi was, oogde ineens gênant. Wat zei Jezus ook al weer: indien uw oog slecht is, zal geheel uw lichaam duister zijn. Maar ook dat andere: als door genade je oog zuiver wordt gemaakt, genezen wordt, kun je ook weer oog krijgen voor wat goed en mooi is, raakt je oog geboeid door wat van God is.
En de vraag die op ons afkomt – regelrecht vanuit dat eerste gebod en Jezus’ toepassing ervan – is de vraag hoe het staat met onze ogen, waar die door geboeid worden, hoe we kijken. Zijn het de dingen van God waar onze ogen naar toe getrokken worden, of zijn het aardse schatten? Ten diepste valt de beslissing daarover in ons hart: waar dat hart vol van is, boeit onze ogen.
Een paar voorbeelden. Een uitlegger merkt op dat die woorden van Jezus over onze ogen een mooie wandtekst zouden zijn om boven de t.v. te hangen – boven de p.c. met internet kan ook: “de lamp van het lichaam is het oog. als uw oog zuiver is, zal heel uw lichaam verlicht zijn”. De vraag dus hoe we t.v. kijken, wat we opzoeken via het internet, waarover je zo druk aan het appen bent, en wat via onze ogen allemaal ons leven binnenkomt. Of wat je van jezelf aan berichten of filmpjes post,
Hoe je jezelf bloot geeft, zelfs letterlijk soms, met zomaar heel vervelende gevolgen
Ander voorbeeld. Als je een oogje hebt op een leuk meisje of een aardige jongen, waar let je dan op? Alleen op een leuk gezicht of een sportief figuur? Of vind je het belangrijkste hoe die ander innerlijk is, of je echt praten kan, ook over het geloof? En als je eenmaal getrouwd bent, kijk je als het goed is niet begerig rond naar andere vrouwen.De Here Jezus waarschuwt ertegen in dezelfde bergrede: wie een vrouw aanziet om haar te begeren – de vrouw van een ander, of een andere dan je eigen vrouw, bedoelt de Heiland dan – zo iemand heeft eigenlijk in zijn hart al echtbreuk met haar gepleegd, zelfs al komt het er nooit echt van.
En dan zegt de Heer iets heel ingrijpends: als je oog je tot zonde zou verleiden, ruk het uit en gooi het ver van je weg, beter met één oog in de hemel dan met twee in de hel. Je oog, dat kun je vandaag ook toepassen op die Iphone, die film, of wat er allemaal maar open staat en wat je kan beïnvloeden tot verkeerd denken of doen.
Zo ver en zo radikaal is het als je kiest voor de Heer: dan is het echt alles of niets.
En dat zeker ook om ons het goede leven te leren, en die ander te respecteren.
Als ons hart vol is van de Here en van de schat die Hij voor ons klaar heeft liggen,
raak je steeds meer geboeid door wat echt goed is en mooi, wat blijvende waarde heeft, en ga je met afkeer kijken naar wat in Gods ogen lelijk is en wat het slechte aanwakkert.
3. waar je hart vol van is, dat bepaalt ook je agenda.
Daar leef je voor, daar stop je tijd in en heb je geld voor over, daar ben je heel druk mee. Eigenlijk gaat het vooral daarover in die verzen waar in onze bijbel ‘bezorgheid’ boven staat. Vaak wordt dat bekende stuk uit de bergrede zo uitgelegd dat we natuurlijk wel druk bezig mogen zijn met werken en geld verdienen, eten, kleren, als we maar niet overbezorgd denken dat het allemaal van onszelf afhangt, en we maar vertrouwen op de Here God die er wel voor zorgt dat het goed komt met ons.Nou is dat natuurlijk helemaal waar en we hoeven daarom niet bang te zijn voor de toekomst. Maar als we die verzen goed lezen, bedoelt de Here Jezus eigenlijk iets anders. Als er staat: wees niet bezorgd over eten en drinken en kleding, dat staat er een woord dat niet betekent een angstig bezorgd zijn alleen, maar iets als: er druk mee bezig zijn. Een mens leeft toch voor meer dan om zijn maag te vullen en er goed uit te zien? Als dat het een en het al zou zijn, ben je weer bezig met aardse schatten alleen. Vergeet je die veel grotere en blijvende schat die God zijn kinderen wil geven.
Vandaar vers 33: zoek eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid. De rest komt wel.
Natuurlijk staat dat haaks op de tijd waarin wij ook vandaag leven.
We zijn er allemaal heel druk mee, als we jong zijn maar net zo goed als we al ouder zijn: goed en lekker eten, als we verstandig zijn ook gezond eten, en aan je vitaminen denken, een feest is geslaagd als er genoeg te bikken en vooral ook te drinken (soms zelfs te zuipen) is..we besteden veel tijd en geld aan ons uiterlijk: nieuwe kleren, liefst van een geaccepteerd merk, we willen ook bij het wat ouder worden er zo lang mogelijk jong en aantrekkelijk uitzien, we steken onze kinderen graag goed in de kleren en dat mag best wat kosten, en we worden overspoeld met reclame voor van alles en nog wat dat daarbij helpen kanen dat we vooral moeten aanschaffen als we goed voor onze gezondheid en ons uiterlijk zorgen -ja, en om fit te blijven is vakantie hard nodig en is het goed aan sport te doen ,en willen we ook thuis van de nodige gemakken voorzien zijn en ons goed in de spullen steken…
– nou, en om dat allemaal te kunnen moet je wel een goede baan hebben en flink verdienen,en om zover te komen moeten we leren en cursussen volgen en ook best hard werken….zijn we daar niet allemaal heel erg druk mee, vult het niet onze dag- en weekagenda?
Wat moeten we er dan mee aan als Jezus zegt: maak je daar maar niet druk om?
Mag dat dan allemaal niet? Moet je dan de hele dag in de bijbel lezen? Is je werk dan
niet belangrijk, moet je altijd eerst kiezen voor werk in de kerk, ten koste van werk en gezin? En bedoelt de Here Jezus dat het er maar om gaat dat je straks in de hemel komt? Nee, dat is de bedoeling niet. We hebben hier op aarde een taak gekregen, een taak om te leren, om te werken, om voor het gezin te zorgen. En we mogen ook genieten: van vrije tijd, van een hobby, van een sport, van uitgaan en van vakantie-vieren. Maar waar het om gaat is waar we dat allemaal voor doen, waar we eigenlijk voor leven. En als er dan niet meer is dan al die dingen van elke dag, hier op deze aarde, missen we ons doel. Terwijl God ons veel meer in het vooruitzicht stelt: een compleet nieuwe schitterende wereld. En nou wil Hij zo graag dat we bij alles ons erop toeleggen dat we er straks ook bij zijn. Dat we niet verslaafd raken aan wat vandaag in de aanbieding is maar verlangen naar straks. Zoals verliefden en verloofden heenleven naar hun trouwdag en daar alles voor opzij zetten.Daar ook veel tijd en geld in stoppen om alles voor die dag en de tijd daarna in orde te maken.
En dat niet eens een offer vinden: nu is het afzien maar dat heb je er graag voor over. En u dan? Jij?
4. waar is mijn schat….en mijn hart?
Dat is de vraag die we allemaal maar eens – en steeds weer – moeten stellen aan onszelf. We kunnen er niet onderuit dat het bij de Here kiezen is – delen is er bij Hem niet bij. Zelf geeft de Here zich helemaal aan ons. Hij had en Hij heeft alles voor ons over. Wie voor Hem kiest, is al schatrijk, en zal het straks zonneklaar en voorgoed zijn. Gelooft u dat? Durf jij het aan? Of niet? De Here wacht op ons antwoord!
amen