Gemeente van onze Heer,
“Met pijn ziet de HEER de dood van zijn getrouwen”. Een andere vertaling dan we gewend zijn. In de vertaling NBG-1951 staat: “Kostbaar is in de ogen des HEREN de dood van zijn gunstgenoten”. Vandaar de bekende berijmde psalm: “Hoe kostbaar is in ’s HEREN oog hun dood”.
Ik heb dat altijd wat vreemde zinnen gevonden: de dood is toch niet kostbaar, het leven is kostbaar. Zoals in de BGT: “de Heer beschermt mensen die bij hem horen, hun leven is kostbaar voor hem”.
Maar als je erover doordenkt, is het een als het ware de keerzijde van het andere en allebei waar. Omdat het leven van een mens kostbaar is, is de dood zo verschrikkelijk, doet verlies zo’n pijn.
Dat is mooi, en goed om dat te beseffen en vast te houden: elk mens is voor God kostbaar, want elk mens is een schepsel van God, gemaakt met zijn eigen vingers, bedoeld om Hem te eren,en te leven in zijn wereld, geschapen – zoals we vorige zondag beleden – als evenbeeld van zijn Schepper.
Goed om dat vast te houden in een wereld waarin het wel lijkt alsof mensenlevens niet tellen, en waarin al te veel geweld gebeurt, en mensen om hun doelen te bereiken over lijken gaan; in een wereld van huiselijk geweld en seksueel misbruik en oorlogsgeweld, uitbuiting, volkerenmoord. Maar ook in een wereld waarin woorden kunnen kwetsen en blikken kunnen doden en zwijgen moordend kan zijn.
Hoor dan van God dat elk leven in zijn ogen kostbaar is, en de dood van een mens Hem pijn doet.
In de psalm de dood van ‘zijn getrouwen’,van wie bij Hem horen, maar beperk het daartoe niet. Luister maar naar Ezechiël 33: 11: Zeg tegen hen: “Zo waar ik leef – spreekt God, de HEER –, de dood van een slecht mens geeft me geen vreugde, ik wil dat hij een andere weg inslaat en in leven blijft” En toen Jona boos was dat de Israëls vijanden in Ninevé gespaard bleven, gaf de Heer hem en ons een les van hart tot hart: “Zou Ik geen verdriet hebben om Nineve, die grote stad, waar meer dan honderdtwintigduizend mensen wonen die het verschil tussen links en rechts niet eens kennen, en dan nog al die dieren?”. Dat doet God wel degelijk verdriet: met pijn ziet de Heer dat mensen kapot gaan.
Het is goed daar eens bij stil te staan, bij de pijn en de tranen van God over zoveel dat mensen elkaar aan doen, over zoveel dat als gevolg van onze gemeenschappelijke schuld mis gaat, over elk ziekbed en elk sterfgeval. Ja, en als we kinderen van deze Vader willen zijn en we op Hem gaan lijken, dan wordt zijn pijn onze pijn, en zijn tranen onze tranen,en zijn we als Jezus bewogen om een wereld vol nood en dood, vol haat en geweld, aanslagen, wanhoop.
Dan gaat het ons aan het hart in plaats van dat we ons hart ervoor afsluiten en ons ertegen pantseren want ver van mijn warme bed, waar ik onder de pannen ben en ik het allemaal goed voor elkaar heb. Dan huilt mijn hart mee met God en leggen we die pijn neer bij God, zoals die psalmdichter: “Angst voor de dood greep mij ontzettend aan. Ik werd door grote zorgen fijngeknepen. Toen heb ik op zijn naam teruggegrepen.‘HEER, red mijn ziel, het is met mij gedaan!’ En dat niet alleen voor jezelf maar ook voor die anderen in de put en aan de rand van de dood: Heer, red hun ziel, hun leven!
De dichter van Psalm 116 spreekt uit ervaring: hij was bijna dood, hij had pijn en hij was bang, en toen schreeuwde hij het uit naar God: Heer, red mijn leven! en dat had God gedaan: “de Heer heeft mij geholpen, Hij heeft mijn tranen gedroogd, Hij zorgde ervoor dat ik niet viel. Ja, Hij heeft mij gered van de dood. Ik mag leven, dicht bij de Heer”….ook mijn leven is kostbaar voor Hem”. Alle reden om zijn God te danken, en om Hem te eren en te dienen: heel Gods volk zal het zien!
Kijk, en hoe kostbaar het leven van u en mij en elk mens is, en hoeveel pijn het God doet dat zijn mensen lijden, ziek zijn, pijn hebben, doodgaan, dan werd als nooit eerder zichtbaar aan het kruis. Want daar gaf God de allerliefste die Hij had, zijn meer dan welk mens ook ‘getrouwe’, over in de dood en aan de hel – en de pijn die dat God deed als Vader kan geen mens ooit beseffen. Hoor zo deze psalm vooral ook en sta in gedachten bij dat kruis: “met pijn ziet de Heer de dood van Zijn Getrouwe” – met twee hoofdletters. Petrus noemt Jezus later “de Heilige en Rechtvaardige”. En denk aan wat God zei toen Jezus gedoopt werd in de Jordaan: “Jij bent mijn geliefde Zoon”.
Ja, en die Zoon offert God voor ons- zoals in een lied: ‘Hij heeft zijn kind aan ons verloren’ (lied ‘Liefde is licht, opnieuw geboren’,van A.F. Troost, nieuwe liedboek 636) Onvoorstelbaar voor een vader – en wat voor een Vader – wat een pijn en een tranen in de hemel!
Ik heb indertijd zelf de film ‘The Passion of the Christ’ niet gezien, niet willen zien, maar ik las vorige week over deze film dat als Jezus aan het kruis zijn laatste woorden uitspreekt en sterft, er een traan uit de hemel valt, en dat op het moment dat deze traan van God de grond raakt het voorhangsel van de tempel scheurt van boven tot beneden in tweeën, en de aarde beeft, en de rotsen scheuren. Ik vind dat een heel bijzondere gedachte: de tranen van God brengen de aarde in beweging en zetten de deur naar Gods hart en Gods nieuwe wereld open voor wie zijn liefde zich eigen maken.
Onvoorstelbaar dat wij – u, jij, ik, al die andere mensen – zo kostbaar zijn voor God, dat Hij ons niet kwijt wil maar zijn eigen Zoon voor ons over heeft gehad: Hij is door God verlaten“opdat wij door God aangenomen en nooit meer door hem verlaten zouden worden”. Om te huilen, van blijdschap!
In het lijdensverhaal staat over Jezus en zijn leerlingen en hun laatste pesachmaal: “Nadat ze de lofzang hadden gezongen, vertrokken ze naar de Olijfberg”. Die lofzang is Psalm 113-118, de bundel lofliederen die elk jaar gezongen werden op pesach.Dus ook Psalm 116 heeft Jezus die nacht meegezongen en voorgezongen, onderweg naar Getsemané en Golgotha. Het ging over Hem en dwars door Hem heen: “Angst voor de dood greep mij ontzettend aan. Ik werd door grote zorgen fijngeknepen….Door mijn geloof zei ik in ’t openbaar:‘Wat een ellende is mij overkomen!’ Diep in de put vervlogen al mijn dromen:‘Elk mens is een verstokte leugenaar!’ Denk aan zijn eenzaamheid, aan verraad en onschuldig veroordeeld zijn.
Maar vooral, denk aan de trouw van Jezus tot zijn bittere einde: Ik ben uw dienaar, HEER, met discipline,zoon van een meisje (moeder Maria, de dienstmaagd van de Heer), een meisje dat u graag wil dienen..”
Hoor en zing zo’n psalm ook eens zo, als echt een psalm van Jezus en over Jezus,en zo over ons en voor ons: “Rechtvaardig en genadig is de HEER… Toen ik, vernederd, riep om zijn ontferming, kwam Hij me redden, daalde naar me neer… Dat is bevrijding: het is volbracht! En toen Pasen! En daarom: Waarmee toon ik de HEER mijn dankbaarheid? Ik zal met dank de reddingsbeker heffen, om zo zijn grote daden te beseffen –met heel zijn volk ben ik Hem toegewijd….! Kom, prijs de Heer, vereer Hem voor altijd!
amen
liturgie morgendienst zondag 23 november 2014 (gaande viering heilig avondmaal)
votum en groet
zingen: Ps. 105: 1
(avondmaalsformulier 1)
Instelling
zingen: Ps. 105: 3
Jezelf toetsen
Uitnodiging en terugwijzing, vanuit Gods wet
zingen: Lied 175: 1,2
Bemoediging
Christus gedenken
zingen: Lied 175: 3,4
Onderwijs
Schriftlezing: Psalm 116
zingen: Ps. 116: 1,2 (Levensliederen)
Overdenking over Psalm 116: 15 ‘Met pijn ziet de Heer de dood van zijn getrouwen’
zingen: Ps. 116: 3,4,7 (Levensliederen)
Eenheid met Christus en zijn broeders en zusters
collecte
zingen: Ps. 116: 6,8 (Levensliederen)
Gebed : met voorbeden – Onze Vader
zingen: Gz. 144: 7
Opwekking
Viering
Dankzegging
zingen: Ps. 128: 1,3
zegen
amen: Ps. 41: 5