Wees altijd blij!

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
De brief van Paulus aan de christenen in Filippi wordt wel ‘de brief van de blijdschap’  genoemd. Zo’n zestien keer kom je tegen dat Paulus zegt dat hij ergens blij over is, of dat hij erop uit is zijn lezers ergens blij mee te maken, of dat hij ons – zoals in onze tekstverzen – oproept om blij te zijn. Dat is vaker dan in andere brieven, en dat terwijl het een vrij korte brief is: vier hoofdstukken maar. Ja, en opvalllend is het ook want als je zou denken dat het wel een vrolijke boel zal zijn op dat moment in het leven van Paulus en in het bestaan van die kerk in Filippi, dan heb je het mis. Meestal kun je er trouwens wel van uitgaan dat hoe vaker het ergens over gaat in een brief, dat des te meer een knelpunt is of een gemis of iets dat dreigde mis te gaan – anders is er niet die noodzaak er zo vaak en indringend over te schrijven – zo is b.v dat beroemde hoofdstuk over de liefde (1 Kor. 13) geschreven aan een kerk vol spanningen,  en vanuit conflicten en zorgen erover bij Paulus.

Nou, dat is ook in dit geval zo: Paulus schreef deze brief vanuit de gevangenis met de dreiging zelfs dat hij er niet levend uit zou komen, en de gelovigen in Filippi kregen ook heel wat  voor hun kiezen. Dus zou  er alle reden zijn voor Paulus en voor die gelovigen om te somberen en de moed te laten zakken,  want geloven is blijkbaar geen successtory: het levert vijandschap op van buitenaf en problemen onderling, en je kunt er zelfs door in de gevangenis belanden en het met de dood moeten bekopen;  daar wordt je niet echt vrolijk van, en hoe houd je dat vol en wat win je er eigenlijk mee?

Als je in een woordenboek de betekenis opzoekt van woorden als vreugde of blijdschap, vind iets als:  Vreugde of blijdschap is een positieve emotie, een tevredenheid met de omstandigheden of omgeving. Wie blij of gelukkig is, ondervindt geen gebrek of stress, heeft positieve gevoelens over de omgeving of zichzelf en heeft dan ook geen grote behoefte om de omstandigheden te wijzigen”.

Als je dat toepast op hoe Paulus er op dat moment voorstond, en hoe het toeging in die kerk toen, lijkt er weinig van te kloppen:  zo rooskleurig waren hun omstandigheden niet, zorgen en stress waren er genoeg, en als je in de gevangenis zit wil je graag weer vrij zijn, en zo was er nog wel meer. Ja, en toch straalt Paulus blijheid uit, en roept hij zijn lezers toen en vandaag op om blij te zijn, en zelfs  altijd, onder alle omstandigheden – en wordt hij niet moe dat te herhalen:  ik kan het niet vaak genoeg zeggen:   “laat de Heer uw vreugde blijven, ik zeg u nogmaals: wees altijd verheugd”.

Wees altijd blij!
1.  maar kan dat wel?
2.  waar merk je dat aan?
3.  hoe breng je dat op?
4.  wat levert dat op?

1.  altijd blij zijn, maar kan dat wel?

Denk erom dat je blij bent, altijd! Nee, niet alleen als het goed gaat en je je prima voelt, als het leven je toelacht, maar altijd! Het zal je maar gezegd worden: als je net een slecht-nieuws-gesprek had op je werk of bij de dokter, als je huwelijk met een klap uit elkaar is gespat, als je al zo lang tobt met je handicap, als je elke dag wordt gepest, als je steeds zieker wordt, als je je soms zo eenzaam kunt voelen.. Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar u en jij weet het zelf wel: ik ben niet altijd blij, dat kan helemaal niet, en zelfs als je een rasoptimist bent en een zonnig karakter hebt: altijd blij zijn….

Toch schrijft Paulus dat hier wel, en niet één keer, maar zelfs een aantal keren in deze brief. En dat niet omdat het hem allemaal voor de wind ging en hij makkelijk praten had, en ook niet omdat hij alles waar die christenen in Filippi tegenop liepen en mee zaten, weglachte of met een paar vrome teksten erover heenwalste, zo van: als je gelooft, worden al je problemen opgelost… Paulus is ook nooit van die goedbedoelde maar toch wel erg ondiepe  teksten als “blij blij, mijn hartje is zo blij, want Jezus is een vriend van mij”, of: “stromen van zegen komen als stortregens neer”. Eerder is realiteit dat geloven in Jezus is als tegen de wind in fietsen, tegen de stroom oproeien, en dat je achter Jezus aan moet loslaten wat en wie je lief is, en je een kruis te dragen krijgt.

Wat dat betreft is goed deze brief gewoon eens in zijn geheel door te lezen, en op je in te laten werken, dan gaan teksten als die van vanmorgen meer leven dan wanneer je ze loshaalt uit het verband en ze als een mooie wandtekst boven je bed hangt of ze juist als irritant en onhaalbaar van je eigen leven wegredeneert of van je afmept: hier kan ik niks mee, wat een onmogelijke opdracht!

Weet u, Paulus zegt niet maar: keep smiling, altijd blijven lachen wat er ook gebeurt….in deze zelfde brief zien we ook zijn tranen over mensen die tegen Christus in leven, schrijf hij over delen in het lijden van Christus en over strijd die het geloof meebrengt, en mensen die je angst kunnen aanjagen.

En toch is het geen sombere brief die Paulus vanuit zijn cel -met zelfs de dreiging van gedood te worden – schrijft aan mensen die van te maken hebben met allerlei moeiten juist om hun geloof. U moet eens met mij kijken naar 2: 17-18, waar het wel heel scherp wordt neergezet –  en waar uit blijkt dat geloven vaak is tegen de klippen op: ook al is alles tegen en ellende, toch…. Daar zit een groot geheim achter, en dat is wat voor Paulus alles was: Jezus zijn Redder en Heer. Denk aan hoe het was begonnen in Filippi, die eerste keer, ook al in een cel, samen met Silas, waar ze vastgeketend en zwaar gehavend midden in de nacht gingen zingen – hoe bestaat het?!

Ja maar, in ons tekstvers zegt Paulus maar niet: wees altijd blij!  maar: “laat de Heer uw vreugde blijven”, verblijdt u altijd in de Heer, want (las ik) “echte blijdschap vinden we in de nauwe verbinding met onze Heer Jezus Christus”, zoals in 3:7vv waar Paulus heel persoonlijk wordt en aangeeft dat hij alles wat eerst superbelangrijk voor hem was, had opgegeven als waardeloos, omdat het kennen van Christus als zijn Heer boven alles uit ging; niets zal ons kunnen scheiden van Gods liefde in Christus.  Je kunt het misschien een beetje vergelijken met moeilijke situaties als ziekte, of eenzaamheid. Wat kun je dan blij zijn met hulp, aandacht, mensen die om je geven, je opzoeken, voor je bidden. Nog veel meer kan het moed geven en blij maken dat je ervaart dat God bij is en voor je zorgt, dat het nog wel zwaar is nu, pijnlijk, spannend, maar dat je een Heer hebt die zijn leven voor je gaf.

Ik vind wel mooi wat een uitlegger zegt: “In een woordenboek over bijbelse termen zou je bij ‘vreugde’ kunnen noteren: een aangenaam gevoel van vrolijkheid, veroorzaakt door het plaatsvervangend sterven van Jezus Christus” . Ik zeg erbij: en dat Hij is opgestaan, en leeft voor ons. Geweldig dat te mogen geloven en elkaar ermee te bemoedigen, juist als het heel moeilijk is. Goed om ons af te vragen wat wij doen met die aansporing:  laat de Heer uw vreugde blijven. Zijn we blij met wat Jezus voor ons deed, met wie God voor ons is, en waar merk je dat dan aan?

2. Altijd blij zijn, waar merk je dat aan?

Blije mensen hebben vaak een positieve invloed op hun omgeving, blijheid werkt aanstekelijk. Mensen die positief in het leven staan, juist onder moeilijke omstandigheden, kunnen veel voor anderen om hem heen betekenen: je kunt je aan hen optrekken, ze hebben een voorbeeldfunctie. In deze brief komt Paulus zo op ons over, als hij vanuit de gevangenis zijn lezers in zijn hart laat kijken en zijn emoties met hen deelt: zowel zijn zorgen als – en vooral: wat zijn houvast en blijdschap is. Ik herinner nog even aan de verzen die eerder langs kwamen waar Paulus schrijft dat hij zelfs als hij zijn geloof met de dood zou moeten bekopen, vol vreugde is, en erbij zegt:  “samen met u allen”. “Wees dus ook vol vreugde, samen met mij” . Gedeelde vreugde is dus echt dubbele vreugde.

Dat zit ook achter die aansporing: laat de Heer uw vreugde blijven – die alleen geloofwaardig is het geen mooie woorden zijn van iemand die makkelijk praten heeft of het zelf niet waar maakt, maar als je merkt dat hij of zij die dat zegt daar ook zelf uit leeft, dat geloof in Jezus ook echt blij maakt en houvast geeft, juist onder moeilijke omstandigheden – een blij christen is een aanstekelijk christen. En als je blij bent met je Heer, met God als Vader, dan wil je dat toch ook met andere mensen delen? Dan is het je toch veel waard dat het aan je te merken is dat je gelooft en dat een mens daardoor anders in het leven staat, anders omgaat met tegenslag, ziekte, moeiten, en ook dat het goed is om als christenen en in de kerk er voor elkaar te zijn en veiligheid en steun aan elkaar te geven?

Ik denk aan die eerste christelijke gemeente in Jeruzalem waar veel zorg was voor elkaar, zo dat het positief opviel bij wie er nog buiten stonden en zelfs voor extra werfkracht en toetreders zorgde: “Ze loofden God en stonden in de gunst bij het hele volk. De Heer breidde hun aantal dagelijks uit met mensen die gered wilden worden” (Hand.2:47) en nog eens: “de gelovigen kwamen eensgezind bijeen….en het volk sprak met lof over hen…en steeds meer mensen gingen geloven”. (Hand. 5:12-14)

Ja maar, voordat we aan mensen een voorbeeld nemen of proberen zelf een voorbeeld te zijn, is het goed ons aan God zelf te spiegelen, want God maakt zich aan ons bekend als een goede,gulle God, een God die zegt dat Hij liefde is, en van wie we met een vroegere berijming zongen dat “zijn vriendelijk aangezicht vrolijkheid geeft en licht voor alle oprechte harten, ten troost verspreid in smarten”, oude taal maar wel heel waar!- God  die ons zo zegent: “moge de Heer het licht van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn” – en, weer zo’n bekende oude psalm: “milde handen, vriendelijke ogen zijn bij U van eeuwigheid” – en “God de Heer, zo goed en mild, is te allen tijde een zon (en schild)” – nou en als God als de Zon is, zijn wij dan zonnetjes in zijn huis en in ons eigen huis? Met nog een keer een psalmvers (nu nieuw): “zij slaan op Hem het oog, de vreugde straalt van hun gelaat” – en dan kan het niet anders of dat ga je merken, en dat gaan de anderen aan ons merken.

Dan komt wat Paulus schrijft naar ons toe als maar niet een goede raad, of een vrome wens. Ik las: “Het is een evangelisch gebod. Zonder vriendelijkheid klinkt het evangelie hol en leeg. Christenen zijn vriendelijke mensen. Dat is een  soort van definitie. En als we merken dat we daarin tekortschieten omdat we soms eerder bekend staan als sjagrijnen, als betweters, als moralisten, als schijnheiligen – dan is er veel om vergeving voor te vragen en te ontvangen en dan groeit er hopelijk ook een hartelijk verlangen om Gods vriendelijkheid te leren kennen”. Nog een wereld te winnen dus. Vraag het jezelf maar af hoe je als christen bekend staat en bekend wil staan;  en hoe de omgeving naar ons als gemeente zou kijken: of we bekend staan als vriendelijk, hartelijk, open, gastvrij,  of juist niet:  meer als gesloten, op ons zelf en in ons zelf gekeerd, afwijzend naar wie anders zijn…… Misschien goed om regelmatig ook eens in deze spiegel te kijken, en ons te spiegelen aan onze Heer.

3.  altijd blij zijn, hoe breng je dat op?

Blij zijn is niet zo moeilijk als het je goed gaat, als je lekker in je vel zit, als je een goed huwelijk hebt en een fijn gezin, als het op school of met je studie goed gaat, en als je gezond en sterk bent….maar stel dat het anders is en je met tegenslag en teleurstellingen te maken hebt, als je ziek bent of al een hele tijd werkloos, of als je in de kerk je niet op je plek voelt, vanwege wat er gebeurt of om de mensen,of met zorgen zit waar je maar niet van af komt of die je niet van je af kunt zetten, wat dan? Hoe kun je dan blijven geloven en een blij en dankbaar christen zijn, en vriendelijkheid uitstralen?

Ik denk: niet voor niets wijst Paulus zijn lezers in Filippi – die het echt niet makkelijk hadden – en ons – op de bron van ons geloof en onze blijdschap, en dat is de Heer zelf: “de Heer is nabij“, dichtbij je. Dat had Paulus zelf meer dan eens ervaren, b.v. toen hij in Filippi in de gevangenis zat, met Silas, en ook nu, al weer in een gevangenis, en bij allerlei andere tijden van crisis in zijn leven: de Heer is er en Hij staat achter me, en – lees Romeinen 8: 31: “als God voor ons is, wie zal dan nog tegen ons zijn?”. Denk aan de belofte van de Heer bij zijn hemelvaart: “Ik ben met jullie alle dagen“, hoe het ook gaat.

Nou, en als je je daarvan bewust bent, als dat je houvast is, hoef je uiteindelijk ook niet bezorgd te zijn – over jezelf, over je werk of je gezondheid, over mensen die je lief zijn, over dingen in de kerk. Het is de schakel tussen die moeilijke opdrachten van altijd blij zijn én niet bezorgd zijn: de Heer is er bij en is bereikbaar, je kunt Hem om hulp vragen en je mag ervaren dat die hulp er dan ook komt: “wees over niets bezorgd, maar vraag God wat u nodig hebt, en dank Hem in al uw gebeden” – ik sta er niet alleen voor, ik hoef het niet alleen op te brengen, het is niet mijn ding, het is niet onze kerk, maar ik mag het bij de Heer neerleggen en Hem om hulp en geduld en wijsheid en geloof vragen. Een andere apostel schrijft, met beroep op Psalm 55:  “U mag uw zorgen op Hem (God de Heer) afwentelen,want u ligt Hem na aan het hart”. (1 Pet.5: 7). Dat is een hele zorg minder, en geeft rust.

Kijk, en dan straalt ook dat door naar anderen, en worden we veel meer vriendelijke mensen, want achter bezorgd zijn zit angst, en angst maakt krampachtig, en gesloten, en gereserveerd;  omdat je bang bent je grip te verliezen: op je manier van leven, op je arbeidsplek, op hoe het gaat in de kerk. Zomaar komen er dan afweermechanismen, hakken in het zand, of je trekt je terug en sluit je af. Paulus schrijft dat hij van alles heeft meegemaakt: gebrek en rijkdom, overvloed en honger, ook teleurstellingen en zorgen door en over de gemeenten, tranen over mensen die afhaken, maar – schrijft hij in 4: 13 – : “ik ben tegen alles bestand door Hem die mij kracht geeft” – de Heer is er toch? Je moet die opdracht dus wel goed lezen: “laat de Heer uw vreugde blijven” – dan komt het goed!

4.  altijd blij zijn, wat levert dat op?

Ik denk dat we wel weten dat geloven niet een garantie is voor succes of een makkelijk leven. Het kan juist extra  stress en vervolging opleveren, daar is het leven van Paulus en zoveel andere gelovigen een sprekend bewijs van, en ook in deze brief is er een en ander over te lezen, en we kunnen allemaal wel uit ervaring meepraten over dingen die moeilijk zijn en die ons dwars zitten. We weten ook wel dat je alles van God mag vragen maar dat je niet altijd precies dat krijgt wat je gevraagd hebt – wat best moeilijk is want je zou het zo graag anders willen, en je bidt er toch om?

Ja, en toch levert geloven in de Here Jezus en blij zijn door en met Hem echt heel veel winst op. Het slot van onze tekst is dat de vrede van God als een beschermende muur om ons heen zal zijn: “de vrede van God, die alle verstand te boven gaat, zal uw harten en gedachten in Christus Jezus bewaren”, bewaren tegen angsten en zorgen, tegen toch weer denken het zelf te moeten regelen, ook tegen van alles dat tussen mensen in kan komen en die mensen van elkaar kan verwijderen.

Die vrede is allereerst dat de relatie met God is hersteld, dat het goed is tussen God en mij,  maar dan komt er ook vrede in en met mezelf en met  mijn omgeving, want ik hoef niet zo nodig zelf dit en dat, en het hangt niet van mij af – het is de vrede die mensen niet kunnen maken maar die God geeft.

Jezus zelf heeft het beloofd:  “Ik laat jullie vrede na; mijn vrede geef Ik jullie, zoals de wereld die niet geven kan.Maak je niet ongerust en verlies de moed niet ” (Joh 14:27).  En ook: “wat je de Vader ook vraagt in mijn naam, Hij zal het geven…vraag het en je zult ontvangen, dan zal je vreugde volmaakt zijn”.    Het is waar, en we komen er steeds achter: “op aarde was als ijdel glas de blijdschap licht te schenden, maar eenmaal kan de vreugde van de bruiloft nimmer enden”.

amen

Liturgie morgendienst zondag 14 juli 2013
(gezongen) votum en groet
zingen:   Ps. 19: 1,2
wet van de HEER
zingen:   Ps. 19: 3,4
gebed
Schriftlezing:    Filipp. 3: 17-4: 9
zingen:   Ps. 57: 5,6   (of LB 98)
verkondiging:   Filipp. 4: 4-7
zingen:   Ps. 30: 3,6,7
gebed
collecte
zingen:   Ps. 104: 9,10
zegen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *