Prediker 11: 7 – 12: 2: Je bent jong en je mag … alles (?) – jeugdthemadienst CGK-GKV

dia 1

(preek deel 1)

Beste mensen, u, jullie, gemeente van Christus

Je bent jong en je mag alles!
Dat klinkt geweldig natuurlijk, maar is dat wel zo?
Als ik er nog wat bij zeg: je bent jong en je bent christen en je mag alles….
Dat is niet het eerste wat mensen denken als het over christenen gaat.
Dan is de reactie vaak juist meteen: o dan mag jij zeker niks, van ‘het geloof’.
Christenen mogen toch juist veel niet, van die oude bijbel, van de kerk, van God?
En dan komt het allemaal langs: uitgaan, harde muziek, dansen, naar de bioscoop.
Allemaal dingen die vroeger helemaal taboe waren en waar nog best moeilijk over
gedaan wordt, door ouderen, misschien je ouders ook wel, en binnen de kerk….
Ja en als het over seks gaat: als je nog niet getrouwd bent mag nog weinig, toch?
In elk geval. het beeld is dat als je jong bent en christen, er allerlei is dat je beperkt.
Misschien dat je zelf ook wel vindt dat er vaak moeilijk wordt gedaan over wat voor
jou geen punt is, of misschien zit je er zelf ook mee: wat mag er nou wel en wat niet?
Wat ook kan: je zou best van van alles willen genieten maar je kunt het gewoon niet.
Ik las: “Alsof ik zou moeten genieten…Van binnen voel ik me alleen en ongelukkig.
Ik verlang wel naar meer geluk, rust van binnen, maar zo gemakkelijk is het niet.
Ik lach wel, maar in mijn hart is het donker”. Ik denk: herkenbaar voor veel jongeren
maar net zo goed voor veel volwassenen en ouderen, in een best lastige tijd.
dia 2
Wat dat betreft is juist dat boek Prediker heel herkenbaar en heel erg bij-de-tijd.
Eerder in zijn boek doet hij een boekje open over wat hij allemaal had uitgeprobeerd:
veel nagedacht, keihard gewerkt, grootse projecten opgezet, veel geld verdiend…ja
en ook van het goede van het leven genoten met muziek, veel drank, veel vrouwen.
Hij zegt: “Ik ga mezelf alles wat ik graag wilde hebben. Ik gaf toe aan alles waar ik naar verlangde. Ik wilde volop genieten van al mijn bezit. Het was de beloning voor
mijn harde werken”. Maar toch gaf het geen echte voldoening en bleef hij achter
met een leeg gevoel: “Je bereikt er niets mee. Je hebt er niets aan in het leven”.
Nee, want het zijn allemaal tijdelijke genoegens die je niet kunt vasthouden, en
voor je het weet ben je ziek of oud en blijft het gevoel over: was dat het dan?
Je proeft door heel dat boek Prediker heen het verlangen dat er meer moet zijn.
Sterker: dat geloof hield de man overeind: er is meer, want God is er, de Schepper,
God die me gemaakt heeft en die een doel met mijn leven heeft, en mijn geluk wil.

Kijk, en daarom komt de Prediker toch steeds weer met aansporingen om niet
bij de pakken neer te zitten of niks meer van het leven te verwachten en te maken
maar juist om elke dag te genieten van zoveel dat God een mens te genieten geeft:
“Ik heb vastgesteld dat voor de mens niets goeds is weggelegd, behalve vrolijk te zijn en van het leven te genieten. Want wanneer hij zich aan eten en drinken te goed doet en geniet van al het goede dat hij moeizaam heeft verworven. is dat een
geschenk van God” (3:12 en 13), dia 3
en: “Geniet van het leven. Geniet van het brood dat je eet en van de wijn die je drinkt. Dat is wat God graag ziet. Draag altijd mooie kleren. En zorg ervoor dat je lekker ruikt. Geniet van het leven met de vrouw van wie je houdt. Je leven is zo voorbij. Geniet van elke dag die God je geeft.” (9: 7-9).
Dat is meteen een mooie les over genieten: leer genieten van de kleine gewone
dingen van elke dag, en staar je niet blind op wat groot is en nog lang niet haalbaar
of misschien wel altijd onbereikbaar – de Prediker zegt ook: “Je kunt beter tevreden zijn met wat je hebt, dan verlangen naar wat je nog niet hebt. Want ook dat is zinloos. Je bereikt er niets mee” (6:9). Dat is bij de dag leven, dankbaar voor wat God geeft.

Je bent jong en je mag alles!
Dat leren we van Prediker en dat is in lijn met de hele Bijbel.
Juist omdat we God kennen als de Schepper die ons een goed en mooi leven gunt.
Paulus schrijft er ook zo over: “Alles wat God geschapen heeft is goed. Niets hoeft
te worden verworpen als het onder dank wordt aangenomen” (1 Timoteüs 4: 5).

Dat geldt van muziek b.v. waar God ook zelf blij mee is, denk aan de muzikanten en zangers in de tempel, aan de psalmen, aan de zang voor Gods troon in Openbaring.
Ook de seksualiteit is een geschenk van God, waar je van mag genieten, denk aan
het boek Hooglied, en ook aan hoe de Bijbel vertelt over de schepping van de mens.
Geld mag je ook als van God gekregen gebruiken, als je er eerlijk aan gekomen bent
en er goed mee om probeert te gaan, en het niet iets is voor alles voor opzij moet.
Ja en God gunt ons ook rust op z’n tijd, vakantie, goede vrienden of vriendinnen, en
als je graag sport of uitgaat, als je goed bent in tekenen of schilderen, geniet ervan.
En voel je dan niet schuldig omdat je eigenlijk…..zou moeten leren, of werken…..of
iets nuttigs doen voor anderen – alles op zijn tijd en dus ook tijd voor wat je leuk vindt.

Ook dat bedoelt Prediker als hij steeds eraan herinnert dat je jeugd gauw voorbij is
en dat een mens maar kort leeft en dat je dus niet pas mag gaan genieten van het
goede van het leven na een leven van hard werken: dan is het misschien te laat.
De tekst waarschuwt daarvoor: straks komen de slechte dagen, straks ben je oud.
Ik las. “Prediker is niet somber over het leven: hij vindt het leven prachtig. Prediker is wel somber over een leven waar je zo druk bent met de toekomst dat je vergeet vandaag te leven. Het leven is kort, dus vergeet niet ervan te genieten! Kijk niet naar alles wat je nog eens wilt bereiken, maar geniet van wat God je vandaag geeft!”

Nog eens: je bent jong en je mag alles…..er is veel waar je van mag genieten.
Maar er staat niet voor niets een advies bij: “doe wat je hart je zegt” (BGT). dia 4
Dat is niet zoiets als: doe maar wat in je opkomt, kijk maar wat ervan komt.
‘Doe wat je hart je zegt’, dat is: blijf bij jezelf, luister naar wat je innerlijke stem.
En dan voel je vaak zelf wel aan – als je daarnaar luistert – wat goed is en wat niet.
B.v. als je een lastige klus of een naderende toets of een vervelende gesprek voor
je uitschuift en leuke dingen gaat doen maar met een vervelend onrustig gevoel –
je geniet niet echt van die leuke dingen maar je voelt je schuldig: weer niks gedaan.
Of je ging uit en je liet je gaan maar de volgende morgen is er die kater en ben je
tot niks in staat en diep in jezelf weet je wel dat het eigenlijk helemaal niet oké was.
En laat je niet wijsmaken en je opdringen dat dit feest of die activiteit natuurlijk leuk
is en top moet zijn terwijl je diep in jezelf er niet van geniet en het niet goed voelt.

Terwijl je zomaar over het hoofd ziet wat vlakbij er is: familie, vrienden, een dak
boven je hoofd, een dagje vrij, leuke collega’s, een complimentje dat je krijgt…..
En als je dat vervelende klusje toch eerst maar heb aangepakt, dat mailtje weg
is, die opdracht op tijd is ingeleverd, voelt het heel anders als je dan jezelf iets
leuks gunt: het voelt als echt verdiend, zonder steeds die onrust en die stress.
Weer de Prediker die dat haarfijn onder woorden brengt: God “zorgt ervoor dat je
kunt genieten van alles wat je hebt. Je hebt er hard voor gewerkt, en het is een
geschenk van God. Dan vindt je het niet erg dat je leven maar kort is. Want God
laat je elke dag van het leven genieten.” (5: 18 en 19). Dan leef je ontspannen.
dia 5
Juist omdat je weet van meer dan zoveel dat even een kick geeft en dan weg is.
Omdat je gelooft in de Gever van zoveel goeds, die blijft en die eeuwig geluk geeft.

(zingen: Opwekking 544)

(preek deel 2 )

Nog even verder over wat we kunnen leren van de Prediker over jong en genieten.
Hij spoort je aan om te genieten van je jong zijn en wat dat allemaal mogelijk maakt:
“Wat is het leven goed! Geniet van je leven zolang je jong bent. Wees gelukkig in je jeugd. Doe wat je hart je zegt. Kijk goed om je heen..want je jeugd is snel voorbij.”

We zagen ook al dat het bijzondere is dat Prediker steeds dat verbindt aan God:
“Geniet van elke dag die God geeft….God laat je elke dag van het leven genieten”.
En hier ook weer: “Denk aan God die je gemaakt heeft. Denk aan Hem zolang je
nog jong bent.”…”En bedenk daarbij dat God je leven zal beoordelen”…..
dia 6
Ja hoor, is dan vaak de reactie – denk jij misschien ook wel – daar heb je het weer!
Toch weer een addertje onder het gras:een waarschuwing voor het oordeel van God.
Dat wat je zo vaak gehoord hebt als jongere: pas op want God ziet je overal, je mag best genieten maar denk er aan dat je God onder ogen kunt komen – of – heb ik ook wel gehoord: stel je voor dat Jezus terugkomt en Hij vindt jou in…..en vul dan maar in…..vooral plekken waar je volgens ‘het geloof’ niet thuishoort als christen.

Dan wordt wat de Prediker hier zegt een domper op het plezier, een opgestoken
waarschuwende vinger: je bent jong en je mag….veel maar niet alles, want straks
roept God je ter verantwoording dus pas op wat je doet want God ziet je overal.
Eigenlijk mag je weer van alles niet, en krijg je weer een schuldgevoel aangepraat.

Toch is dat niet de bedoeling van de oproep aan God je Schepper te denken.
Hier niet een toch weer negatief doen over jongeren of een angstscenario van
pas op wat je doet en wees vooral serieus en weet wel dat God alles ziet…..
Nee, door heel dit boek heen kun je horen dat God graag wil dat je geniet van wat
Hij allemaal wil geven, van elke dag dat de zon schijnt en je gezond mag zijn en je vrijheid hebt – en dan zal God vragen: ben je wel jong geweest, heb jij daar wel van genoten, wat heb je gedaan met je leven, met al die kansen, met je vrije tijd, met je
geld, met je lijf; hoe ging je om met mensen om je heen, met je vriend of vriendin –
of was het allemaal moeten en nog eens moeten, werken tot je erbij neerviel omdat
je nog meer wilde en nooit genoeg had en niet eens tijd nam om echt te genieten.
dia 7
Lees wat er achteraan komt: “belast je hart niet met verdriet en houd je lichaam vrij
van kwalen, want je jeugd en jonge jaren zijn snel voorbij”-zorg dus goed voor jezelf!
En dus is het om ons bestwil dat God ook grenzen aangeeft, juist ter bescherming.
Want niet voor niets noemt de Prediker God vaak de Schepper, die ons mensen heeft gemaakt: om Hem in hun doen en laten af te beelden en goed te zorgen voor
wat hij gemaakt heeft en ons in beheer gegeven: ons leven, ons lichaam, elkaar,
en ook de leefwereld om ons heen. het milieu, de lucht en de bodem, de natuur.

In Genesis 2 staat dat we Gods aarde zullen bewerken én bewaren, beschermen.
En als in de tekst staat: houd zorgen, verdriet en kwalen weg van je lichaam – dan
is dat een oproep om goed voor jezelf te zorgen en niet je leven en je gezondheid
te beschadigen, b.v. door aan drugs verslaafd te raken of aan gamen of gokken, en
alcohol is misschien nog wel een grotere verleiding en bedreiging omdat het om een
goed geschenk van God is maar een groot kwaad als je er een slaaf van wordt.

In Spreuken 23 staat er een ontnuchterend stukje wijsheid over – humoristisch als
het niet zo ernstig en triest was (en wijn kan natuurlijk ook bier zijn of wat sterkers):
dia 8
“Er zijn mensen die altijd zeuren, die altijd ruzie maken en klagen, die heel gauw gewond raken, en steeds wazig uit hun ogen kijken.Dat zijn mensen die altijd dronken zijn, die tot de vroege ochtend blijven drinken. Laat je niet verleiden door wijn, die zo mooi schittert in het glas. Want wijn is zo giftig als een slang. Je wordt er
doodziek van. Als je veel drinkt, zie je vreemde dingen, en niemand begrijpt meer wat je zegt. Je voelt je misselijk en ellendig, alsof je op een boot zit tijdens een storm. Het voelt alsof iemand je geslagen heeft, zonder dat je het merkte. Het voelt alsof je mishandeld bent, zonder dat je weet door wie. Toch is het eerste wat je ’s ochtends denkt: Laat ik opstaan, ik heb zin in een glas wijn!”. Wie heeft het nog over genieten?
En echte verslaving kan leiden tot vernietiging van je gezondheid en van je leven.

Het kan op allerlei manieren: wat op korte termijn genieten lijkt maar uiteindelijk tot
schade en soms ingrijpende gevolgen voor jezelf en anderen en voor de omgeving:
roken, te veel en ongezond eten, te hard werken onder te grote stress, roekeloos
gedrag in het verkeer, te grote risico’s met een sport of een hobby, en ook seksueel
gedrag dat er zelfs toe kan leiden dat je een kind krijgt samen met die jongen of dat
meisje met wie je verder niks wilt of met wie het uitraakt, met levenslange gevolgen.
Het valt allemaal onder die korte zin in de tekst: houd je lichaam vrij van kwalen.
Anders vertaald maar het komt op hetzelfde neer: houd verdriet en zorgen ver bij
je vandaan – dat is bedoeld om te beschermen en mogelijk te maken wat er eerst
staat: “geniet van het leven zolang je nog jong bent, wees gelukkig in je jeugd”.

Ja, en dan is de beste garantie om te genieten van wat het leven te bieden heeft,
als je dan doet met God, en als je rekening houdt met de wijsheid die God aanreikt,
via de Bijbel – zoals in Prediker, Spreuken en andere boeken – en ook via mensen
om je heen en hun levenservaring: ouders, ouderen, ook vrienden en vriendinnen.
Daar horen ook grenzen bij, niet om te betuttelen of je het moeilijk te maken, en al
helemaal niet om angst te zaaien -voor de mensen of voor Gods beoordeling – maar
juist om je leven en je geluk te beschermen en te helpen echt te kunnen genieten.
dia 9
Daar zit ook troost en een bemoediging in voor als er weinig te genieten lijkt te zijn.
Want het kan ook gebeuren dat je jong bent en veel wilt maar maar weinig kunt.
We hebben dat fraaie verhaal gelezen over ouder worden maar de werkelijkheid is
natuurlijk niet feestelijk, en daar hoef je niet oud voor te zijn trouwens – geweldig
als je ook als het moeilijk is en je steeds minder kunt, toch mag leren genieten van
wat wel kan, en van mensen om je heen die van je houden, naar je omkijken, voor
je zorgen – en vooral ook je blijven zien als mens, beeld van God, met capaciteiten.
En als je mag geloven dat het leven niet ophoudt als er toch kwalen komen, ziekte,
een handicap, en uiteindelijk de dood – maar dat dan – vers 5 – de mens naar zijn eeuwig huis gaat – of zoals in vers 7. de adem van het leven terug naar God gaat.

De Prediker maakt het niet mooier dan het is: er komt een dag dat het hier stopt.
Maar gelukkig houdt voor wie met God heeft geleefd het genieten niet op maar
wordt het er alleen maar mooier op want we zijn op weg naar een nieuwe wereld.
Naar een wereld zonder ziekte, oorlog, zorgen en tranen, en vol liefde en vrede.
Waar niemand meer oud wordt en dood gaat – de Bijbel zegt: een nieuwe schepping!
Dat wordt pas echt – en eeuwig – genieten! dia 10

amen

liturgie jeugdthemadienst 24 januari 2016

welkom
zingen: Psalm 150: 1,2 Levensliederen
moment van stilte en persoonlijk gebed
votum en groet (Sela)
zingen: Opwekking 723 ‘Kom, volk van de verrezen Heer’
gebed
lezing uit de Bijbel. Prediker 11: 7- 12: 8 (BGT)
zingen: Bless the Lord oh my soul! (Opwekking 733: Tienduizend redenen)
preek (1)
zingen: Opwekking 544 – Meer dan rijkdom
preek (2)
zingen: Opwekking 770: Hoe wonderlijk mooi is uw eeuwige naam
gebed
collecte – tijdens collecte zingen Opwekking 726 Er is een onbegrensde liefde
staande: geloofsbelijdenis Opwekking 347
zegen van St. Patrick
amen
Opwekking 710 ‘Zegen mij op de weg die ik moet gaan’

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *