Genesis 2: 15: Zorgen voor Gods wereld – als goede rentmeesters (toerustingsdienst CGK-GKV)

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
dia 1
Een kerkdak met zonnepanelen in de vorm van een kruis.
Zeg maar: om uit te stralen dat die kerk wil getuigen en ook duurzaam wil leven.
Het kruis als teken van de verlossing, van de wereld die Gods schepping is.

Dit is het dak van de Nederlands Gereformeerde Westerkerk in Bunschoten.
Een kerk die maar liefst 100 zonnepanelen heeft aangebracht, dia 2 die in 80%
van de jaarlijkse energiebehoefte van de kerk voorzien, over de rest staat op de website van de kerk: “De resterende elektriciteit en het gas kopen we groen
in via het inkoopcollectief “energie voor kerken’. www.energievoorkerken.nl ”

Die kerk in Bunschoten heeft net als steeds meer andere kerken in ons land het
predikaat ‘groene kerk’ gekregen, en is aangesloten bij het netwerk van groene kerken – net als de Trefpuntkerk aan het begin van onze straat en ook – ja. echt –
Hart voor Heerhugowaard dia 3;op de website staat dat Hartvoor HHW milieubewust
wil zijn: “Hart voor Heerhugowaard komt vaak samen in de Stad van de Zon. Een Co2 neutrale wijk. Ook wij sluiten onze ogen niet voor de ontwikkelingen om ons heen en staan voor een duurzame omgang met de natuur. Daarbij proberen we niet meer te nemen dan we hebben gekregen en bewust om te gaan met de middelen die ons gegeven zijn. We organiseren jaarlijks een scheppingsdag op zorgboerderij Astresia. Zo hopen we elkaar,onze kinderen en onze stadsgenoten bewust te maken van de prachtige natuur, die ons gegeven is. Daarbij geven we praktische handvatten hoe we zuinig met die natuur om kunnen gaan en iets iets te merken hoe geloof, hoop en liefde alles met de schepping te maken hebben”.

Er zijn inmiddels meer kerken met zonnepanelen op het dak – zoals de GKV Fonteinkerk in
Haarlem en de CGK Open Hof in Hillegom – of andere energiebesparende maatregelen.
Het is maar een van de initiatieven van burgers- speciaal van christenen dit keer en
van geloofsgemeenschappen – zelfs hier en daar een moskee die zich als ‘groene kerk’ heeft aangemeld – die zich zorgen maken over ons leefmilieu en over de toekomst van de aarde die God aan onze zorgen heeft toevertrouwd, en die het
niet bij woorden willen laten maar kijken wat concreet mogelijk is in en om het eigen huis of het eigen kerkgebouw om energie te besparen, voedselverspilling tegen te
gaan, zorgvuldig om te gaan met water, spullen opnieuw te gebruiken, enz. En vooral om onszelf en anderen bewust te maken van de dreigingen die het leven op onze planeet bedreigen, en de verantwoordelijkheid die we van God gekregen hebben.
dia 4
Nou, vanmiddag willen we vooral daarop inzoomen: zorgen voor Gods wereld.
Natuurlijk is het onbegonnen werk om het milieuvraagstuk in breedte en diepgang
te bespreken in deze ene preek, laat staan allerlei oplossingen aan te dragen, en
al helemaal niet een bepaald gedrag af te spreken of op te leggen, over hoe vaak
je mag douchen per week, en over in welke auto je wel of niet mag rijden, en of
je wel vlees mag eten, en of elke christen en elke kerk het dak moet volzetten met zonnepanelen, en zo kan ik nog wel even doorgaan met allerlei concrete dingen.

Daar is het veel te complex voor, want is elke groene stroom wel echt zo groen,
en is het fabriceren van zonnepanelen niet ook milieubelastend en leveren die
windmolens wel echt wat je ervan verwacht en wat als een windmolen zijn dienst
gedaan heeft, en helpt gescheiden inzamelen van afval echt – genoeg vragen.
Bovenal: het is ieders eigen verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan
een beter, schoner, zuiniger, omgaan met wat niet onze maar Gods wereld is.
En dat met dankbaarheid voor zoveel dat God geeft en in het volste vertrouwen
dat de Schepper niet loslaat wat Hij zelf gemaakt heeft – en ons toevertrouwt.

Een heel actueel thema natuurlijk, met alle onderzoeken en discussies over de
opwarming van de aarde, klimaatverandering, stijging van de zeespiegel, en tegelijk het opraken van de fossiele brandstoffen en het zoeken naar alternatieven daarvoor.
Geen wonder dat er veel over te doen is en veel over geschreven wordt, ook vanuit
christelijk perspectief, dat er diverse klimaatconferenties gehouden worden,en dat de paus er een encycliek aan heeft gewijd (Laudato si), dia 5 met goede Bijbelse lijnen en allerlei praktische handreikingen, vanuit datzelfde dat deze wereld Gods wereld is.
Juist deze week – afgelopen vrijdag 1 september – was weer de gebedsdag voor de schepping, en heeft de paus aan de eeuwenoude 7 werken van barmhartigheid een
achtste toegeveogd – zorg voor de schepping – om het belang ervan te benadrukken.

dia 6 Zorgen voor Gods wereld – als goede rentmeesters

In de aankondiging is gezegd dat het vanmiddag zou gaan over ‘rentmeesterschap’.
Een misschien wat verouderde term maar toch wel bruikbaar voor de plaats en de taak die de Schepper gaf aan de mens die Hij als kroon op de schepping maakte.
We kennen de rentmeester niet meer zo, maar het was en is nog hier en daar een functionaris die in dienst van een grootgrondbezitter of kasteelheer zijn bezittingen moet beheren, moet zorgen dat alles goed wordt onderhouden, dat het financieel
op orde is,. en die daarvoor aan de eigenaar verantwoording moet afleggen.
In de Bijbel vertelt Jezus een gelijkenis over een rentmeester die dat niet goed deed en daardoor ontslagen werd maar wel zo slim was om zichzelf ertegen in te dekken.
En in de gelijkenis van de talenten krijgen drie knechten een bedrag mee om ermee aan de slag te gaan en als de heer terugkomt er verantwoording van af te leggen.
dia 7
Nou, toen God de mens schiep, werd die mens als rentmeester aangesteld met de taak om de proeftuin die God had aangelegd te bebouwen en te verzorgen, als –
wordt verteld toen de mens geschapen werd – Gods evenbeeld om namens God
te ‘heersen’ over de vissen en de vogels en de landdieren, als zijn zaakwaarnemer.
Wat is zoals die rentmeesters die voor hun baas het bedrijf moeten runnen of het landgoed beheren,alsof het hun eigen zaak is, maar het is de zaak van hun baas.
En dus is dat ‘heersen’ niet uitbuiten, verwoesten, leegplunderen, maar beheren.

Ik las: “Wij moeten de aarde gebruiken, ontginnen, ontwikkelen, bewaren en bebouwen. In al die aktiviteiten blijkt dat de natuur niet onze dienares is, maar Gods rijksgebied, waarover de mens zich rentmeester mag weten. Hij moet zich dan ook inzetten voor het behoud van de schepping”, en. “We zijn rentmeester: God is Eigenaar, de mens is slechts beheerder. Hij moet goed passen op de goederen van zijn Heer….Wie vandaag streeft naar schone rivieren, gezonde bossen en een zuivere atmosfeer, is als een verstandig rentmeester bezig. Een goed milieubeheer levert stof voor de lof op God, onze Schepper. Als de industrie terwille van de winst alles vervuilt is ze een vervuilende rentmeester.”
dia 8
Ja, en bij rentmeester zijn hoort ook verantwoording schuldig zijn en moeten afleggen
voor de manier waarop we zijn omgegaan met wat God ons heeft gegeven, ieder persoonlijk en ook wij als mensen samen, en dat is heel breed en gaat diep: ons eigen leven, ons lichaam en onze gezondheid, maar ook ons ziek-zijn; hoe we zijn omgegaan met onze man of vrouw, onze kinderen;hoe we ons werk gedaan hebben; wat we deden met ons eten, onze spullen, onze huisdieren, en noem alles maar op.

Niet om ons bang te maken maar wel om ons te leren bewust te leven en bewust om te gaan met wie en wat onze God ons in bruikleen gaf: om ervan te genieten maar ook om ervan te delen met anderen – we zijn ook voor elkaars geluk geschapen –
en oog en hart te hebben voor onze medeschepselen mensen, dieren, planten…..

Ik vond mooi wat ik in een artikel tegenkwam dat als het gaat om een milieubeheer vanuit Bijbels perspectief, dat het begint met bewondering en verwondering: over die prachtige schepping van God, en de wijsheid en grootheid van de Schepper, zoals
in Psalm die begint en eindigt met: HEER, onze Heer, hoe heerlijk en verheven hebt Gij uw naam op aarde uitgeschreven – en dan kijk je anders naar jezelf en de mensen om je heen, naar vogels, vissen, dieren, lucht en water – en ga je er ook anders mee om, draait niet alles om winst, om economie, om zo snel mogelijk van A naar B komen, om een carrière met steeds meer loon, om marktwerking – maar ben je erop uit om te leven als beeld van God die zijn liefde en goedheid weerspiegelt en in dat ‘bewerken en bewaren’ wil lijken op zijn zorgzame en liefdevolle Vader.

Dat dat niet meer als vanzelf zo is, komt natuurlijk door wat er al snel mis ging met de mens en daardoor ook met de rest van Gods schepping, namelijk de greep naar de macht van de mens die zich liet wijsmaken dat hij als God kon worden, en dus niet meer de verantwoordelijke zorgzame rentmeester maar de eigenaar die denkt met eigen leven en leefwereld te kunnen doen wat hem zelf het beste uitkomt, met ook nog vaak alleen korte-termijn-voordeel voor ogen, zonder de wijsheid van verder kijken dan eigen leven en omgeving, eigen carrière en eigen bankrekening – want dat als God willen zijn gaat samen met het zelf denken te weten en zelf wel zullen uitmaken wat goed en kwaad is, en dan vooral voor mijzelf en wie bij mij horen.
Iemand schrijft: “de hebzucht en de zelfzucht van de mens zijn de wortel van het
milieuvraagstuk” – Paulus zei het al: de wortel van alle kwaad is de geldzucht.
dia 9
Het is ook heel kortzichtig, waar Jezus ons de ogen voor opent in de bergrede: je denkt vrij te zijn en zelf te bepalen wat je met je leven en je spullen doet en laat, maar voor je het weet ben je er juist een slaaf van, en dan noemt Jezus vooral de macht van geld en bezit – het krijgt zelfs een naam (mammon) – die mensen in de greep heeft en opjaagt en ook veel zorgen en stress oplevert: wat zullen we eten en drinken, hoe komen we aan geld voor kleding, wat wordt de volgende vakantie, en hoe gaat het met mijn pensioen, en hoe vind ik een baan, en zo zijn er nog een hele
serie zaken en ook zorgen waar een mens helemaal door beheerst kan worden – en dan zegt onze Heer: doe dat niet, laat je niet daardoor beheersen en tot slaaf maken,
want je bent geen slaaf maar zoon of dochter van een Vader die weet wat je nodig
hebt en die voor je zal zorgen, maak je niet bezorgd alsof je het leven in eigen hand hebt en je toekomst moet veilig stellen – leef bij de dag en leef uit Gods trouwe hand.

Dan kun je ook rust inbouwen – b.v. op de zondag, en als je vakantie hebt – tijd maken om te genieten van elkaar en van zoveel moois en goeds dat om je heen is –
en ga je ook anders om met teleurstellingen, met ziekte, met geen betaald werk – met niet meer kunnen of hoeven werken – en het geeft vertrouwen en hoop en moed.
Het lijkt tegenstrijdig als het gaat over zorgen voor de schepping, voor het milieu: maak je geen zorgen voor morgen, leef bij de dag, vertrouw het maar aan God toe.
Alsof we Gods water over Gods akker laten lopen, en het onze tijd wel duren zal.

Maar dat is niet de bedoeling want Jezus zegt ook dat we gericht moeten zijn en ons zullen inzetten voor Gods koninkrijk en voor zijn gerechtigheid, en dat staat juist haaks op alleen maar eigen belangen en pleziertjes najagen, en voor korte-termijn winst en plezier gaan – Gods gerechtigheid, dat is ook opkomen voor wie in de knel zitten, voor vluchtelingen, voor wie onderdrukt worden, voor wat zwak en kwetsbaar is, en ook zorgen dat dieren niet uitsterven vanwege winst voor stropers of door een steeds verdere ontbossing en oprukkende industrie, dat auto’s schoner worden, dat
we een wereld nalaten aan onze kinderen en kleinkinderen waarin het goed leven is.
En Jezus waarschuwt ook dat we geen schatten op aarde moeten verzamelen, alsof er niet meer is en niet komt dan wat we in ons korte leven hier op aarde bij elkaar kunnen werken en sparen, terwijl we allemaal weten dat het hier een keer ophoudt.
dia 10
Geweldig om te mogen uitkijken naar een nieuwe wereld waar gerechtigheid zal wonen en vrede is, vrede die meer is dan geen oorlog meer en geen conflicten meer en ook geen milieuschade meer en geen vluchtelingencrisis – dat zal al wat zijn – maar vrede in de volle zin van het woord: harmonie, heelheid, echt helemaal gaaf!

Dat vooruitzicht maakt dat je ook meer ontspannen kunt omgaan met al die lastige
problemen die op ons af komen als het om het milieu gaat, want je beseft dat wij wel verantwoordelijkheid hebben voor Gods wereld, voor ons leven en onze omgeving,
maar dat wij niet in staat zijn om op eigen kracht een schone, veilige, vredige wereld voor elkaar te organiseren of te regeren of te demonstreren – dat we alleen maar trouw moeten zijn met ons is toevertrouwd – doen wat onze hand vindt om te doen.
Verder mogen wij het aan God overlaten, dat maakt niet zorgeloos wel ontspannen.
Want het is uiteindelijk niet onze wereld maar de wereld van God, een wereld die zolang bestaat als God wil, totdat die nieuwe hemel en nieuwe aarde zullen komen.
dia 11
Zonnepanelen in de vorm van een kruis, daar zit een mooie boodschap in: dankzij het kruis van Jezus – die Gods wereld kwam redden, omdat God zijn schepping liefheeft – dankzij dat kruis schijnt nog altijd de zon, de zon van Gods genade – over onze vaak beschadigde levens en over een door onze schuld geschonden wereld –
en dankzij die zon geeft God ons elke dag de energie om voor Hem te leven, en om voor elkaar en voor zijn wereld te zorgen, totdat de grote zomer komt en de hemel en de aarde stralende worden en puur, en als God alles zal zijn in alles en iedereen.

Aan ons om ieder op eigen plek zorgzaam te zijn, en trouw, als goede rentmeesters.
Zodat de Heer straks zal zeggen: goed gedaan, mijn zoon, mijn dochter, je heb trouw gezorgd voor wat Ik jou toevertrouwde, welkom op mijn feest!

amen

liturgie toerustingsdienst (middagdienst)
welkom
zingen: Gz. 444: 1,2,3 LB
stil gebed
(gezongen) votum en groet
zingen: Ps. 24: 1,2,3 LB
gebed
Schriftlezing: Gen. 1: 26-31 en 2: 5-22
zingen: Ps. 8: 3,4,5,6
Schriftlezing: Matt. 6: 19-34
zingen: Gz. 38: 1,2,3, GK
verkondiging: Genesis 2:15 ‘Zorgen voor Gods wereld – als goede rentmeesters’
zingen: Gz. 288: 1,4,5 LB
geloofsbelijdenis
zingen: Gz. 288: 8 LB
gebed
collecte
zingen: Ps. 89: 1,5,6
zegen
amen: Psalm 89 laatste regel

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *